Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

УРАҠ БЕЙ

УРАҠ БЕЙ, башҡорттарҙың ғәйнә ырыуы башлығы. Шәжәрә һ.б. сығанаҡтарҙа яҙылыуынса, ғәйнәләрҙең Мәскәү батшалығы составына (ҡара: Башҡортостандың Рус дәүләтенә ҡушылыуы) инеү шарттары т‑да һөйләшеүҙәр алып барған. Килешеү төҙөлгәндән һуң, урыҫ подданныйлығын ҡабул итеүҙе раҫлаған жалованный грамота алған.

УРАКОВ, ауыл

УРАКОВ, ауыл, 20 б. 30‑сы йй. алып Черниковка ҡсб эсендә (ҡара: Черниковск). Ауылға Өфө өйәҙендә алпауыт Ураковтарҙың ауылы булараҡ нигеҙ һалына, 1786 й. алып билдәле. 1865 й. 5 йортта 26 кеше йәшәгән. Игенселек м‑н шөғөлләнгәндәр. Шулай уҡ Князев, Княженка булараҡ теркәлгән. Халҡы: 1906 й. — 32 кеше;...

УРАЗМӘТОВ Әхәт Сәлих улы

УРАЗМӘТОВ Әхәт Сәлих улы (9.12.1931, БАССР‑ҙың Шишмә р‑ны Ҡалмаш а. — 2.7.2015, Өфө, тыуған яғында ерләнгән), эстрада артисы. РСФСР‑ҙың атҡ. (1983), БАССР‑ҙың халыҡ (1977) һәм атҡ. (1967) артисы. Башҡ. театр‑художество уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1951; В.Ғ.Ғәлимов класы) Башҡ. филармонияһының эстрада,...

УРАЗЛИН Марат Харис улы

УРАЗЛИН Марат Харис улы (20.3. 1937, БАССР‑ҙың Әлшәй р‑ны Никифар а.), агроном. А.х. ф. канд. (1974), проф. (2001). БАССР‑ҙың атҡ. агрономы (1987). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1965) “Сельхозтехника” район берекмәһе агрономы, 1966 й. алып Әлшәй р‑нының производство а.х. идаралығында баш агроном. 1973–2012...

УРАЗАЙ, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл

УРАЗАЙ, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл, Подлуб а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 67 км һәм Щучье Озеро т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнб. табан 117 км алыҫлыҡта Үреш й. (Ҡариҙел й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 621 кеше; 1920 — 633; 1939 — 541; 1959 — 418; 1989 — 280; 2002 — 289 кеше. Мариҙар...

УРАЗАЙ, Балтас р‑нындағы ауыл

УРАЗАЙ, Балтас р‑нындағы ауыл, Иҫке Янбай а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 19 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 86 км алыҫлыҡта Ар й. (Тере Танып й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 1954 кеше; 1920 – 1922; 1939 — 1161; 1959 — 677; 1989 — 448; 2002 — 452 кеше. Татарҙар,...

УРАЗАЕВ Мәхмүт Һибәт улы

УРАЗАЕВ Мәхмүт Һибәт улы (14.5.1936, БАССР‑ҙың Ейәнсура р‑ны Ғәббәс а.), яҙыусы. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1981). БДУ‑ны тамамлаған (1965). 1951—57 йй. Ейәнсура р‑нының Ш.Хоҙайбирҙин ис. к‑зында, 1960—86 йй. респ. төрлө гәз., “Ағиҙел” ж., БАССР МС‑ының Радиотапшырыуҙар һәм ТВ б‑са ком‑тында эшләй. Мәхмүт...

УРАҘОВ Нәжип Харис улы

УРАҘОВ Нәжип Харис улы [1.3.1911, Ырымбур губ. Орск өйәҙе Байыш а. (БР‑ҙың Ейәнсура р-ны) – 16.3.1996, Ташкент], технолог. Техник ф. д‑ры (1947), проф. (1948). Урта Азия ун‑тын тамамлаған (Ташкент, 1935). 1938–75 йй. Ташкент туҡыу һәм еңел сәнәғәт ин‑тында уҡыта. Фәнни эшмәкәрлеге туҡыма материалдарҙың...

УРАҘҒОЛОВ Рәлис Ришат улы

УРАҘҒОЛОВ Рәлис Ришат улы (10.1.1965, БАССР-ҙың Ҡырмыҫҡалы р-ны Иҫке Муса а.), журналист, яҙыусы. Журналистар союзы (1993), Яҙыусылар союзы (2002) ағзаһы. БДУ-ны тамамлаған (1996). 1985–87 йй. тыуған ауылында мәҙәниәт йорто директоры. 1992 й. алып “Хеҙмәт даны” (ҡара: “Кармаскалинская новь”; 1993 й....

УРАҘГИЛДЕ, Тәтешле р‑нындағы ауыл

УРАҘГИЛДЕ, Тәтешле р‑нындағы ауыл, Яңы Тәтешле а/с ҡарай. Район үҙәгенән К. 3 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 28 км алыҫлыҡта Бармыш й. (Тере Танып й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 736 кеше; 1920 — 795; 1939 — 863; 1959 — 573; 1989 — 485; 2002 — 490 кеше. Удмурттар...

УРАҘБАХТИНА Людмила Бруновна

УРАҘБАХТИНА Людмила Бруновна (18.4.1948, Ростов өлк. Романовская станицаһы), инженер‑электромеханик. Техник ф. д‑ры (1999). БР‑ҙың атҡ. уйлап табыусыһы (1997). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1971) шунда уҡ эшләй. 2002 й. алып Германияла йәшәй һәм эшләй. Фәнни эшмәкәрлеге ҡатмарлы техник объекттарҙы мониторингылау...

УРАҘБАХТИН Илдар Миҙхәт улы

УРАҘБАХТИН Илдар Миҙхәт улы [9.5.1954, БАССР‑ҙың Боҙаяҙ р‑ны Атйетәр а. (БР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны)], хирург. Мед. ф. д‑ры (2005). БР‑ҙың атҡ. табибы (2005). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1978) Өфөнөң 8‑се дауаханаһында, 1979 й. алып Асҡын үҙәк район дауаханаһында, 1981 й. — Өфөнөң 21‑се дауаханаһында эшләй,...

УРАҘБАҠТЫ, Шишмә р‑нындағы ауыл

УРАҘБАҠТЫ, Шишмә р‑нындағы ауыл, Алкин а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 20 км һәм Алкин т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 10 км алыҫлыҡта Уҙы й. (Дим й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 927 кеше; 1920 — 1247; 1939 — 982; 1959 — 681; 1989 — 544; 2002 — 483; 2010 — 452 кеше. Татарҙар йәшәй (2002)....

УРАҘБАҠТЫ, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл

УРАҘБАҠТЫ, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл, Ҡариҙел а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 15 км һәм Щучье Озеро т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 115 км алыҫлыҡта Ҡариҙел й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 119 кеше; 1920 — 173; 1939 — 329; 1959 — 299; 1989 — 119; 2002 — 101; 2010 — 101 кеше. Башҡорттар...

УРАҘБАЙ, Хәйбулла р‑нындағы ауыл

УРАҘБАЙ, У р ы ҫ б а й, Хәйбулла р‑нындағы ауыл, Аҡъюл а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 70 км һәм Һары т. юл ст. (Ырымбур өлк.) Т.‑Көнб. табан 126 км алыҫлыҡта Йылайыр й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 273 кеше; 1920 — 342; 1939 — 217; 1959 — 180; 1989 — 244; 2002 — 233; 2010 — 147 кеше. Башҡорттар...

УРАҘБАЙ, Ишембай р‑нындағы ауыл

УРАҘБАЙ, Һ ә л ә ү е к б а ш, Ишембай р‑нындағы ауыл, Этҡол а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 28 км һәм Салауат т. юл ст. Көнс. табан 45 км алыҫлыҡта Һәләүек й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 807 кеше; 1920 — 903; 1939 — 867; 1959 — 936; 1989 — 578; 2002 — 652; 2010 — 638 кеше. Башҡорттар йәшәй...

УРАҘБАЕВ Насир Рафиҡ улы

УРАҘБАЕВ Насир Рафиҡ улы [3.4. 1902, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Үтәк а. (БР‑ҙың Ғафури р‑ны) — 31.1.1981, Өфө], дәүләт эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1962). Архангел сәнәғәт акад. тамамлаған (1939). 1919—29 йй. Стәрлетамаҡ кантонының Ҡарамыш улус башҡарма ком‑тында, Башкниготоргта,...

УРАҘАҠОВ Камил Рәхмәтулла улы

УРАҘАҠОВ Камил Рәхмәтулла улы (9.8.1949, БАССР‑ҙың Мәсетле р‑ны Оло Ыҡтамаҡ а.), инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (1994), проф. (1998). БР‑ҙың атҡ. уйлап табыусыһы (1996). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1974) БАССР‑ҙың А.х. министрлығында инженер. 1975 й. алып һәм 1996 й. — Башҡ‑н нефть ғилми‑тикшеренеү һәм...

УРАҘАЕВА Фирҙәүес Хәләф ҡыҙы

УРАҘАЕВА Фирҙәүес Хәләф ҡыҙы (20.7.1955, БАССР‑ҙың Стәрлебаш р‑ны Йәшергән а. —27.3.2011, Стәрлетамаҡ ҡ.), педагог. Психология ф. д‑ры (2003), проф. (2004). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1981) Стәрлетамаҡ ҡ. 26‑сы урта мәктәбендә эшләй. 1984 й. алып СДПА‑ла (2003 й. башлап психологик эксперименталь лаб....

УРАҘА БАЙРАМЫ

УРАҘА БАЙРАМЫ, У р а ҙ а  ғ ә й е т е, иң мөһим мосолман байрамдарының береһе. Шәүүәл айының (мосолманк алендарының 10‑сы айы) 1‑се көнөнән башлана, 3—4 көн бара. Рамаҙан айында (мосолман календарының 9‑сы айы) 30 көн дауам иткән ураҙаның тамамланыуын аңлата, ураҙа ваҡытында мосолмандар ҡояш ҡалҡҡандан...