Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

РЯСЯНЕН Арво Мартти Октавианус

РЯСЯНЕН Арво Мартти Октавианус (25.6.1893, Бөйөк Финляндия кенәзлеге Симо а. — 1976), тел белгесе. Гельсингфорс ун‑тын тамамлаған (1915, Финляндия). 1944—61 йй. Хельсинки ун‑тында эшләй. Төрки телдәрҙе өйрәнеү б‑са Ҡазан губернаһында (1915—17) һәм Анатолияла (Төркиә; 1925, 1931—32) фәнни экспедицияларҙа...

РЯЗАНОВКА, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл

РЯЗАНОВКА, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл, Рязановка а/с үҙәге. Район үҙәгенән һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 16 км алыҫлыҡта Ҡуғанаҡ й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1373 кеше; 1920 — 1792; 1939 — 1374; 1959 — 1176; 1989 — 544; 2002 — 555; 2010 — 616 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Урта мәктәп,...

РЯЗАНОВ Леонид Иванович

РЯЗАНОВ Леонид Иванович (9.9. 1949, БАССР‑ҙың Дыуан р‑ны Староверовка а. — 8.5.2011, Златоуст ҡ.), машинист. Почётлы тимер юлсы (1985). 1970—2004 йй. Көньяҡ Урал тимер юлының Златоуст локомотив депоһында эшләгән. Ауыр йөк тейәгән поездар йөрөтөү иҫәбенә хеҙмәт етештереүсәнлеген йыл һайын 10%‑ҡа арттырыу...

РЯБЧИКОВ Василий Родионович

РЯБЧИКОВ Василий Родионович (6.8.1904, Смоленск губ. Кокорёво а. — 1986, Мәскәү), дәүләт эшмәкәре. И.М.Губкин ис. Мәскәү нефть ин‑тын тамамлағандан һуң (1931) 1‑се Нефть‑газ з‑дында цех нач. булып эшләй 1935 й. алып Авиация яғыулығы һәм майҙары үҙәк ин‑тының баш инженеры, 1936 й. — “Нефтезаводпроект”...

РЯБОВ Фёдор Андреевич

РЯБОВ Фёдор Андреевич [20.1. 1914, Өфө губ. Бөрө өйәҙе Тартыш а. (БР‑ҙың Бөрө р‑ны) — 5.2.1962, шунда уҡ], Соц. Хеҙмәт Геройы (1948). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1929 й. алып “Путь” к‑зында эшләй; 1937 й. башлап Бөрө р‑нындағы Иҫке Баҙан МТС‑ының трактор бригадаһы, 1958 й. — Ильич ис. к‑зы бригадиры....

РЯБОВ Андрей Фёдорович

РЯБОВ Андрей Фёдорович [29.10.1925, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны Воскресенск ҡсб (БР‑ҙың Мәләүез районы) — 14.2.2004, Ишембай ҡ.], Советтар Союзы Геройы (1944). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1943 й. алып Көньяҡ‑Көнбайыш, 3‑сө Украина фронттарында хеҙмәт итә. Герой исеменә 12‑се армия 203‑сө уҡсылар дивизияһы...

РЯБОВ Александр Алексеевич

РЯБОВ Александр Алексеевич (16.8.1959, Өфө), тренер. Биол. ф. канд. (2001), проф. (2005). Дзюдо б‑са Рәсәйҙең атҡ. тренеры (2004). РФ‑тың атҡ. физик культура хеҙм‑ре (2011), РФ‑тың физик культура отличнигы (2006). БАХИ‑ны (1985), Силәбе физик культура ин‑тын (1995) тамамлаған. 1985 й. алып “Уңыш” ДСО‑һы...

РЫЧКОВ Пётр Иванович

РЫЧКОВ Пётр Иванович [1.10. 1712, Архангелогород губ. Вологда ҡ. — 15.10.1777, Екатеринбург ҡ., Ырымбур губ. Спас а. (ТР‑ҙың Бөгөлмә р‑ны) ерләнгән], тарихсы, географ, иҡтисадсы. Фәндәр һәм художество акад. мөхбир ағзаһы (С.‑Петербург, 1759). Коллегия советнигы (1751). Сауҙагәр. 1733—34 йй. С.‑Петербург...

РЫЧКОВ Николай Петрович

РЫЧКОВ Николай Петрович (15.10.1746, Ырымбур ҡ. — 1784, Әстерхан губ. Владимировка биҫтәһе), сәйәхәтсе, географ, этнограф. Коллегия асессоры (1772). П.И.Рычковтың улы. 1760—67 йй. Троицк һәм Ревель драгун, Пенза пехота полктарында хеҙмәт иткән. 1768 й. алып П.С.Паллас етәкс. Академик экспедицияларҙа...

РЫСЫҠАЙ, Белорет р‑нындағы ауыл

РЫСЫҠАЙ, Белорет р‑нындағы ауыл, Сосновка а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 31 км һәм Белорет т. юл ст. К.‑Көнб. табан 13 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 472 кеше; 1920 — 548; 1939 — 248; 1959 — 242; 1989 — 314; 2002 — 371; 2010 — 379 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп (Үткәл...

РЫСҠУЖА, Әбйәлил р‑нындағы ауыл

РЫСҠУЖА, С у б а н, Әбйәлил р‑нындағы ауыл, Амангилде а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 20 км һәм Магнитогорск т. юл ст. (Силәбе өлк.) К.‑Көнб. табан 72 км алыҫлыҡта Оло Ҡыҙыл й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 413 кеше; 1920 — 481; 1939 — 368; 1959 — 347; 1989 — 370; 2002 — 466; 2010 й. — 453 кеше....

РЫСҠУЖА ЙӨҘЛӘҮ ТАШЫ ЯТҠЫЛЫҒЫ

РЫСҠУЖА ЙӨҘЛӘҮ ТАШЫ ЯТҠЫЛЫҒЫ, Әбйәлил р‑ны Рысҡужа а. көньяҡҡа табан 3 км алыҫлыҡта Оло Ҡыҙыл й. һул ярында урынлашҡан. В.В.Голота, Г.М.Перминов (1991), В.Ф.Королёв (2001) тарафынан өйрәнелә. Йөҙләү таштары аҫҡы девондың асыҡ һәм ҡуйы һоро һыҙыҡлы һәм сыбар мәрмәр эзбизташтарынан ғибәрәт. Эзбизташтар...

РЫСАЙ, Учалы р‑нындағы ауыл

РЫСАЙ, А ҡ б у л а т, Учалы р‑нындағы ауыл, Илсе а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 32 км һәм Шартым т. юл ст. К.‑Көнб. табан 25 км алыҫлыҡта Урал й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 939 кеше; 1920 — 1380; 1939 — 1066; 1959 — 608; 1989 — 508; 2002 — 610; 2010 — 563 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....

РЫСАЙ ИҒЕМБӘТОВ

РЫСАЙ ИҒЕМБӘТОВ, Р ы с а й б а й И., 1737—38 йй. башҡ. ихтилалдары [ҡара: Башҡорт ихтилалдары (1735—40)] етәкселәренең береһе. Нуғай даруғаһы Бөрйән улусы башҡорто. Шул уҡ улус старшинаһы. 1737 й. яҙында Көҫәп Солтанғолов һәм Сәйетбай Әлкәлин м‑н берлектә Нуғай һәм Себер даруғаларында ихтилалға етәкселек...

РЫНДИН Кузьма Васильевич

РЫНДИН Кузьма Васильевич [11.8. 1893, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Ерал а. (Силәбе өлк. Әшә р‑ны) — 10.2.1938, Мәскәү], революция хәрәкәте эшмәкәре. 1915 й. алып РСДРП(б) ағзаһы. 1914 й. башлап Ырымбур, Өфө губ. һәм Урал өлк. революцион эшмәкәрлек м‑н шөғөлләнгән. 1917 й. февр. алып РСДРП(б)‑ның Эҫем...

РЫЛЬСКИЙ Максим Фаддевич

РЫЛЬСКИЙ Максим Фаддеевич (7.3.1895, Киев — 24.7.1964, шунда уҡ), шағир, ғалим. СССР ФА акад. (1958). Украин ССР‑ы Яҙыусылар союзы идараһы рәйесе (1943—46). “Розалар һәм виноград” (“Розы и виноград”; 1957), “Алыҫтағы күк йөҙө” (“Далёкие небосклоны”; 1959), “Ҡышҡы яҙмалар” (“Зимние записи”; 1964) һ.б....

РЫЛЬСК ПЕХОТА ПОЛКЫ

РЫЛЬСК ПЕХОТА ПОЛКЫ, 1796 й. Ырымбур ҡ. 4‑се һәм 5‑се Ырымбур ялан батальондары базаһында Рыльск мушкетёрҙар полкы (1796 й. һәм 1801 й. алып) булараҡ ойошторола; 1798 й. алып ген.‑майор 1‑се Бахметьев полкы, 1811 й. — Р.п.п. Ырымбур инспекцияһы, 1808 й. башлап 23‑сө, 1810 й. — 25‑се, 1813 й. — 29‑сы...

РЫКИН Роман Владимирович

РЫКИН Роман Владимирович (11.10.1974, Өфө), балет артисы. БР‑ҙың халыҡ артисы (1993). Өфө хореография уч‑щеһын тамамлаған (1993; педагогы Ш.Ә.Тереғолов). 1991 й. алып БДОБТ солисы. 1994 й. башлап Англия милли балетында, 1996 й. — “San-Francisco Ballet”, 2003 й. — “Boston Ballet Company” (икеһе лә —...

РЫЖОВ Алексей Андреевич

РЫЖОВ Алексей Андреевич (10.7.1931, БАССР‑ҙың Шишмә районы Каветка а. — 18.10.2022, Өфө ҡ.), инженер-механик. БР ФА‑ның почётлы академигы (1995), техник фәндәр докторы (1997). БАССР‑ҙың атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1975), БР‑ҙың атҡаҙанған машиналар эшләүсеһе (1995). ӨАИ‑ны тамамлаған (1959)....

РЫЖКОВ Игорь Борисович

РЫЖКОВ Игорь Борисович (28.2. 1938, Дондағы Ростов ҡ.), инже нер-төҙөүсе. Техник ф. д-ры (1994). БССР-ҙың атҡ. төҙөүсеһе (1991), РФ‑тың почётлы фән һәм техника хеҙм‑ре (2012). Ростов инженерлыҡ‑төҙөлөш ин-тын тамамлағандан һуң (1960) 21-се төҙөлөш тресында (Өфө), 1963 й. — БР Төҙөлөш комплексы ғилми-тикшеренеү,...