Список материалов

ХУДЯКОВА Лариса Петровна
ХУДЯКОВА Лариса Петровна (2.9. 1946, БАССР‑ҙың Дәүләкән р‑ны Суйынсы МТС‑ы ҡсб), физик‑химик. Техник ф. д‑ры (2008), проф. (2010). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2010). БДУ‑ны тамамлағандан...

ХУДЯКОВ Александр Алексеевич
ХУДЯКОВ Александр Алексеевич [18.4.1906, Өфө губ. Златоуст өйәҙе Нөгөш а. (БР‑ҙың Балаҡатай р‑ны) — 6.4.1944, Украина ССР‑ының Кашпиловцы а. ерләнгән], Советтар Союзы Геройы...

ХУДОЖЕСТВОЛЫ ТӘРЖЕМӘ
ХУДОЖЕСТВОЛЫ ТӘРЖЕМӘ, бер телдә йәшәп килгән әҫәрҙе икенсе телдә тергеҙгән әҙәби ижад төрө. Х.т. тәржемә эшмәкәрлегенең иң юғары формаһы булып тора, әҫәрҙең йөкмәткеһен...

ХУДОЖЕСТВО ТӨРКӨМДӘРЕ ҺӘМ БЕРЕКМӘЛӘРЕ
ХУДОЖЕСТВО ТӨРКӨМДӘРЕ ҺӘМ БЕРЕКМӘЛӘРЕ, сәнғәткә ижади мәнфәғәттәр, эстетик йүнәлештәр һәм идеологик ҡараштар берҙәмлеге м‑н бәйле булған күргәҙмәләр эшмәкәрлеге...

ХУДОЖЕСТВО МӘКТӘБЕ №2
ХУДОЖЕСТВО МӘКТӘБЕ №2, өҫтәлмә белем биреү учреждениеһы. Өфөлә урынлашҡан. 1962 й. 2‑се Балалар художество мәктәбе булараҡ асыла. Һынлы сәнғәт, биҙәү‑ҡулланма сәнғәте...

ХУДОЖЕСТВО МӘКТӘБЕ №1
ХУДОЖЕСТВО МӘКТӘБЕ №1, өҫтәлмә белем биреү учреждениеһы. Өфөлә урынлашҡан. 1960 й. 1‑се Балалар художество мәктәбе (Башҡортостанда тәүге мәктәп) булараҡ асыла, 1999 й. А.А.Кузнецов...

ХРУЩЁВ Никита Сергеевич
ХРУЩЁВ Никита Сергеевич (17.4. 1894, Курск губ. Калиновка а. — 11.9.1971, Мәскәү), сәйәси һәм дәүләт эшмәкәре. Соц. Хеҙмәт Геройы (1954, 1957, 1961). Советтар Союзы Геройы (1964). Ген.‑лейтенант...

ХРУСТАЛИ, Әлшәй р‑нындағы ауыл
ХРУСТАЛИ, Әлшәй р‑нындағы ауыл, Торонтайыш а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Раевка т. юл ст. К.‑Көнб. табан 38 км алыҫлыҡта Ҡорһаҡ й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. — 79 кеше;...

ХРУЛЁВ Виктор Иванович
ХРУЛЁВ Виктор Иванович (13.3. 1940, Һарытау ҡ.), әҙәбиәт белгесе. Филол. ф. д‑ры (1991), проф. (1994). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1997), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре...

ХРОМШПИНЕЛИДТАР
ХРОМШПИНЕЛИДТАР, хромшпинелдәр, хромиттар, ҡатмарлы оксидтар класындағы шпинелидтар төркөмө минералдары, (Mg,Fe2+)Cr2O4. Изоморфтар рәтенең һуңғы ағзалары: составында алмашыныусан...

ХРОМИТ, ҡара: Хромшпинелидтар
ХРОМИТ, ҡара: Хромшпинелидтар.

ХРОМАТОГРАФИК АНАЛИЗ ЫСУЛДАРЫ
ХРОМАТОГРАФИК АНАЛИЗ ЫСУЛДАРЫ, газ, шыйыҡса йәки эрегән матдәләрҙең ҡатышмаларын айырыу ысулдары йыйылмаһы, уларҙың компоненттарын үҙгәрмәй торған (өҫкө йөҙө үҫешкән...

ХРОМ МӘҒДӘНДӘРЕ
ХРОМ МӘҒДӘНДӘРЕ, хромит мәғдәндәре, сәнәғәт өсөн металл сығарыуға яраҡлы миҡдарҙа һәм берләшмәләрҙә хром булған тәбиғи минераль ҡатламдар. Төп мәғдән минералдары...

ХРОМ
ХРОМ (Chromium), Сr, Д.И.Менделеев периодик системаһының VI төркөм химик элементы. Тәбиғәттә 4 тотороҡло изотобы бар. Х. 70-тән ашыу минералы билдәле (хромиттар, крокоит, волконскоит...

ХРИСТОФОР
ХРИСТОФОР (донъяуи исеме Смирнов Фёдор Алексеевич; 8.2.1842, Смоленск губ. Вёшки а. — 1918 й. һуң), дин әһеле, Өфө һәм Минзәлә епискобы (1903—08). Дини тәғлимәт магистры (1870). Архимандрит (1883)....

ХРИСТИАНЛЫҠ
ХРИСТИАНЛЫҠ (гр. Christos — мәсих), донъя диндәренең береһе (буддизм һәм ислам м-н бер рәттән). 1 б. башында Фәләстанда барлыҡҡа килә. Төп йүнәлештәре: православие, католицизм,...

ХРИСТИАНЛАШТЫРЫУ
ХРИСТИАНЛАШТЫРЫУ, дини ойошмаларҙың башҡа дингә ышаныусылар араһында христианлыҡ таратыуға йүнәлтелгән эшмәкәрлеге; Рәсәй хөкүмәтендә урыҫ булмаған халыҡтарға...

ХРИСТИАН ВАҠЫТЛЫ МАТБУҒАТЫ
ХРИСТИАН ВАҠЫТЛЫ МАТБУҒАТЫ, күбеһенсә дини йөкмәткеле баҫмалар. “Уфимские епархиальные ведомости” Башҡортостанда православие йүнәлешендәге беренсе дини журнал...

ХРИЗОБЕРИЛЛ
ХРИЗОБЕРИЛЛ (гр. chrysos— алтын һәм beryllos — берилл), ҡатмарлы оксидтар ярым класы минералы, Al2BeO4. Кристалдары ҡалын пластинкалы, һирәгерәк ҡыҫҡа һәм оҙон призматик псевдогексагональ...

ХРИЗМАН Илья Анисимович
ХРИЗМАН Илья Анисимович (ысын исеме Эля Нусинович; 1901, Екатеринослав ҡ. – 1988, Өфө), химик. Химия ф. канд. (1936), проф. (1961). СССР-ҙың атҡ. уйлап табыусыһы, БАССР-ҙың атҡ. фән...