Список материалов
ЧЕХОВ А.П. ИСЕМЕНДӘГЕ ШИФАХАНА АУЫЛЫ, Әлшәй р-нындағы ауыл
ЧЕХОВ А.П. ИСЕМЕНДӘГЕ ШИФАХАНА АУЫЛЫ, Әлшәй р-нындағы ауыл, Воздвиженка а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.-Көнб. 47 км һәм Аксёнов т. юл ст. К.-Көнб. табан 12 км алыҫлыҡта Ғәйнә й. (Дим й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1920 — 30 кеше; 1939 — 404; 1959 — 434; 1989 — 215; 2002 — 214; 2010 — 168 кеше....
ЧЕХОВ А.П. ИСЕМЕНДӘГЕ ШИФАХАНА
ЧЕХОВ А.П. ИСЕМЕНДӘГЕ ШИФАХАНА. 1900—2009 йй. эшләгән. Аксёнов т. юл ст. 12 км алыҫлыҡта Әлшәй р-нында урынлашҡан. Андреев ҡымыҙ дауаханаһы (шифахана) булараҡ ойошторола, 20 б. 20-се йй. А.П.Чехов исеме бирелә, 1927 й. башлап миҙгелле дәүләт һаулыҡ йорто, 40-сы йй. аҙ. — туберкулёзға ҡаршы ҡымыҙ дауаханаһы,...
ЧЕХИЯ, республика
ЧЕХИЯ, Чехия Республикаһы, Үҙәк Европалағы дәүләт. Майҙаны— 78,9мең км2. Баш ҡалаһы — Прага. Дәүләт башлығы — президент. Халҡы — 10,5 млн кеше (2016): чехтар, словактар һ.б. Рәсми тел — чех теле. Диндарҙарҙың күпселеге — католиктар, протестанттар.
БР м-н Ч. бәйләнештәре РФ һәм Ч. араһындағы мөнәсәбәттәр...
ЧЕТВЕРИКОВ Борис Дмитриевич
ЧЕТВЕРИКОВ Борис Дмитриевич, Четвериков Дмитрий (20.6. 1896,Уральскҡ. — 17.3.1981, Ленинград), яҙыусы. М.В.Авдеевтың ейәне. Өфө ир балалар гимназияһын тамамлаған (1917). Тәүге әҫәрҙәрен гимназияла уҡыған йылдарҙа “Мозаика” әҙәби йыйынтығында һәм “Уфимские губернские ведомости” гәз. баҫтыра. “Зәңгәр...
ЧЕСНОКОВКА, Өфө р-нындағы ауыл
ЧЕСНОКОВКА, Өфө р-нындағы ауыл, Чесноковка а/с үҙәге. Район үҙәгенән К. 12 км һәм Өршәк т. юл ст. Т. табан 8 км алыҫлыҡта Бәрҫеүән й. (Ағиҙел й. ҡушылдығы) буйында, Өфө—Ырымбур автомобиль юлында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1285 кеше; 1920 — 1629; 1939 — 1279; 1959 — 993; 1989 — 1413; 2002 — 2196; 2010...
ЧЕРТОК Юрий Владимирович
ЧЕРТОК Юрий Владимирович (31.1. 1957, Нукус ҡ.), тренер. Халыҡ-ара шашка уйындары б-са Рәсәйҙең атҡ. тренеры (1998), халыҡ-ара мастер (1998), СССР спорт мастеры (1978). БР-ҙың атҡ. физик культура хеҙм-ре (1994). Ҡарағанды политехник ин-тын тамамлаған (1979). РСФСР (1989) һәм АҠШ (2009) чемп., Бөтә донъя...
ЧЕРНЯХОВСКАЯ Лилиә Рәшит ҡыҙы
ЧЕРНЯХОВСКАЯ Лилиә Рәшит ҡыҙы (27.8.1947, Өфө), электрон техника инженеры. Техник ф. д-ры (2004), проф. (2008). СССР-ҙың уйлап табыусыһы (1988). ӨАИ-ны тамамлағандан һуң (1970) шунда уҡ эшләй. Фәнни эшмәкәрлеге ҡатмарлы динамик объекттар м-н идара итеүгә арналған. Ч. ҡатнашлығында ҡатмарлы техник һәм...
ЧЕРНЯКОВ Иосиф Михайлович
ЧЕРНЯКОВ Иосиф Михайлович [7.4.1929, Урал өлк. (Силәбе өлк.) Троицк ҡ.], инженер-төҙөүсе. РФ-тың (1993) һәм БАССР-ҙың (1979) атҡ. төҙөүсеһе. Урал политехник ин-тын тамамлаған (Свердловск ҡ., 1960). 1942 — 47 йй. Троицк ҡ. эшләй. 1951 й. алып Киров район торлаҡ идаралығының ремонтлау контораһында (Өфө)...
ЧЕРНЯКОВ Иосиф Михайлович
ЧЕРНЯКОВ Иосиф Михайлович [7.4.1929, Урал өлкәһе (Силәбе өлкәһе) Троицк ҡ. — 8.9.2021, Өфө ҡ.], инженер-төҙөүсе. РФ-тың (1993) һәм БАССР-ҙың (1979) атҡаҙанған төҙөүсеһе. Урал политехник институтын тамамлаған (Свердловск ҡ., 1960). 1942—47 йй. Троицк ҡ. эшләй. 1951 й. алып Киров район торлаҡ идаралығының...
ЧЕРНЯЕВ Давыд Александрович
ЧЕРНЯЕВ Давыд Александрович (10.9.1907, Гурьев ҡ. — 4.2.1973, Өфө), хужалыҡ эшмәкәре. БАССР-ҙың атҡ. нефтсеһе (1967). И.М.Губкин ис. Мәскәү нефть ин-тын (1937), Нефть сәнәғәте акад. (Мәскәү, 1952) тамамлаған. 1919 й. алып Гурьев, Ырымбур ҡҡ.; 1937 й. башлап (өҙөклөк м-н) Каспий — Орск нефть үткәргесендә...
ЧЕРНЯЕВ Александр Михайлович
ЧЕРНЯЕВ Александр Михайлович (7.5.1934, Брянск ҡ. — 18.8.2004, Екатеринбург ҡ.), гидрогеолог. Геол.-минералогия ф. канд. (1966), техник ф. д-ры (1990), проф. (1993). РФ-тың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1992). Новочеркасск политехник ин-тын тамамлағандан һуң (1956) Көньяҡ Урал терр. геол. идаралығында...
ЧЕРНЯДЬЕВ Иван Сергеевич
ЧЕРНЯДЬЕВ Иван Сергеевич (1880, Вятка губ. Филимоново а. — 1947, Мәскәү), революция хәрәкәте эшмәкәре. 1906 й. алып Социал-революционерҙар партияһы, 1911 й. башлап РСДРП(б) ағзаһы. 1904—05 йй. рус-япон, Граждандар һуғыштарында ҡатнашыусы. Бөрө ҡала уч-щеһын тамамлаған (1895). 1898 й. башлап Бөрө ҡ....
ЧЕРНЫШЁВ Феодосий Николаевич
ЧЕРНЫШЁВ Феодосий Николаевич (12.9.1856, Киев — 2.1.1914, С.-Петербург), геолог, палеонтолог. Император С.-Петербург ФА акад. (1909), проф. (1908). С.-Петербург тау ин-тын тамамлаған (1880). Фәнни эшмәкәрлеге тектоника, стратиграфия, палеонтология, петрография һ.б. өлкәләрҙәге тикшеренеүҙәргә арналған....
ЧЕРНЫХ Сергей Прокопьевич
ЧЕРНЫХ Сергей Прокопьевич (18.7. 1928, Урал өлк. Чернов а. — 19.11. 2011, Мәскәү ҡ.), химик-технолог. Техник ф. д-ры (1983), проф. (1984). РСФСР-ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1979), РФ-тың атҡ. химигы (2004), РФ-тың химия һәм нефтехимия сәнәғәте отличнигы (1987), СССР-ҙың почётлы нефтехимигы (1985)....
ЧЕРНЫХ Николай Андреевич
ЧЕРНЫХ Николай Андреевич [19.12. 1924, БАССР-ҙың Стәрлетамаҡ өйәҙе Верхотор а. (БР-ҙың Ишембай р-ны) — 30.10.1982, Өфө], зенитсы, кесе лейтенант. Советтар Союзы Геройы (1943). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Севастополь зенит-артиллерия уч-щеһын (Өфө, 1945), ӨАИ-ны (1956) тамамлаған. 1942 й. алып Совет Армияһында....
ЧЁРНЫЙ, һырт
ЧЁРНЫЙ, Ҡ ы р а ҡ а, Башҡортостан (Көньяҡ) Уралындағы һырт. БР-ҙың Белорет р-ны һәм Силәбе өлк. буйлап Бәҙәреш (Ләмәҙ й. ҡушылдығы) һәм Ләмәҙ йй. араһында меридиональ йүнәлештә һуҙылған. Оҙонлоғо яҡынса 16 км, БР-ҙа — 14 км, киңлеге 4—6 км, абс. бейеклеге 773 м. Бейеклеге 383—773 м булған 5 түбәһе бар....
ЧЕРНОЛЕС, Өфө р-нындағы ауыл
ЧЕРНОЛЕС, Өфө р-нындағы ауыл, Ҡыҙылъяр а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Өфө т. юл ст. Т.-Көнб. табан 26 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 114 кеше; 1959 — 302; 1989 — 725; 2002 — 905; 2010 — 1118 кеше. Татарҙар, урыҫтар йәшәй (2002). Ч. — Өфө тәжрибә-производство хужалығының үҙәк усадьбаһы. Урта...
ЧЕРНОВА Виктория Владимировна
ЧЕРНОВА Виктория Владимировна (30.12.1981, Өфө), спортсы. Еңел атлетика б-са Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1998), Рәсәйҙең атҡ. спорт мастеры (2001). БР-ҙың күренекле спортсыһы (2001). Өфөнөң 20-се ДЮСШ һәм “Луч” күреү б-са инвалидтарҙың спорт- тергеҙеү үҙәге тәрбиәләнеүсеһе (тренеры И.С.Романов)....
ЧЕРНОВ‑ШЕР Александр Александрович
ЧЕРНОВ‑ШЕР Александр Александрович (4.11.1863, Түб. Новгород ҡ. — 2.5.1948, Өфө), йырсы (драматик тенор), педагог. БАССР-ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1940). 1892—96 йй. С.-Петербург консерваторияһында уҡыған. 1892 й. алып Киев, Мәскәү, Сембер, С.-Петербург, Харьков, Һарытау ҡҡ. театрҙарында эшләй. 1917...
ЧЕРНОВ Николай Фёдорович
ЧЕРНОВ Николай Фёдорович (17.12. 1927, БАССР-ҙың Өфө кантоны Вознесенский а. — 16.8.2007, Өфө), спортсы. Мотоспорт б-са СССР-ҙың спорт мастеры (1957). “Башавтомотоклуб” тәрбиәләнеүсеһе (Өфө). Боҙҙағы мотоуҙыштар б-са СССР чемп. (1965, 1967—68), СССР чемпионаттарының көмөш (1969) һәм бронза (1966) призёры,...
