Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

СТӘРЛЕТАМАҠ ҠӘБЕРЛЕГЕ

СТӘРЛЕТАМАҠ ҠӘБЕРЛЕГЕ, Л е в а ш о в ҡ ә б е р л е г е, 8—9 б. археологик ҡомартҡыһы. Стәрлетамаҡ ҡ. төньяҡ ситендә урынлашҡан. 1947—49 йй. “Сода”пр‑тиеһын төҙөгән ваҡытта асыла, 1950—51 йй. Р.Б.Әхмәров һәм П.Х.Михайлов тарафынан өйрәнелә. Ҡурғанлы ҡәберлектәргә ҡарай, тип фараз ителә. 16‑ға яҡын ҡәбер...

СТӘРЛЕТАМАҠ КҮН ҺӘМ АЯҠ КЕЙЕМЕ КОМБИНАТЫ

СТӘРЛЕТАМАҠ КҮН ҺӘМ АЯҠ КЕЙЕМЕ КОМБИНАТЫ. 1918 й. 22 национализацияланған ваҡ пр‑тие базаһында Стәрлетамаҡ күн з‑ды булараҡ нигеҙ һалына, 1962 й. алып С.к.һ.а.к.к. (составына Аяҡ кейеме ф‑каһы инә; 1941 й. эвакуацияланған Мәскәү күн комб‑тының аяҡ кейеме ф‑каһы ҡорамалдары нигеҙендә 1943 й. сафҡа индерелә),...

СТӘРЛЕТАМАҠ КАНТОНЫ

СТӘРЛЕТАМАҠ КАНТОНЫ, 1921 й. АСБР составында ойошторола. 1922 й. окт. кантонға Бәләбәй өйәҙенең — 2, Стәрлетамаҡ өйәҙенең — 17, Табын кантонының — 13, Өфө өйәҙенең — 1, Юрматы кантонының 14 улусы инә. Төньяҡ‑көнбайышта — Бәләбәй кантоны, төньяҡта — Өфө кантоны, төньяҡ‑көнсығышта — Тамъян‑Ҡатай кантоны,...

СТӘРЛЕТАМАҠ ЙӘМИҒ МӘСЕТЕ

СТӘРЛЕТАМАҠ ЙӘМИҒ МӘСЕТЕ, С т ә р л е т а м а ҡ  б е р е н с е  й ә м и ғ  м ә с е т е, 1823—25 йй. сауҙагәр Ғ.Ғ.Ибраевтың аҡсаһына 1823 й. янған ағас мәсет (1800 й. сауҙагәр Ш.Урманцев аҡсаһына һалынған) урынында төҙөлә. Бина таштан, манаралы. 1861 й. яна; тергеҙелә. Ырымбур мосолман диниә назараты...

СТӘРЛЕТАМАҠ ИТ КОМБИНАТЫ

СТӘРЛЕТАМАҠ ИТ КОМБИНАТЫ. 1930 й. “Союзмясо”ның Стәрлетамаҡ бүлексәһе булараҡ нигеҙ һалына, 1932 й. алып С.и.к., 1994 й. – ААЙ, 2006 й. ябыла. Составына ит-май, сеймал, ит-продукт, колбаса цехтары, һыуытҡыс һ.б. ингән. 2003 й. 292 кеше эшләгән; етештерелгән (т): ит һәм субпродукттар – 922,8, колбаса...

СТӘРЛЕТАМАҠ ИКМӘК КОМБИНАТЫ

СТӘРЛЕТАМАҠ ИТ КОМБИНАТЫ. 1930 й. “Союзмясо”ның Стәрлетамаҡ бүлексәһе булараҡ нигеҙ һалына, 1932 й. алып С.и.к., 1994 й. — ААЙ, 2006 й. ябыла. Составына ит‑май, сеймал, ит‑продукт, колбаса цехтары, һыуытҡыс һ.б. ингән. 2003 й. 292 кеше эшләгән. Ит һәм субпродукттар, колбаса изделиелары, иретелгән аҙыҡ...

СТӘРЛЕТАМАҠ ИГЕН ПРОДУКТТАРЫ КОМБИНАТЫ

СТӘРЛЕТАМАҠ ИГЕН ПРОДУКТТАРЫ КОМБИНАТЫ, иген әҙерләү, һаҡлау һәм эшкәртеү, төрлө сорт он, ярма, ҡатнаш аҙыҡ, икмәк‑булка, кондитер, макарон изделиелары һ.б. етештереү пр‑тиеһы. 20 б. 30‑сы йй. алып билдәле. Тирмән з‑дтары (18 б. тирмәндәр булараҡ нигеҙ һалына) базаһында “Союзхлеб” берекмәһе Башҡ‑н өлкә...

СТӘРЛЕТАМАҠ ГИМНАЗИЯҺЫ №1

СТӘРЛЕТАМАҠ ГИМНАЗИЯҺЫ №1, 1991 й. 20‑се урта мәктәп (1983 й. нигеҙләнгән) базаһында асыла. 2 компьютер класы, китапханаһы, медиатекаһы, тренажёр һәм 2 спорт залы, слесарлыҡ һәм ағас эше оҫтаханалары, телестудияһы, тиры, дендрарийы, емеш‑еләк баҡсаһы бар. Уҡыу йортон 2 меңдән ашыу кеше тамамлаған (2015). Р.Р.Тажиев...

СТӘРЛЕТАМАҠ БАШҠОРТ ДРАМА ТЕАТРЫ

СТӘРЛЕТАМАҠ БАШҠОРТ ДРАМА ТЕАТРЫ. 1990 й. “САММИ” (актёрҙар, менеджерҙар, меценаттар, интеллектуалдар союзы) театр‑мәҙәни берекмәһе составында Башҡ. театр- студияһы булараҡ ойошторола, 1991 й. алып Стәрлетамаҡ ҡ. Театр берекмәһе составында Башҡ. драма театры, 2002 й. Стәрлетамаҡ башҡ. дәүләт драма театры,...

СТӘРЛЕТАМАҠ АУЫЛ ХУЖАЛЫҒЫ ТЕХНИКУМЫ

СТӘРЛЕТАМАҠ АУЫЛ ХУЖАЛЫҒЫ ТЕХНИКУМЫ, Стәрлетамаҡ р‑ны Наумовка а. урынлашҡан. 1921 й. Ҡыпсаҡ‑Ете ырыу кантонының Ермолаевка а. (БР‑ҙың Көйөргәҙе р‑ны) Көйөргәҙе а.х. техникумы булараҡ асыла, 1933 й. алып Көйөргәҙе, 1957 й. — Стәрлетамаҡ зооветеринария техникумы, 1972 й. — Стәрлетамаҡ р‑ны “Заливной”...

СТӘРЛЕТАМАҠ АРМИЯЙЫЙЫЛМА КОРПУСЫ

СТӘРЛЕТАМАҠ АРМИЯ ЙЫЙЫЛМА КОРПУСЫ, 1919 й. февр. Стәрлетамаҡ өйәҙенең Архангел а. м‑н Стәрлетамаҡ ҡ. араһында урынлашҡан Көнбайыш армия частарынан (3‑сө пластун, 22‑се Ырымбур казак полктары, Стәрлетамаҡ гарнизоны отряды, башҡ. ротаһы) ойошторола; апр. алып 5‑се С.а.й.к. Корпус составына Йыйылма Ырымбур...

СТӘРЛЕБАШ, ауыл, Стәрлебаш р‑нының үҙәге

СТӘРЛЕБАШ, ауыл, Стәрлебаш р‑нының (1932—63 йй. һәм 1964 й. алып) һәм Стәрлебаш а/с үҙәге. Өфөнән К. 182 км һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. К.‑Көнб. табан 59 км алыҫлыҡта Стәрле й. буйында; Стәрлетамаҡ— Стәрлебаш—Фёдоровка, Ҡырғыҙ- Миәкә—Стәрлебаш, Ҡырғыҙ-Миәкә— Тәтер‑Арыҫлан—Стәрлебаш, Стәрлетамаҡ— Стәрлебаш—Тәтер‑Арыҫлан...

СТӘРЛЕБАШ‑ФЁДОРОВКА ҠАЛҠЫУЛЫҒЫ

СТӘРЛЕБАШ‑ФЁДОРОВКА ҠАЛҠЫУЛЫҒЫ, Дим й. урта ағымынан Ырымбур өлк. сигенә тиклем төньяҡ‑көнбайыштан көньяҡ‑көнсығышҡа табан һуҙылған. Абс. бейеклеге 479 м. Бөгөлмә‑Бәләбәй ҡалҡыулығының дауамы булып тора. Рельефы эрозиялы‑денудациялы; сағыштырмаса бейеклеге 5—50 м булған һырттарҙан, тигеҙ арҡаларҙан,...

СТӘРЛЕБАШ УРТА МӘКТӘБЕ №1

СТӘРЛЕБАШ УРТА МӘКТӘБЕ №1, Стәрлебаш р‑нында урынлашҡан. 1909 й. мәктәп базаһында татар донъяуи мәктәбе булараҡ асыла, 1918 й. алып 1‑се баҫҡыс, 1921 й. — 2‑се баҫҡыс берҙәм хеҙмәт мәктәбе, 1931 й. — өлгөлө мәктәп, 1932 й. — колхозсы йәштәр мәктәбе, 1934 й. — тулы булмаған урта мәктәп, 1935 й. хәҙ....

СТӘРЛЕБАШ РАЙОНЫ

СТӘРЛЕБАШ РАЙОНЫ, БР‑ҙың көньяҡ‑көнбайышында урынлашҡан. Төньяҡта — Миәкә р‑ны, төньяҡ-көнбайышта — Ырымбур өлк., көнсығышта — Стәрлетамаҡ, көньяҡ‑көнсығышта — Мәләүез, көньяҡта Фёдоровка р‑ндары м‑н сиктәш. 1930 й. 20 авг. Ҡарағош р‑ны булараҡ ойошторола (ҡара: Административ район), район составына...

СТӘРЛЕБАШ МӘҘРӘСӘҺЕ

СТӘРЛЕБАШ МӘҘРӘСӘҺЕ, юғары уҡыу йорто. 1720 й. Нуғай даруғаһының Тәлтем‑Юрматы улусы Стәрлебаш а. (хәҙ. БР‑ҙың Стәрлебаш р‑ны) мәсете эргәһендә асыла. Ырымбур мосолман диниә назараты ҡарамағында була, хәйер, иғәнә аҡсаһына тотола. Уҡытыу‑тәрбиә процесына мөҙәрис м‑н мәсеттең имам-хатибы етәкселек итә....

СТӘРЛЕ, йылға

СТӘРЛЕ, йылға, Ашҡаҙар й. һул ҡушылдығы. Стәрлебаш р‑ны Стәрлебаш а. көнбайышҡа табан 6 км алыҫлыҡта башлана. Стәрлебаш, Стәрлетамаҡ р‑ндары буйлап көньяҡ-көнбайыштан төньяҡ‑көнсығышҡа ҡарай аға һәм Ашҡаҙар й. (тамағынан 2 км алыҫлыҡта) ҡоя. Оҙонлоғо 78 км, басс. майҙаны 630 км2. Ҡар һыуы м‑н туйына....

СТАТИСТИКА, ИНФОРМАТИКА ҺӘМ ХИСАПЛАУ ТЕХНИКАҺЫ КОЛЛЕДЖЫ

СТАТИСТИКА, ИНФОРМАТИКА ҺӘМ ХИСАПЛАУ ТЕХНИКАҺЫ КОЛЛЕДЖЫ, 1932 й. Башҡ‑н план- иҡт. техникумы булараҡ асыла, 1942 й. алып статистика техникумы, 1967 й. — иҫәпте механизациялау техникумы, 1990 й. — информатика һәм хисаплау техникаһы техникумы, 1992 й. — Өфө статистика, информатика һәм хисаплау техникаһы...

СТАТИСТИКА

СТАТИСТИКА (нем. Statistik), 1) эске йөкмәткеһе м‑н айырылғыһыҙ бәйләнештә, конкрет урын һәм ваҡыт шарттарында күп төрләнеүсе һәм үҫеүсе күренештәрҙең һанын, законлыҡтарын өйрәнеү күрһәткестәрен һәм ысулдарын тикшергән һәм теоретик положениеларын эшләгән фән. 2) Күп яҡлы йәмғиәт тормошо күренештәре...

СТАТИСТИК ФИЗИКА

СТАТИСТИК ФИЗИКА, с т а т и с т и к  м е х а н и к а, физиканың макроскопик есемдәрҙең — бик күп һандағы бер иш ваҡ өлөшсәләрҙән (молекулалар, атомдар, электрондар һ.б.) торған системаларҙың үҙсәнлектәрен өйрәнеүсе бүлеге. Системаларҙың хәле б‑са тигеҙләнеше булмаған (физик кинетика; тигеҙләнеше булмаған...