Список материалов
ПОЛОЦК ҺӘМ СМОЛЕНСК ШЛЯХТАҺЫ
ПОЛОЦК ҺӘМ СМОЛЕНСК ШЛЯХТАҺЫ, 17 б. 1‑се ярт. Речь Посполитаяның Полоцк һәм Смо‑ ленск ҡҡ. гарнизондарында хеҙмәт иткән өҫтөнлөклө поляк ҡатламы вәкилдәре. 1654—67 йй....
ПОЛОЖЕНЦЕВ Пётр Артемьевич
ПОЛОЖЕНЦЕВ Пётр Артемьевич (16.10.1900, Һамар губернаһы Ҡарабай а. — 30.8.1982, Воронеж ҡ.), зоолог. Ауыл хужалығы фәндәре докторы (1944). БАССР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1945)....
ПОЛЛИНОЗ
ПОЛЛИНОЗ (лат. рollen — һеркә), б е с ә н б и ҙ г ә г е, организмдың аллерген үҙенсәлектәре булған үҫемлектәр һеркәһенә артыҡ ныҡ һиҙгерлеге арҡаһында тыуған аллергик ауырыу....
ПОЛИЭТИЛЕНТЕРЕФТАЛАТ
ПОЛИЭТИЛЕНТЕРЕФТАЛАТ, (—ОСОС6Н4СОО—С2Н4—)n, термопласт, терефталат к‑таһы м‑н этиленгликолдең ҡатмарлы полиэфиры. Аморф (үтә күренмәле һорғолт һары), кристалл (төҫһөҙ,...
ПОЛИЭТИЛЕНПОЛИАМИНДАР
ПОЛИЭТИЛЕНПОЛИАМИНДАР, диэтилентриамин, триэтилентетрамин, тетраэтиленпентамин, пентаэтилен‑ гексамин һ.б., ш. уҡ пиперазин һәм уның сығарылмаларынан торған H2N(C2H4NH)nH...
ПОЛИЭТИЛЕНОКСИД
ПОЛИЭТИЛЕНОКСИД, полиоксиэтилен, (—О—СН2—СН2—)n, этилен окисы полимеры. Түбән (мол. м. 200—40000; полиэтиленгликоль, карбовакс), юғары (мол. м. 100 мең — 10 млн; полиокс, алкокс)...
ПОЛИЭТИЛЕН
ПОЛИЭТИЛЕН, [—CH2—CH2—]n, этилен полимеры. Юғары (мол. м. 30—40 мең), урта һәм түбән (мол. м. 50 мең—1 млн) баҫымлы П. бүләләр, улар тармаҡланыу, кристаллашыу (60‑тан 90%‑ҡа тиклем),...
ПОЛИЭЛЕКТРОЛИТТАР
ПОЛИЭЛЕКТРОЛИТТАР, макромолекулаларында ионоген төркөмдәр булған полимерҙар. Эретмәләрҙә полииондарға һәм түбән молекуляр противоиондарға тарҡала. Химик тәбиғәте...
ПОЛИЦИЯ УРЯДНИКТАРЫ МӘКТӘБЕ
ПОЛИЦИЯ УРЯДНИКТАРЫ МӘКТӘБЕ, хоҡуҡ һаҡлау системаһының түбәнге чиндарын әҙерләгән башланғыс проф. уҡыу йорто. 1913 й. П.П.Башилов инициативаһы б‑са ул раҫлаған “Өфө...
ПОЛИЦИКЛИК БЕРЛӘШМӘЛӘР
ПОЛИЦИКЛИК БЕРЛӘШМӘЛӘР, 3 йәки күберәк атомдан торған 2, 3 һәм күберәк цикллы химик берләшмәләр. Нефттә, тәбиғи асфальтта, битумдарҙа, ылыҫлылар ыҫмалаһында, эфир майҙарында,...
ПОЛИТОТДЕЛ, Дәүләкән р-нындағы ауыл
ПОЛИТОТДЕЛ, Дәүләкән р‑нындағы ауыл, Шестаев а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Дәүләкән т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 28 км алыҫлыҡта Йәрмәкәй й. (Дим й. басс.) буйында урынлашҡан....
ПОЛИТОЛОГИЯ
ПОЛИТОЛОГИЯ (гр. politiká — дәүләт йәки йәмәғәт эштәре һәм ...логия), сәйәсәт т‑дағы фән. П. бүлектәре: сәйәси тәғлимәттәр тарихы, сәйәсәт теорияһы, сәйәси системалар һәм...
ПОЛИСУЛЬФИДТАР
ПОЛИСУЛЬФИДТАР, (—R—Sm—)n дөйөм формуланың (бында R — алифатик радикал) төп сылбырында көкөрт күп булған полимерҙар. Көкөрт атомының һанына ҡарап полиорганилмоносульфидтар,...
ПОЛИСТИРОЛ
ПОЛИСТИРОЛ, [—СН2—СН(С6Н5—]n, һыҙыҡлы төҙөлөшлө стирол полимеры. Төҫһөҙ, ҡаты термопласт, мол. м. 30—500 мең, полимерлашыу дәрәжәһе 600—2500, ағыусанлыҡ индексы 2—30, тығыҙлығы...
ПОЛИПРОПИЛЕН
ПОЛИПРОПИЛЕН, [—СН2— —СН(СН3)—]n, пропилен полимеры. СН3‑төркөмдәренең арауыҡта урынлашыуына ҡарап изотактик (мол. м. 700 мең тирәһе, кристаллашыу дәрәжәһе 73—75%) һәм атактик...
ПОЛИПИПЕРИЛЕН
ПОЛИПИПЕРИЛЕН, пиперилен полимеры. Мол. м. 200 мең—1,5 млн, tбыялаланыу яҡынса —50°С, асыҡ һары төҫтә, ҡушылмалары юҡ. Пипериленды массала, эретмәлә (ароматик углеводородтарҙа...
ПОЛИОМИЕЛИТ
ПОЛИОМИЕЛИТ (гр. polioјs — һоро һәм myeloјs — арҡа мейеһе), б а л а л а р ҙ ы ң а р ҡ а ф а л и ж ы, кешенең инфекцион ауырыуы. Энтеровирустар затының Poliovirus hominis вирусы тыуҙыра,...
ПОЛИОЛЕФИНДАР
ПОЛИОЛЕФИНДАР, олефиндарҙың гомо‑ һәм сополимерҙары. Төҙөлөшөнә, мономер төрөнә бәйле α‑олефин һәм эске икеләтә бәйләнешле олефин полимерҙары, түбән (С2—С4) һәм юғары...
ПОЛИМЕРЛАШЫУ
ПОЛИМЕРЛАШЫУ, мономер молекулаларын актив үҙәккә эҙмә‑эҙлекле тоташтырып юғары молекуляр берләшмәләр алыу процесы; сылбырлы реакция, кинетик сылбырҙың үҫеше макромолекуланың...
ПОЛИМЕРҘАРҘЫҢ ИҪКЕРЕҮЕ
ПОЛИМЕРҘАРҘЫҢ ИҪКЕРЕҮЕ, полимерҙар эшкәртеү, файҙаланыу, һаҡлауҙа файҙалы үҙенсәлектәр комплексын юғалтыу м‑н барған процестар йыйылмаһы. Физик һәм химик, структураһы...
