Список материалов
МЫЙЫҠЛЫ АЛЬП ҠУҢЫҘЫ
МЫЙЫҠЛЫ АЛЬП ҠУҢЫҘЫ (Rosalia alpina), ҡаты ҡанатлылар отрядының мыйыҡлы ҡуңыҙҙар ғаиләһенә ҡараған бөжәк. Башлыса Европала (төньяҡта Швецияның көньяҡ өлөшөнә тиклем) таралған. Кәүҙә оҙонлоғо 15—38 мм. Кәүҙәһе зәңгәрһыу һоро, йышыраҡ өҫкө ҡанатында ебәк-ҡара таптар һәм таҫмалар була, һирәк осраҡта ҡара...
МЫЗДРИКОВ Алексей Матвеевич
МЫЗДРИКОВ Алексей Матвеевич (19.3.1903, Воронеж губ. Черниговка а. — 2.2.1983, Өфө), инженер- механик. Проф. (1960). БАССР‑ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1967). М.В.Ломоносов ис. Мәскәү механика ин‑тын тамамлағандан һуң (1930) “Двигатель Революции” з‑дында (Түб. Новгород ҡ.), 26‑сы авиация з‑дында...
МҮК ҺЫМАҠТАР
МҮКҺЫМАҠТАР (Bryophyta), ҡатмарлы төҙөлөшлө үҫемлектәр бүлеге. 3 кластан тора: бауыр, антоцерот һәм япраҡ һабаҡлы мүктәр. Яҡынса 27 мең төрө билдәле, бөтә Ер шарында таралғандар. Башҡортостанда япраҡ һабаҡлы һәм бауыр кластарынан 400‑ҙән ашыу төрөүҫә. Башҡа ҡатмарлы төҙөлөшлө үҫемлектәрҙән айырмалы...
МҮК ЕЛӘГЕ
МҮКЕЛӘГЕ(Oxycoccus), арсаһымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. 4 төрө билдәле, Евразияның һәм Төньяҡ Американың субарктик һәм уртаса бүлкәттәрендә таралған. Башҡортостанда 2 төрө — һаҙ М.е. һәм ваҡ емешле М.е. —үҫә. 75 см тиклем оҙонлоҡтағы ҡаты еп рәүешле түшәлеп үҫкән һабаҡлы мәңге йәшел түшәлеүсән...
МҮЗӘК, Краснокама р‑нындағы ауыл
МҮЗӘК, Краснокама р‑нындағы ауыл, Мүзәк а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 21 км һәм Әмзә т. юл ст. К. табан 6 км алыҫлыҡта Әмзә й. (Беүә й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 365 кеше; 1920 — 385; 1939 — 303; 1959 — 302; 1989 — 335; 2002 — 494; 2010 — 544 кеше. Мариҙар йәшәй (2002). Урта...
МУШТАКОВ Геннадий Андреевич
МУШТАКОВ Геннадий Андреевич (25.6.1955, Мордва АССР‑ы Явас ҡсб), актёр. БР‑ҙың халыҡ (2007) һәм атҡ. (2001) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (2001). Һарытау театр уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1975; Н.И.Басин, Ю.М.Сальянец курсы) Липецк, Ырымбур, Серов, Смоленск ҡҡ. театрҙары, 1986 й. алып һәм 1990...
МУШНИКОВ Георгий Иустинович
МУШНИКОВ Георгий Иустинович [7.12.1923, БАССР‑ҙың Бөрө кантоны Айбаш а. (БР‑ҙың Бөрө районы) — 3.2.1983, Өфө ҡ.], лётчик, подполковник (1958). Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Молотов хәрби авиация лётчиктар мәктәбен тамамлаған (Пермь ҡ., 1943). 1941 й. алып Совет армияһында....
МУШКИНА Светлана Леонидовна
МУШКИНА Светлана Леонидовна (18.8.1950, Өфө), тележурналист. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1998). Журналистар союзы ағзаһы (1978). БДУ‑ны тамамлаған (1975). 1974 й. алып (өҙөклөктәр м‑н) “Башҡортостан” ДТРК ФДУП‑ы хеҙм‑ре: 1995 й. алып “Яңы” студияның ижад һәм программалар төҙөү б‑са дир. урынбаҫары,...
МУХИН Виктор Сергеевич
МУХИН Виктор Сергеевич (16.2. 1938, Рыбинск ҡ.), инженер‑механик. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (2002), техник ф. д‑ры (1975), проф. (1978). РСФСР‑ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1982), БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1979). ӨАИ‑ны тамамлаған (1962). 1956 й. алып Өфө моторҙар эшләү з‑дында эшләй, 1968 й....
МУХАЧЁВА Элита Александровна
МУХАЧЁВА Элита Александровна (9.6.1930, Түб. Новгород ҡ. — 15.4. 2011, Өфө), математик. Техник ф. д‑ры (1984), проф. (1982). РФ‑тың (1992), БАССР‑ҙың (1985) атҡ. фән эшмәкәре. К.А.Тимирязев ис. Башҡ. пед. ин‑тын тамамлағандан һуң (1952) ш. уҡ эшләй, 1953 й. алып ӨНИ‑лә, 1956 й. — Урал политехник ин‑тында...
МУХАЧЁВ Аркадий Васильевич
МУХАЧЁВ Аркадий Васильевич [14.8.1910, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Ҡыҫынды а. (БР‑ҙың Архангел р‑ны) — 21.12.1958, шунда уҡ], Дан орд. тулы кавалеры. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1932 й. алып Архангел р‑нында колхозда эшләй. 1941 й. башлап Ҡыҙыл Армияла. 1942 й. алып Көньяҡ-Көнбайыш, 3‑сө Украина һәм 1‑се...
МУХАРСКИЙ Энвер Давыдович
МУХАРСКИЙ Энвер Давыдович (8.6.1928, Белорет ҡ.), тау инжене‑ ры. Техник ф. д‑ры (1974), проф. (1986). РФ Яғыулыҡ һәм энергетика министрлығының атҡ. хеҙм‑ре, ТАССР‑ҙың атҡ. фән һәм техника хеҙм‑ре (1976). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1951) Өфө нефть сәнәғәте ҒТИ‑нда эшләй. 1959 й. алып Татарстан нефть...
МУТИНДАР
МУТИНДАР, дворяндар нәҫеле. Ҡазан даруғаһы Гәрә улусы Таҡталасыҡ а. (хәҙ. ТР‑ҙың Аҡтаныш р‑ны) башҡорттары. Нәҫелде башлап ебәреүсе — Мөтә Йәнырыҫов, Гәрә улусы старшинаһы, 1745 й. алып билдәле. Уның улы Тимер М. (? — 1759 й. дек., С.‑Петербург), сотник, Гәрә улусы старшинаһы. Ете йыллыҡ һуғышта (1756—63)...
МУТИН Мөхтәр Исхаҡ улы
МУТИН Мөхтәр Исхаҡ улы [25.12. 1886, Өфө губ. Минзәлә өйәҙе Үрге Таҡталасыҡ а. (ТР‑ҙың Аҡтаныш р‑ны) — 3.6.1941, Магадан өлк.], актёр, реж., театр эшмәкәре. ТАССР‑ҙың атҡ. артисы (1926). Мутиндар нәҫеленән. Бәләбәй тау уч‑щеһын тамамлаған (1902). 1906—08 йй. Ырымбур мосолман диниә назаратында (Өфө)...
МУТИН Илдархан Ибраһим улы
МУТИН Илдархан Ибраһим улы [21.7.1888, Өфө губ. Минзәлә өйәҙе Таҡталасыҡ а. (ТР‑ҙың Аҡтаныш р‑ны) — 3.2.1938], Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре. Мутиндар нәҫеленән. 4 класлы Минзәлә ҡала уч‑щеһын тамамлаған. 1917 й. июленән Башҡорт мәркәз шураһы ағзаһы, Башҡ. мәркәз шураһының хәрби бүлеге мөдире, дек....
МУТАЦИЯ
МУТАЦИЯ (лат. mutatio — үҙгәреш), генетик материалдың (геномдың) организмдың билдәләре үҙгәреүенә килтергән ҡапыл булған тәбиғи йәки яһалма булдырылған нәҫелдән-нәҫелгә бирелә торған үҙгәреше. М. — йәшәүҙең бөтә формаларының универсаль үҙенсәлеге; организмдарҙың нәҫелдән килгән үҙгәреүсәнлегенең нигеҙендә...
МУТАЙЫЛҒА, Асҡын р‑нындағы ауыл
МУТАЙЫЛҒА, Асҡын р‑нындағы ауыл, Мутабаш а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 30 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 84 км алыҫлыҡта Мута й. (Тере Танып й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 295 кеше; 1959 — 275; 1989 — 316; 2002 — 295; 2010 — 237 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....
МУСЛИМОВ Павел Ильич
МУСЛИМОВ Павел Ильич (15.6.1967, Өфө ҡ.), спортсы. Биатлон буйынса Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1994), Рәсәйҙең атҡаҙанған спорт мастеры (1996). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (1994). БДПИ‑ны (1997), БДУ‑ны (2001) тамамлаған. Гастелло Н.Ф. исемендәге спорт клубы тәрбиәләнеүсеһе (тренеры П.К.Ямалиев)....
МУСИНА Римма Мөхтәр ҡыҙы
МУСИНА (Юлдашбаева) Римма Мөхтәр ҡыҙы [1.1.1937, БАССР‑ҙың Маҡар р‑ны Әхмәр а. (БР‑ҙың Ишембай р‑ны)], йырсы (сопрано), вокал б‑са педагог. Проф. (1996). БАССР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1986). Гнесиндар ис. Муз.‑пед. ин‑тын тамамлағандан һуң (1970; П.Л.Тронина класы) Өфө сәнғәт уч‑щеһында, 1971—2014...
МУСИНА Ольга Геннадьевна
МУСИНА Ольга Геннадьевна (13.4. 1965, Өфө), актриса. БР‑ҙың халыҡ (2003) һәм атҡ. (1993) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1995). ӨДСИ‑не (1990; Ғ.Ғ.Ғиләжев, Ф.Ҡ. Ҡасимова курсы), Борис Щукин ис. Театр ин‑тын (Мәскәү, 2005; Л.Е.Хейфец курсы) тамамлаған. 1990 й. алып БР Милли Йәштәр театры актрисаһы,...
