Список материалов
ЧЕРНОВ Иван Васильевич
ЧЕРНОВ Иван Васильевич (29.3. 1825, Ырымбур ҡ. — 15.10.1902, шунда уҡ), йәмәғәт эшмәкәре, тыуған яҡты өйрәнеүсе. Ген.-майор. Дворяндарҙан. 1841 й. алып Башҡорт-мишәр ғәскәре командующийы канцелярияһында, 1847 й. башлап Ырымбур губернаторы канцелярияһының иррегуляр ғәскәрҙәре бүлексәһендә хеҙмәт итә....
ЧЕРНИКОВСК, ҡала
ЧЕРНИКОВСК, ҡала, 1956 й. алып Өфө эсендә урынлашҡан.
Ҡалаға 1931 й. Өфө мотор з-дын (ҡара: Өфө моторҙар эшләү производство берекмәһе), таҡта ярыу һәм Фанер з-дтарын (ҡара: Өфө фанер комбинаты), Өфө крекинг-заводын (ҡара: Өфө нефть эшкәртеү заводы), Өфө крекинг-заводы һәм Өфө мотор з-ды ТЭЦ-тарын (ҡара:...
ЧЕРНИКОВКА, ҡасаба
ЧЕРНИКОВКА, ауыл, 1931 й. алып Черниковка ҡасабаһы (ҡара: Черниковск) эсендә.
Ауылға яҡынса 1600 й. Өфө өйәҙендә хеҙмәтле И.Черников нигеҙ һала. 1811 й. алып вахмистр Н.И. Черников-Онучин, 1850 й. башлап Ф.Н. Черников-Онучин хужа була. Шулай уҡ Анучин исеме м-н билдәле булған. 1865 й. 12 йортта 56...
ЧЕРНИГОВКА, Шишмә р-нындағы ауыл
ЧЕРНИГОВКА, Шишмә р-нындағы ауыл, Ар а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 20 км һәм Йоматау т. юл ст. Т.-Көнб. табан 7 км алыҫлыҡта Дим й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 — 75 кеше; 1920 — 716; 1939 — 863; 1959 — 666; 1989 — 161; 2002 — 118; 2010 — 115 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002).
Ауылға 1904 й. Өфө өйәҙендә Чернигов...
ЧЕРНИГОВКА, Дәүләкән р-нындағы ауыл
ЧЕРНИГОВКА, Дәүләкән р-нындағы ауыл, Поляковка а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Дәүләкән т. юл ст. Т. табан 25 км алыҫлыҡта Кесе Өйҙөрәк й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 131 кеше; 1920 — 209; 1939 — 160; 1959 — 116; 1989 — 47; 2002 — 127; 2010 — 107 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002).
Ауылға 1897 й. Бәләбәй...
ЧЕРНИГОВ КАВАЛЕРИЯ ДИВИЗИЯҺЫ
ЧЕРНИГОВ КАВАЛЕРИЯ ДИВИЗИЯҺЫ, СССР Дәүләт оборона ком-ты ҡарары м-н 1942 й. ғин.—мартында Дим т. юл станцияһында (хәҙ. Өфө эсендә) Авдон, Яңы Жуков, Иҫке Жуков һәм Таптыков аа. (бөтәһе лә — Өфө р-ны) 112-се Башҡорт кавалерия див. булараҡ ойошторола, 1943 й. февр. алып 16-сы Башҡорт гвардия кавалерия...
ЧЕРНАВСКИЙ Николай Михайлович
ЧЕРНАВСКИЙ Николай Михайлович (28.1.1872, Ырымбур губ. Верхнеурал өйәҙе Полтавский ҡсб — 1940, Свердловск ҡ.), сиркәү тарихсыһы, тыуған яҡты өйрәнеүсе. Статский советник. Дини тәғлимәт магистры (1905). Ырымбур дини семинарияһын (1892), Ҡазан дини акад. (1896) тамамлаған. 1897 й. алып Ырымбур дини уч-щеһы...
ЧЕРНАВИН Денис Юрьевич
ЧЕРНАВИН Денис Юрьевич (9.4.1978, Рязань ҡ.), лётчик, полковник (2023). Рәсәй Федерацияһы Геройы (2023). Донецк һәм Луганск Халыҡ Республикаларын һаҡлау буйынса махсус хәрби операцияла ҡатнашыусы (2022—23). Сызрань юғары хәрби авиация лётчиктар училищеһын (2000), профессор Н.Е.Жуковский һәм Ю.А.Гагарин...
ЧЕРМАСАН, үлән сорты
ЧЕРМАСАН, аҡ ҡандала үләне сорты. 1988 й. Ғ.Ҡ.Зарипова, Р.С.Йәнекәев, В.А.Михеев тарафынан урындағы ҡырағай ҡандала үләнен оҙайлы культуралаштырыу һәм артабан күп тапҡыр һайлап алыу ысулы м-н сығарыла. Төньяҡ экологик ярым төргә ҡарай. Һабағы 2 м
тиклем бейеклектә, төҙ, ныҡ тармаҡлы. 37—45%-ын япраҡ...
ЧЕРМАСАН, аҡ ҡандала үләне сорты
ЧЕРМАСАН, аҡ ҡандала үләне сорты. 1988 й. Ғ.Ҡ.Зарипова, Р.С.Йәнекәев, В.А.Михеев тарафынан урындағы ҡырағай ҡандала үләнен оҙайлы культуралаштырыу һәм артабан күп тапҡыр һайлап алыу ысулы м‑н сығарыла. Төньяҡ экологик ярым төргә ҡарай. Һабағы 2 м тиклем бейеклектә, төҙ, ныҡ тармаҡлы. Япраҡлылығы 37—45%....
ЧЕРКАССЫ, Өфө р-нындағы ауыл
ЧЕРКАССЫ, И ҫ к е Ч е р к а с с ы, Өфө р-нындағы ауыл, Черкассы а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.-Көнб. 35 км һәм Черниковка т. юл ст. Т.-Көнб. табан 20 км алыҫлыҡта Черкассы й. (Ҡариҙел й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 658 кеше; 1920 — 1300; 1939 — 591; 1959 — 387; 1989 — 495; 2002 — 645;...
ЧЕРКАСОВА Татьяна Васильевна
ЧЕРКАСОВА Татьяна Васильевна (15.9.1968, Өфө), социолог. Социол. ф. д-ры (2005). БДУ-ны тамамлаған (1991), 1992 й. алып шунда уҡ, 2002 й. — М.А.Шолохов ис. Мәскәү асыҡ пед. ин-тының Өфө филиалында эшләй. 2006 й. башлап ӨДИСУ-ла, 2016 й. алып ӨДНТУ-ла уҡыта. Фәнни тикшеренеүҙәре йәштәр социологияһы,...
ЧЕРКАСОВ Владимир Иванович
ЧЕРКАСОВ Владимир Иванович (23.6.1918, Өфө — 22.10.1943, Белорус ССР-ы Чаплин а.), Советтар Союзы Геройы (1943). 1939 й. Халхин-Гол й. янында совет-япон хәрби бәрелешендә, Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 26-сы Рыбинск моторҙар з-дында (Ярославль өлк.), Өфө моторҙар з-дында эшләй. 1938 й. алып Ҡыҙыл Армияла....
ЧЕРКАСОВ Андрей Геннадьевич
ЧЕРКАСОВ Андрей Геннадьевич (4.7.1970, Өфө), спортсы. Теннис б-са СССР-ҙың халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1988), Рәсәйҙең атҡ. спорт мастеры (2001). Калининград ун-тын тамамлаған (1995). Теннис б-са СДЮСШОР тәрбиәләнеүсеһе (тренеры Н.Л.Рогова). Олимпия уйындарының бронза призёры (1992), яңғыҙ разрядта...
ЧЕРКАСКҮЛ МӘҘӘНИӘТЕ
ЧЕРКАСКҮЛ МӘҘӘНИӘТЕ, һуң бронза быуатының археологик мәҙәниәте. Б.э.т. 15— 12 бб. ҡарай, иртә (б.э.т. 15—14 бб.) һәм һуң (б.э.т. 13—12 бб.) осорҙарға бүленә. Черкаскүл ярындағы (Силәбе өлк.) Черкаскүл II торамаһы исеме м-н аталған. Андрон мәҙәни-тарихи берлегенә инә. Башлыса Урал аръяғының тау-урман...
ЧЕРЕПЕНЬКИН Сергей Семёнович
ЧЕРЕПЕНЬКИН Сергей Семёнович (14.2.1952, Белорет ҡ.), тренер. Ауыр атлетика б-са Рәсәйҙең атҡ. тренеры (1995) һәм СССР-ҙың спорт мастеры (1973). БР-ҙың атҡ. физик культура хеҙм-ре (1994). Волгоград физик культура ин-тын тамамлаған (1977). “Хеҙмәт” ДСО-һы тәрбиәләнеүсеһе (Белорет; тренеры А.Е.Зайцев)....
ЧЕРЕПАХИН Сергей Павлович
ЧЕРЕПАХИН Сергей Павлович [1.10.1923, БАССР-ҙың Бөрө кантоны Байҡы а. (БР-ҙың Ҡариҙел р-ны) — 4.2.1989, Өфө, БАССР-ҙың Дыуан р-ны Октябрьский ҡсб ерләнгән], Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1942 й. июненән Көньяҡ-Көнбайыш, 3-сө Украина һәм 1-се Белоруссия фронттарында хеҙмәт...
ЧЕРЕМШАНСКИЙ Василий Макарович
ЧЕРЕМШАНСКИЙ Василий Макарович (1821—1869), тыуған яҡты өйрәнеүсе. Горы-Горецк ер эштәре мәктәбен тамамлаған. Ырымбур дини семинарияһында, һуңынан Дини семинарияла уҡытҡан. Фәнни тикшеренеүҙәре Ырымбур крайы тарихына арналған. “Описание Оренбургской губернии в хозяйственно- статистическом, этнографическом...
ЧЕРДАНЦЕВ Александр Алексеевич
ЧЕРДАНЦЕВ Александр Алексеевич (15.11.1871, Пермь губ. Лисвяный Приискыһы ҡсб — 16.7.1943, Өфө), библиограф, провизор. Мәскәү ун-тының мед. ф-тын тамамлағандан һуң (1899) Үрге Исәт з-дында (Екатеринбург ҡ.), 1915 й. алып Император Кешене яратыу ком-тында дарыухана мөдире. 1917 й. башлап Өфө губерна...
ЧЕПИКОВ Константин Романович
ЧЕПИКОВ Константин Романович (25.12.1900, Смоленск губ. Владимир а. — 24.7.1989, Мәскәү), геолог. СССР ФА-ның мөхбир ағзаһы (1953), геол.-минералогия ф. д-ры (1944). СССР-ҙың почётлы нефтсеһе (1971), СССР-ҙың почётлы ер аҫты разведкалаусыһы (1980). Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. Мәскәү тау акад. тамамлаған...
