Список материалов
НУРИЕВ Дамир Әхмәт улы
НУРИЕВ Дамир Әхмәт улы (18.3. 1941, БАССР‑ҙың Салауат р‑ны Көҫәпәй а.), философ. Филос. ф. д‑ры һәм проф. (1996). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2004), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем...
НУРИӘХМӘТОВ Фирдант Сәлимйән улы
НУРИӘХМӘТОВ Фирдант Сәлимйән улы (5.12.1961, БАССР‑ҙың Ҡариҙел р‑ны Ҡараяр а.), скульптор. БР‑ҙың атҡ. рәссамы (2012). Рәссамдар союзы ағзаһы (1993). БДПИ‑ны тамамлаған (1989).
Салиравия...
НУРҒӘЛИН Зиннур Әхмәҙиә улы
НУРҒӘЛИН Зиннур Әхмәҙиә улы [4.10.1928, БАССР‑ҙың Тамъян-Ҡатай кантоны Ташбулат а. (БР‑ҙың Әбйәлил районы) — 10.6.2020, Өфө ҡ.], әҙәбиәт белгесе, театр тәнҡитсеһе, публицист....
НУРҒӘЛИЕВА Мәрйәм Ноғман ҡыҙы
НУРҒӘЛИЕВА Мәрйәм Ноғоман ҡыҙы (20.3.1916, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Йомран а., хәҙ. БР‑ҙың Кушнаренко р‑ны Иҫке Йомран а., — 31.10. 2003, Мәскәү), химик, педагог‑методист. Химия...
НУРҒӘЛИЕВ Данис Карл улы
НУРҒӘЛИЕВ Данис Карл улы (1.9.1956, БАССР‑ҙың Борай районы Абдулла а.), инженер‑геофизик. Геология‑минералогия фәндәре докторы (1997), профессор (2000). ТР‑ҙың атҡаҙанған...
НУРАЛИ
НУРАЛИ (1710—1790, Өфө), Хиуа ханлығы (1740—42), Ҡаҙаҡ ханлығының Кесе йөҙ (1748 й. алып) ханы. Әбелхәйерҙең улы. 1749 й. апр. императрица Елизавета Петровна уға рәсми рәүештә ҡаҙаҡ...
НУРА УРМАН СӘНӘҒӘТЕ ХУЖАЛЫҒЫ
НУРА УРМАН СӘНӘҒӘТЕ ХУЖАЛЫҒЫ, ағас әҙерләү һәм эшкәртеү м‑н шөғөлләгән. 1964 й. Белорет р‑нында ойошторолған, 1987 й. алып “Башагропромстрой” тресы (ҡара: “Башсельстрой”)...
НУР, Саҡмағош р‑нындағы ауыл
НУР, Саҡмағош р‑нындағы ауыл, Үрнәк а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.-Көнс. 19 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 86 км алыҫлыҡта Сәғәҙи й. (Сәрмәсән й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан....
НУР, Нуриман р‑нындағы ауыл
НУР, Нуриман р‑нындағы ауыл, Яңы Субай а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 20 км һәм Иглин т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 70 км алыҫлыҡта Һалдыбаш й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939...
НУР АУЫРЫУЫ
НУР АУЫРЫУЫ, кеше организмына мөмкин булған кимәлдән артыҡ дозаларҙа ионлы нурланыш тәьҫир иткәндә үҫешә торған ауырыу. Н.а. киҫкен һәм хроник төрҙәргә айыралар. Н.а....
НУҠАЙ, Күгәрсен р‑нындағы ауыл
НУҠАЙ, Күгәрсен р‑нындағы ауыл, Нуҡай а/с үҙәге. Район үҙәгенән К. 25 км һәм Мәләүез т. юл ст. К.‑Көнс. табан 95 км алыҫлыҡта Янташ й. (Һаҡмар й. басс.) буйында урынлашҡан....
НУКЛЕИН КИСЛОТАЛАРЫ
НУКЛЕИН КИСЛОТАЛАРЫ, п о л и н у к л е о т и д т а р, тере организмдарҙа генетик мәғлүмәтте һаҡлау һәм тапшырыуҙы тәьмин иткән биополимерҙар. Ҡабатланыусы блоктарҙан —...
НУҒАЙҘАР
НУҒАЙҘАР (үҙ атамаһы ноғай), РФ‑та йәшәүсе халыҡ. Н. һаны 1989 й. РСФСР‑ҙа — 75,2 мең, 2002 й. РФ‑та 91 мең кеше тәшкил иткән. БР‑ҙа 2002 й. Н. һаны — 30, 2010 й. 45 кеше иҫәпләнгән. Айырыуса...
НУҒАЙБӘКТӘР
НУҒАЙБӘКТӘР, керәшендәр составындағы этнографик төркөм. Н. һаны 2002 й. РФ‑та 9,6 мең (башлыса Силәбе өлк. Нуғайбәк һәм Сыбаркүл р‑ндарында йәшәйҙәр), БР‑ҙа — 40; 2010 й. ошоға...
НУҒАЙБӘКОВТАР
НУҒАЙБӘКОВТАР, кантон башлыҡтары. Бөгөлмә өйәҙе Юрмый улусы Урсай а. (ТР‑ҙың Аҙнаҡай р‑ны) башҡорттары. Көрмәнкәй Н. билдәле, 1803—20 йй. 12‑се башҡ. кантоны башлығы була....
НУҒАЙБӘК, Баҡалы р‑нындағы ауыл
НУҒАЙБӘК, Баҡалы р‑нындағы ауыл, Яңы Урсай а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 50 км һәм Туймазы т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 92 км алыҫлыҡта Ыҡ й. (Кама й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан....
НУҒАЙБӘК ҠӘЛҒӘҺЕ
НУҒАЙБӘК ҠӘЛҒӘҺЕ, Н у ғ а й б ә к, Ы ҡ ҡ ә л ғ ә һ е, 1736—37 йй. Ыҡ й. (Кама й. ҡушылдығы) уң ярында Нуғайбәк а. урынында В.Н.Татищевтың инициативаһы б‑са Түб. Кама аръяғы сик...
НУҒАЙБӘК ӘСӘНОВ
НУҒАЙБӘК ӘСӘНОВ, Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Ҡазан даруғаһы Юрмый улусы Салпы а. (хәҙ. ТР‑ҙың Аҙнаҡай р‑ны) башҡорто. Шул уҡ улустың...
НУҒАЙ, ауыл, Өфө составында
НУҒАЙ, ауыл, 1992 й. алып Өфө составында, Октябрь р‑ны Нуғай а/с үҙәге. Өфөнән К.‑Көнс. 30 км һәм Юрмаш т. юл ст. К.‑Көнб. табан 20 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 1024 кеше;...
НУҒАЙ УРҘАҺЫ
НУҒАЙ УРҘАҺЫ, 15 б. башы — 16 б. 2‑се ярт. көнбайышта Волга й. түбәнге ағымынан алып көнсығышта Иртыш й. тиклем, төньяҡта Һамар һәм Ҡариҙел йй. түбәнге ағымынан алып көньяҡта...
