Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

РӘСӘЙ ИҠТИСАД УНИВЕРСИТЕТЫ.

РӘСӘЙ ИҠТИСАД УНИВЕРСИТЕТЫ, Г. В. П л е х а н о в  и с е м е н д ә г е  Р ә с ә й  д ә ү л ә т  и ҡ т и с а д  у н и в е р с и т е т ы. Мәскәүҙә урынлашҡан. Өфө ин‑ты (филиалы) 1959 й. уҡытыу‑консультация пункты булараҡ асыла, 1990 й. алып ф‑т, 1993 й. — Өфө филиалы, 1997 й. хәҙ. статусын ала. Институт...

РӘСӘЙ ДОСААФ-ЫНЫҢ АВИАЦИЯ СПОРТ КЛУБЫ

РӘСӘЙ ДОСААФ-ЫНЫҢ АВИАЦИЯ СПОРТ КЛУБЫ. Өфөлә урынлашҡан. 1933 й. Башосоавиахимдың (ҡара: Рәсәй армияһына, авиацияһына һәм флотына булышлыҡ итеү ирекле йәмғиәте) Өфө аэроклубы булараҡ асыла, 1949 й. алып ВЛКСМ‑дың 30 йыллығы ис. авиация спорт клубы, 1965 й. — авиация уҡыу үҙәге, 1967 й. — ДОСААФ‑тың...

РӘСӘЙ АРМИЯҺЫНА, АВИАЦИЯҺЫНА ҺӘМ ФЛОТЫНА БУЛЫШЛЫҠ ИТЕҮ ИРЕКЛЕ ЙӘМҒИӘТЕ

РӘСӘЙ АРМИЯҺЫНА, АВИАЦИЯҺЫНА ҺӘМ ФЛОТЫНА БУЛЫШЛЫҠ ИТЕҮ ИРЕКЛЕ ЙӘМҒИӘТЕ, дөйөм Рәсәй йәмәғәт‑дәүләт ойошмаһы. Рәсәй ДОСААФ‑ының БР төбәк бүлексәһе тарихы 1920 й. Өфө губ. бүлегенең Өфө гарнизонында Хәрби‑фәнни йәмғиәт (1926 й. башлап Оборонаға булышлыҡ итеү йәмғиәте) асылыуҙан башлана. 1925 й. Башҡ‑н...

РӘМИЕВТӘР

РӘМИЕВТӘР, алтын приискыһы хужалары, меценаттар, фән эшмәкәрҙәре. Ырымбур губ. татарҙары. Иң билдәлеләре: Мөхәмәтсадиҡ Ғәбделкәрим улы Р. (1827 — 22.4.1892, Ырымбур губ. Орск өйәҙе Юлыҡ Ямы а., хәҙ. Баймаҡ р‑ны Юлыҡ а.), сауҙагәр. Стәрлетамаҡ өйәҙенең Ергән а. (БР‑ҙың Мәләүез р‑ны), 1862 й. алып Юлыҡ...

РӘМИЕВТАРҘЫҢ АЛТЫН ПРИИСКЫЛАРЫ

РӘМИЕВТӘРҘЕҢ АЛТЫН ПРИИСКЫЛАРЫ. Хәнифә Әлмөхәмәт ҡыҙы Рәмиева тәүге Р.а.п. хужаһы була, ул 1870 й. 30 ғин. Орск өйәҙе Бөрйән улусы аҫаба башҡорттары м‑н алтын сығарыу т‑да контракт төҙөй; 80‑се йй. Мөхәмәтсадиҡ Әбделкәрим улы (уның ире), 1890—1900 йй. улдары Мөхәмәтзакир һәм Мөхәмәтшакир Рәмиевтәр (ҡара:...

РӘМИЕВ Сәғит Лотфулла улы

РӘМИЕВ Сәғит Лотфулла улы [12.2. 1880, Ырымбур губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Ибрай а. (БР‑ҙың Күгәрсен р‑ны) — 17.3. (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 16.3.) 1926, Өфө], шағир. “Хөсәйениә” мәҙрәсәһен тамамлағандан һуң (1902) 1905 й. тиклем шунда уҡ уҡыта. 1906 й. алып “Тан йолдызы” (“Таң йондоҙо”), “Баянельхак” (“Хәҡиҡәтте...

РӘМИЕВ Мөхәмәтзакир Мөхәмәтсадиҡ улы

РӘМИЕВМөхәмәтзакир Мөхәмәтсадиҡ улы [23.11.1859, Ырымбур губ. Стәрлетамаҡөйәҙе Ергән а. (БР‑ҙың Мәләүез р‑ны) — 9.10.1921, Орск ҡ.], шағир, Ырымбур губернаһының 1‑се Дәүләт думаһы депутаты (1906), алтын приискыһы хужаһы. Рәмиевтәр нәҫеленән. Муллаҡай мәҙрәсәһен тамамлаған, уҡыуын Истанбулда дауам иткән...

РӘМИЕВ Мәзит Кәлимулла улы

РӘМИЕВ Мәзит Кәлимулла улы [3.1.1930, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны Ергән а. (БР‑ҙың Мәләүез р‑ны) — 11.6.1999, Өфө], инженер‑технолог. Техник ф. канд. (1980). БАССР‑ҙың атҡ. уйлап табыусыһы (1985), СССР‑ҙың уйлап табыусыһы (1980), СССР‑ҙың нефть сәнәғәте отличнигы (1982). ӨАИ‑ны тамамлаған (1963)....

РӘМЗИ Морат

РӘМЗИ Морат [10.10.1854 (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 25.12.1855), Ырымбур губ. Минзәлә өйәҙе Әлмәт а. (ТР‑ҙың Сарман р‑ны) — 2.4.1934, Чугучак ҡ., Ҡытай], тарихсы, дин әһеле. “Мәржәниә” мәҙрәсәһендә (Ҡазан) уҡыған. 1877 й. алып Көнсығыш илдәре буйлап сәйәхәт иткән, Мәккә ҡ. Нәҡшбәндиә тәриҡәтенә инә. “Тәлфик...

РӘЙЕМҒУЖИНА Зилиә Мөхәмәтйән ҡыҙы

РӘЙЕМҒУЖИНА Зилиә Мөхәмәтйән ҡыҙы (17.8.1946, БАССР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны Мөҡсин а.), тел белгесе. Филол. ф. д‑ры (2010). Горький сит телдәр ин‑тын тамамлаған (1978). 1968—2002 йй. (өҙөклөк м‑н) Ғафури һәм Илеш р‑ндары, Өфө мәктәптәрендә уҡыта, 1981—83 йй. 3‑сө балалар йорто (Өфө) дир., 1998 й. БР Халыҡ...

РӘИМОВ Риф Мөҡсин улы

РӘИМОВ Риф Мөҡсин улы [30.12. 1904, Өфө губ. Бөрө өйәҙе Ҡуян а. (БР‑ҙың Ҡалтасы р‑ны) — 15.2.1953, Мәскәү], тарихсы. Тарих ф. д‑ры (1950). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. “Ғосмания” мәҙрәсәһендә (1915—18), уҡытыусылар семинарияһында (Өфө, 1919—20) уҡыған. 1937—41 йй. һәм һуғыштан һуңғы йылдарҙа СССР ФА‑ның...

РӘИМ АЛИЕВ

РӘИМ АЛИЕВ, Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Башҡорт (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, татар). Ихтилалға 1774 й. июнендә ҡушыла. Башҡорт, мари, татар һәм удмурттарҙан торған отряд (1000‑дән ашыу кеше) башында Ҡазан даруғаһының Ирәкте, Уҫы даруғаһының Уран улустарында, Ҡазан...

РӘЖӘПОВТАР

РӘЖӘПОВТАР, дворяндар нәҫеле. Нәҫелде башлап ебәреүсе — Рәжәп, Темников өйәҙе мишәре. Уның улдары: Әбдесәләм (Сәли) һәм Солтан Р. 1735 й. алып керҙәш сифатында Ҡазан даруғаһының Ҡаңлы улусы Дүсмәт а. (хәҙ. Благовар р‑ны) йәшәгәндәр. Әбдесәләм Р. билдәле улдары: Мөҡсин Әбдесәләм улы Р. (Мөҡсин Әбдесәләмов),...

РӘЖӘПОВ Шифа Ғарифулла улы

РӘЖӘПОВ Шифа Ғарифулла улы (15.1.1925, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Йәнәби‑Урсай а., хәҙ. БР‑ҙың Миәкә р‑ны, — 11.10.2011, шунда уҡ), Соц. Хеҙмәт Геройы (1966). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1941—90 йй. Миәкә р‑нында эшләй: 1943 й. тиклем “Юлдаш” к‑зы механизаторы, 1944 й. алып Елдәр МТС‑ы, 1958 й. — “Дим”...

РӘЖӘПОВ Мөхәмәт Солтан улы

РӘЖӘПОВ Мөхәмәт Солтан улы [25.7.1908, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Мөҡсин а. (БР-ҙың Ауырғазы р-ны) — 18.6.1971, Өфө], инженер- электрик. БАССР-ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1958). Рәжәповтар нәҫеленән. Мәскәү элемтә электротехник ин-тын тамамлағандан һуң (1933) Өфө үҙәк электростанцияһында эшләй,...

РӘЖӘП, Саҡмағош р‑нындағы ауыл

РӘЖӘП, Саҡмағош р‑нындағы ауыл, Рәжәп а/с үҙәге. Район үҙәгенән Көнб. 26 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т. табан 85 км алыҫлыҡта Сәкәш й. (Баҙы й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1007 кеше; 1920 — 1348; 1939 — 777; 1959 — 875; 1989 — 622; 2002 — 600; 2010 — 532 кеше. Татарҙар, башҡорттар йәшәй...

РӘ, йылға

РӘ, йылға, Ыҡ й. (Кама й. ҡушылдығы) уң ҡушылдығы. Бәләбәй р‑ны Скобелевка а. төньяҡ‑көнбайыш ситендә башлана. Бәләбәй һәм Йәрмәкәй р‑ндары буйлап көньяҡ‑көнсығыштан төньяҡ‑көнбайышҡа табан аға. Ыҡ й. (тамағынан 458 км алыҫлыҡта) ҡоя. Оҙонлоғо 57 км, басс. майҙаны 755 км2. Башлыса ҡар һыуы м‑н туйына....

РАЯНОВ Фәнис Мансур улы

РАЯНОВ Фәнис Мансур улы (12.12.1938, БАССР‑ҙың Баҡалы р‑ны Туҡтағол а.), хоҡуҡ белгесе. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1995), юридик ф. д‑ры (1982), проф. (1983). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1984), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (1998). Свердловск юридик ин‑тын тамамлағандан һуң (1965) Нуриман...

РАЩЕПКИН Константин Егорович

РАЩЕПКИН Константин Егорович [14.11.1926, Ырымбур губ. Сорокин а. (Ырымбур өлк. Пономарёвка р‑ны) — 8.11.1978, Өфө], инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (1972), проф. (1976). БАССР‑ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1976), СССР‑ҙың нефть сығарыу сәнәғәте (1969), нефть сәнәғәте (1972) отличнигы. Бөйөк Ватан...

РАХМАНОВИЧ Анисим Наумович

РАХМАНОВИЧ Анисим Наумович (8.8.1905, Елизаветград ҡ. — 10.3. 1985, Өфө), инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (1948), проф. (1950). М.В.Ломоносов ис. Мәскәү механика ин‑тын тамамлаған (1930). 1933— 49 йй. Мәскәүҙә эшләй (өҙөклөктәр м‑н): П.И.Баранов ис. Үҙәк авиация моторҙары эшләү ин‑ты конструкторы, 1945...