Список материалов
ТИМЕРБУЛАТОВ Вил Мәмил улы
ТИМЕРБУЛАТОВ Вил Мәмил улы [1.6.1952, БАССР‑ҙың Маҡар районы Ишәй а. (БР‑ҙың Ишембай районы)], хирург. РФА‑ның (2014), Рәсәй медицина ФА‑ның (2005) мөхбир ағзаһы, БР ФА академигы (2009), медицина фәндәре докторы (1989), профессор (1991). РФ‑тың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1999), РФ‑тың (2005), БР‑ҙың (1991),...
ТИМЕРБАЙ, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл
ТИМЕРБАЙ, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл, Свобода а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Ермолаевка т. юл ст. Көнб. табан 40 км алыҫлыҡта Кесе Көйөргәҙе й. (Оло Юшатыр й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 468 кеше; 1920 — 704; 1939 — 537; 1959 — 422; 1989 — 326; 2002 — 314; 2010 — 298 кеше. Татарҙар, башҡорттар...
ТИМЕРӘК, Мәсетле р‑нындағы ауыл
ТИМЕРӘК, Мәсетле р‑нындағы ауыл, Йонос а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 24 км һәм Һилейә т. юл ст. (Силәбе өлк.) Т.‑Көнб. табан 150 км алыҫлыҡта Әй й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 570 кеше; 1920 — 307; 1939 — 285; 1959 — 266; 1989 — 141; 2002 — 132; 2010 — 118 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....
ТИМЕР, Туймазы р‑нындағы ауыл
ТИМЕР, Туймазы р‑нындағы ауыл, Ғәфүр а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Туймазы т. юл ст. К. табан 13 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 320 кеше; 1920 — 497; 1939 — 322; 1959 — 303; 1989 — 139; 2002 — 115; 2010 — 132 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Мәсет бар.
Ауылға Ҡазан даруғаһы Ҡыр-Йылан улусы...
ТИМЕР, Бөрйән р‑нындағы ауыл
ТИМЕР, Бөрйән р‑нындағы ауыл, Тимер а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.-Көнс. 25 км һәм Белорет т. юл ст. К.‑Көнб. табан 136 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 421 кеше; 1920 — 453; 1939 — 348; 1959 — 312; 1989 — 420; 2002 — 469; 2010 — 462 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Төп мәктәп...
ТИМЕР‑БЕТОН ҠОРОЛМАЛАР ҺӘМ ТӨҘӨЛӨШ ДЕТАЛДӘРЕ ЗАВОДЫ
ТИМЕР‑БЕТОН ҠОРОЛМАЛАР ҺӘМ ТӨҘӨЛӨШ ДЕТАЛДӘРЕ ЗАВОДЫ, “РЖДстрой” ААЙ филиалы. Өфөлә урынлашҡан. Составына тимер‑бетон һәм ағас эше цехтары (икеһе лә 1937 й. нигеҙләнгән) инә. 2005 й. 58 кеше эшләгән. Продукцияһын төп ҡулланыусылар: Куйбышев т. юлы пр‑тиелары, трестың төҙөлөш поездары.
1937 й. Сызрань...
ТИМЕР‑БЕТОН КОНСТРУКЦИЯЛАР
ТИМЕР‑БЕТОН КОНСТРУКЦИЯЛАР, тимер‑бетондан яһалған төҙөлөш конструкциялары. Тәғәйенләнеше б‑са – терәк һәм кәртәләүсе; яһау ысулы б‑са монолит (төҙөлөш урынында ҡорола), йыйылма (заводта етештерелә һәм төҙөлөш урынында монтажлана) һәм йыйылма‑монолит (йыйылма элементтар монолит бетон м‑н берләштерелә)...
ТИМЕР‑БЕТОН ИЗДЕЛИЕЛАР ЗАВОДЫ, 1991 й
ТИМЕР‑БЕТОН ИЗДЕЛИЕЛАР ЗАВОДЫ, 1991 й. “Башуралэнергострой” тресы составында Нефтекама тимер‑бетон изделиелар з‑ды булараҡ ойошторола, 2002 й. алып “Тимер‑бетон изделиелар заводы” ЯСЙ, 2012 й. ябыла. Составына арматура, бетон бутағыстар, форма эшләү һәм ярҙамсы цехтар (бөтәһе лә 1991 й. нигеҙләнгән)...
ТИМЕР‑БЕТОН ИЗДЕЛИЕЛАР ЗАВОДЫ, 1959 й
ТИМЕР‑БЕТОН ИЗДЕЛИЕЛАР ЗАВОДЫ, 1959 й. Өфөлә “Башнефтезаводстрой” тресы составында трестың ярҙамсы пр‑тиелары контораһы (1945 й. нигеҙләнгән) базаһында ойошторола, 1993 й. алып бүлендек пр‑тие, 2005 й. ябыла. Составына кислород (1939 й. асылған), асфальт‑бетон, арматура, эре панелле йорттар төҙөү (бөтәһе...
ТИМЕР‑БЕТОН
ТИМЕР‑БЕТОН, монолит төҙөлөш материалы, бетон ҡатышмаһын ҡорос арматура м‑н берләштереү технологияһы б‑са эшләнә. Бетон м‑н арматураның Т.‑б. уртаҡлығы уларҙың ныҡ тоташыуы һәм һыҙыҡлы киңәйеү т‑раһының коэф. ҡиммәттәре яҡынлығы (‑40° алып 60°C тиклем) м‑н тәьмин ителә. Ябай һәм алдан ҡатырылған (ярылыуға...
ТИМЕР ЮЛДАР
ТИМЕР ЮЛДАР, хәрәкәт иткән махсус составтар (локомотив һәм вагондар) өсөн тәғәйенләнгән рельслы юлдар; илдең берҙәм транспорт селтәренең ҡушма өлөшө. Техник саралар комплексы — хәрәкәт иткән состав (ҡара: Тимер юл транспорты), яһалма ҡоролмалар (күперҙәр, эстакадалар, туннелдәр), станциялар, автоматика...
ТИМЕР ЮЛ ТРАНСПОРТЫ ТЕХНИКУМЫ
ТИМЕР ЮЛ ТРАНСПОРТЫ ТЕХНИКУМЫ, Өфө т. юл транспорты техникумы 1959 й. асыла, 2009 й. башлап Өфө тимер юлдары ин‑ты — Һамар дәүләт тимер юлдар университеты филиалы составына инә. Уҡытыу көндөҙгө һәм ситтән тороп уҡыу бүлектәрендә түбәндәге һөнәрҙәр б‑са алып барыла: т. юл транспортында автоматика һәм...
ТИМЕР ЮЛ ТРАНСПОРТЫ
ТИМЕР ЮЛ ТРАНСПОРТЫ, тимер юлдар буйлап пассажирҙар һәм йөк ташыған транспорт төрө. Тәғәйенләнеше б‑са дөйөм ҡулланылыштағы һәм сәнәғәт Т.ю.т. бүленә. Башҡортостанда Т.ю.т. үҫешә башлауы 1888 й. Һамар—Өфө т. юлын асыуға бәйле. Хәрәкәт иткән юл составын 4 тауар‑пассажир һәм 27 тауар паровозы (А серияһы),...
ТИМЕР ЮЛ АУЫЛЫ, Белорет р‑нындағы ауыл
ТИМЕР ЮЛ АУЫЛЫ, Белорет р‑нындағы ауыл, Тимер юл а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнб. табан 8 км алыҫлыҡта, Белорет т. юл ст. эргәһендә урынлашҡан. Халҡы: 2002 й. — 2657 кеше; 2010 — 3020 кеше. Урыҫтар, башҡорттар йәшәй (2002). Урта мәктәп, 2 балалар баҡсаһы, физкультура‑һауыҡтырыу комплексы, фельдшер‑акушерлыҡ...
ТИМЕР МӘҒДӘНЕ ЯТҠЫЛЫҠТАРЫ
ТИМЕР МӘҒДӘНЕ ЯТҠЫЛЫҠТАРЫ, үлсәмдәре, сифаты һәм ятыш шарттары буйынса сәнәғәттә үҙләштереү өсөн яраҡлы булған Ер өҫтөндәге йәки аҫтындағы тимер мәғдәндәренең тупланмаһы. Барлыҡҡа килеүе буйынса эндоген, экзоген һәм метаморфоген Т.м.я. айырыла. Эндоген Т.м.я. — магмалы (титан‑магнетит һәм ильменит‑титан‑магнетит,...
ТИМЕР МӘҒДӘНДӘРЕ
ТИМЕР МӘҒДӘНДӘРЕ, составында тимер һәм уның берләшмәләре булған тәбиғи минераль ҡатламдар, уларҙан металды сәнәғәт күләмендә алыу иҡт. яҡтан маҡсатҡа ярашлы һанала. Т.м. минераль составы, тимер, файҙалы һәм зарарлы (суйын һәм ҡорос иреткәндә) ҡушылма миҡдары, барлыҡҡа килеү шарттары һәм сәнәғәт үҙсәнлектәре...
ТИМЕР БЫУАТ
ТИМЕР БЫУАТ, бронза металлургияһынан тимер етештереүгә күсеү м‑н билдәле булған тарихи‑мәҙәни дәүер. 2 осорға бүлеп йөрөтөлә: иртә (б.э.т. 1‑се мең йыллыҡ — б.э. 3—4 бб.) һәм һуң (б.э. 5 б. алып). Иртә Т.б. Көньяҡ Уралда — Ананьин мәҙәниәте, Гамаюн мәҙәниәте, Горохов мәҙәниәте, Иткүл мәҙәниәте, Ҡара...
ТИМЕР
ТИМЕР (Ferrum), Fe, Д.И.Менделеев периодик системаһының VIII төркөм химик элементы. Тәбиғәттә 4 тотороҡло изотобы билдәле, радиоактив изотоптары бар. Көлһыу көмөш төҫөндәге һығылмалы металл, tиреү 1534 °С, t ҡайнау 2870 °С, тығыҙлығы 7874 кг/м3. 769 °С тиклем магнит үҙенсәлектәрен һаҡлай; артабан йылытҡанда...
ТИМЕЛЕЯ
ТИМЕЛЕЯ (Thymelaea), бүре йүкәһе һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 20 төрө билдәле, Евразияның һәм Төньяҡ Африканың уртаса йылы өлөшөндә таралған. Башҡортостанда ябай, йәки турғай Т. үҫә. Бер йыллыҡ үлән. Һабағы төҙ, тарбаҡлы йәки ябай, бейеклеге 10—30 см. Япрағы ҡыяҡ-ланцет формаһында...
ТИМАШЕВТАР
ТИМАШЕВТАР, дворяндар нәҫеле. Ырымбур тармағына нигеҙ һалыусылар — ағалы‑ҡустылы: Михаил Лаврентьевич Т. (1714—?), 1736 й. алып Шишмә драгун, 1738 й. — Алексеевск пехота полктарында (ҡара: Ландмилиция) хеҙмәт итә. Воронеж губ. поместьеһы (крәҫтиәндәрһеҙ) була; Иван Лаврентьевич Т. (1716—?), подполковник....
