Список материалов
РАДИОХИМИЯ
РАДИОХИМИЯ, радиоактив элементтарҙың, уларҙың изотоптарының, берләшмәләренең, радионуклидтарҙың үҙенсәлектәрен (ш. иҫ. радиоактив булмаған элементтарҙың радиоактив...
РАДИОФИЗИКА
РАДИОФИЗИКА, физиканың радиотехник системалар эшләүенең физик нигеҙҙәрен өйрәнгән бүлеге. Р. тикшеренеү өлкәләре: электр сигналдарын генерациялау һәм үҙгәртеү; электромагнит...
РАДИОТЕХНИКА
РАДИОТЕХНИКА, фән һәм техниканың төрлө техника тармаҡтарында мәғлүмәтте тапшырыу, һаҡлау һәм үҙгәртеү өсөн файҙаланылған электромагнит тулҡындарын һәм радио диапазоны...
РАДИОТЕЛЕВИЗИОН ТАПШЫРЫУ ҮҘӘГЕ
РАДИОТЕЛЕВИЗИОН ТАПШЫРЫУ ҮҘӘГЕ. Телевизион һәм радиотапшырыуҙар программаларын эфирҙа трансляциялау б‑са хеҙмәттәр күрһәтә, БР терр‑яһында телефон каналдары һәм...
РАДИОСТАЦИЯ
РАДИОСТАНЦИЯ, мәғлүмәтте радиотулҡындар ярҙамында тапшырыу һәм (йәки) уны ҡабул итеү өсөн ҡоролмалар комплексы. Радиохеҙмәттең төрө б‑са билдәләнгән (билдәле пункттар...
РАДИОСПОРТ
РАДИОСПОРТ, ҡыҫҡа һәм ультраҡыҫҡа тулҡындарҙа радиоэлемтә булдырыу, спорт радиопеленгацияһы (“төлкөгә һунар”), тиҙләтелгән радиотелеграфтар һәм радиокүпбәйге б‑са...
РАДИОРЕЛЕЛЫ ЭЛЕМТӘ
РАДИОРЕЛЕЛЫ ЭЛЕМТӘ, ҡабул итеү‑тапшырыу (ретрансляциялау) радиостанциялары сынйыры аша сигналдарҙы деци‑ һәм сантиметр оҙонлоҡтағы тулҡындар (уларҙа күп һандағы...
РАДИОЛОКАЦИЯ СТАНЦИЯҺЫ
РАДИОЛОКАЦИЯ СТАНЦИЯҺЫ, р а д и о л о к а т о р, р а д а р, төрлө һауа объекттарын (сәптәрҙе) радиолокация алымдарын файҙаланып күҙәтеү (һауа арауығын контролдә тотоу, Һауа...
РАДИОЗОНДЛАУ
РАДИОЗОНДЛАУ, Ер йөҙөнән көплөк (шар) шартлай торған бейеклеккә тиклем (28—30 км) төп метеорологик дәүмәлдәрҙең (атмосфера баҫымы, т‑ра, һауаның дымлылығы, елдең тиҙлеге...
РАДИОБИОЛОГИЯ
РАДИОБИОЛОГИЯ, ионлаштырыусы нурланыштың тере организмдарға, экосистемаларға һәм бөтә биосфераға тәьҫире т‑дағы фән. Р. генетика, геохимия, молекуляр биология, радиохимия,...
РАДИОАЛҒЫС
РАДИОАЛҒЫС, радиосигналды (артабан — сигналды) ҡабул итеү, көсәйтеү һәм ундағы мәғлүмәтте файҙаланыуы уңайлы булған төргә әйләндереү өсөн ҡоролма. Юғары йышлыҡ трактынан...
РАДИОАКТИВЛЫҠ
РАДИОАКТИВЛЫҠ, тотороҡһоҙ (радиоактив) атом ядроларының үҙенән‑үҙе радиоактив нурланыш һәм элементар өлөшсә йәки ядролар сығарып икенсе ядроларға әүерелеү һәләте....
РАДИОАКТИВ ЭЛЕМЕНТТАР
РАДИОАКТИВ ЭЛЕМЕНТТАР, тотороҡһоҙ ядролы һәм радиоактив тарҡалыуға дусар булған химик элементтар. Р.э. технеций, прометий, полоний һәм Д.И.Менделеевтың периодик системаһындағы...
РАДИО...
РАДИО..., ҡушма һүҙҙәрҙең радиоға (мәҫ., радиотапшырыу, радиотехника) йәки радиоактивлыҡҡа (мәҫ., радиобиология) мөнәсәбәтле булыуын күрһәткән өлөшө.
Тәрж. Р.Ә.Сиражитдинов
РАДИО, Салауат р‑нындағы ауыл
РАДИО, Салауат р‑нындағы ауыл, Ишембай а/с ҡарай. Район үҙәгенән К. 34 км һәм Кропачёво т. юл ст. (Силәбе өлк.) көньяҡ‑көнсығышҡа табан 6 км алыҫлыҡта Бирҙәш й. (Йүрүҙән...
РАДИО ТАПШЫРЫУ
РАДИО ТАПШЫРЫУ, төп киң мәғлүмәт сараларының береһе. Радио ярҙамында башҡарыла. Башҡортостанда Р.т. хеҙмәтен дәүләт (Башҡортостан радиоһы, “Юлдаш”, “Спутник 107 FM”)...
РАДИО
РАДИО, 1) мәғлүмәтте радио тулҡындары ярҙамында тапшырыу алымы; 2) ошо алым һәм уны ғәмәлдә ҡулланыуҙың нигеҙендә ятҡан физик күренештәрҙе өйрәнгән фән һәм техника өлкәһе...
РАДИКУЛИТ
РАДИКУЛИТ (лат. radicula — тамырса), арҡа мейеһе нервылары тамырсаларының зарарланыуы арҡаһында ваҡыты‑ваҡыты м‑н көсәйә торған хроник ауырыу. Ауыртҡан урынына бәйле...
РАДИКАЛЛЫ РЕАКЦИЯЛАР
РАДИКАЛЛЫ РЕАКЦИЯЛАР, атомдар һәм радикалдар — ирекле (парһыҙ) электронлы әүҙем аралыҡтағы өлөшсәләр, ҡатнашлығында барған әүерелеүҙәр. Ирекле радикалдарҙың үҙ‑ара...
РАДИАЦИЯ ХИМИЯҺЫ
РАДИАЦИЯ ХИМИЯҺЫ, физик химия бүлеге, матдәләрҙең юғары энергия нурланышы (рентген, α‑, β‑, γ‑нурҙар, ауыр зарядланған өлөшсәләр, күп зарядлы иондар, нейтрондар, ядро...
