Список материалов
ШИШМӘ УРТА МӘКТӘБЕ №1
ШИШМӘ УРТА МӘКТӘБЕ №1, Шишмә р‑нының ҡала тибындағы Шишмә ҡасабаһында урынлашҡан. 1939 й. асыла. 2 компьютер класы, китапханаһы, тамаша, 2 спорт һәм уҡыу залдары, ағас эше һәм тегеү оҫтаханалары, мед. һәм 2 методика кабинеты бар. Мәктәпте 4,2 меңдән ашыу кеше тамамлаған (2010), улар араһында Р.Б.Асаев,...
ШИШМӘ ТОРАҺЫ II
ШИШМӘ ТОРАҺЫ II, Энеолитҡа ҡараған археологик ҡомартҡы. Б.э.т. 3‑сө мең йыллыҡ уртаһына ҡарай. Ҡырмыҫҡалы р‑ны Шишмә а. көньяҡҡа табан 1,5 км алыҫлыҡта Өршәк й. бейек булмаған уң ярында урынлашҡан. 1980 й. Ю.А.Морозов тарафынан асыла һәм 1981—82 йй. өйрәнелә. 252 м2 ер ҡаҙылған. Ярым ер өй рәүешендәге...
ШИШМӘ ТӘЖРИБӘ‑ПРОИЗВОДСТВО ХУЖАЛЫҒЫ
ШИШМӘ ТӘЖРИБӘ‑ПРОИЗВОДСТВО ХУЖАЛЫҒЫ. 1956 й. Шишмә р‑ны Шишмә ҡасабаһында БНИИСХ‑ның Ш.т.‑п.х. булараҡ ойошторола, 1991 й. алып “Башҡортостан” ҒПБ‑ның “Шишмә” тәж.‑производство хужалығы, 2001 й. — ФДУП, 2007 й. ябыла. Башҡортостандың Урал алды дала зонаһы өсөн селекция, орлоҡсолоҡ, үҫемлекселек, мал...
ШИШМӘ ТАТАР ХАЛЫҠ ТЕАТРЫ
ШИШМӘ ТАТАР ХАЛЫҠ ТЕАТРЫ, Шишмә район мәҙәниәт һарайының татар халыҡ теа т р ы. 1959 й. татар‑башҡорт драма түңәрәге булараҡ ойошторола, 1970 й. башлап хәҙ. исемен йөрөтә, 1973 й. “халыҡ” исемен ала. Тәүге постановкаһы — В.Б.Ғүмәровтың “Таныш ҡапҡа, таныш баҡса” спектакле. 1970—2009 йй. 40‑тан ашыу...
ШИШМӘ РАЙОНЫ
ШИШМӘ РАЙОНЫ, БР‑ҙың үҙәк өлөшөндә урынлашҡан. Төньяҡта — Кушнаренко, төньяҡ‑көнсығышта — Өфө, көньяҡ‑көнсығышта — Ҡырмыҫҡалы, көньяҡта һәм көньяҡ‑көнбайышта — Дәүләкән, көнбайышта һәм төньяҡ‑көнбайышта Благовар р‑ндары м‑н сиктәш. 1930 й. 20 авг. ойошторола (ҡара: Административ район), район составына...
ШИШМӘ КҮБӘЛӘКТӘРЕ
ШИШМӘ КҮБӘЛӘКТӘРЕ, мамыҡ ҡанатлылар (Trichoptera), бөжәктәр отряды. 45 ғаиләһе, яҡынса 600 заты, 12 мең төрө билдәле; Башҡортостанда 90‑дан ашыу төрө осрай. Кәүҙә оҙонлоғо 1—3 см, көрән, һоро йәки һарғылт ҡуңыр төҫтә, төктәр менән ҡапланған. Башы ҙур, фасеткалы эргә һәм 2—3 ябай түбә күҙҙәре бар. Мыйыҡтары...
ШИШМӘ КҮБӘЛӘГЕ
ШИШМӘ КҮБӘЛӘГЕ (Semblis phalaenoides), шишмә күбәләктәре отрядының фриганеидалар ғаиләһенә ҡараған бөжәк. Евразияла таралған. Кәүҙә оҙонлоғо 1,8—2,4 см, ҡара‑көрән төҫтә, ҡуйы йәки һирәк төктәр менән ҡапланған. Башы ҙур, мыйыҡтары оҙон, епкә оҡшаған. Ҡанаттары төклө, һорғолт аҡ, алғылары — ҡара таплы,...
ШИШКОВ Михаил Фёдорович
ШИШКОВ Михаил Фёдорович [17.10.1921, Өфө губернаһы шул уҡ исемле өйәҙе Кәлтә а. (БР‑ҙың Иглин районы) — 5.9.2015, Николаев ҡ., Украина], лётчик, Украина Хәрби Һауа көстәре генерал‑майоры (2001). Советтар Союзы Геройы (1944). СССР‑ҙың атҡаҙанған хәрби лётчигы (1966). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Энгельс...
ШИШКОВ Михаил Фёдорович
ШИШКОВ Михаил Фёдорович [17.10.1921, Өфө губернаһы шул уҡ исемле өйәҙе Кәлтә а. (БР‑ҙың Иглин районы) — 5.9.2015, Николаев ҡ., Украина], лётчик, Украина Хәрби Һауа көстәре генерал‑майоры (2001). Советтар Союзы Геройы (1944). СССР‑ҙың атҡаҙанған хәрби лётчигы (1966). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Энгельс...
ШИШКИНА Екатерина Алексеевна
ШИШКИНА Екатерина Алексеевна (30.3.1923, Курск губ. Миленино а. — 24.1.2003, Өфө), балетмейстер. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1966). Фатеж пед. уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1930 йй.аҙ.)Курск филармонияһының хәрби йыр һәм бейеү ансамбле артисы булып эшләй. 1956 й. алып Өфөлә: Офицерҙар йортоноң бейеү...
ШИҺАПОВ Зиннур Хәйҙәр улы
ШИҺАПОВ Зиннур Хәйҙәр улы (11.9.1965, БАССР‑ҙың Миәкә районы Елдәр а.), генетик, ботаник, эколог. Биология фәндәре докторы (2006). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (2012), РФ‑тың тәбиғәтте һаҡлау отличнигы (2014). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1987) Биохимия һәм цитохимия бүлегендә эшләй. 1989 й. алып Көньяҡ...
ШИХОВЦЕВА Елена Сергеевна
ШИХОВЦЕВА Елена Сергеевна (27.7.1958, Өфө), физик. Физика‑матем. ф. д‑ры (1999), проф. (2003). Мәскәү инженер‑физика ин‑тын тамамлаған (1980). 1984 й. алып БДУ‑ла өлкән ғилми хеҙм‑р. 1990 й. башлап Молекулалар һәм кристалдар физикаһы ин‑тында өлкән ғилми хеҙм‑р, 1999 й. — ғилми секретарь, 2000 й. —...
ШИХОВ Владимир Васильевич
ШИХОВ Владимир Васильевич (26.4. 1920, Пермь губ. Губаха а. — 18.3. 2004, Өфө), иҡтисадсы. Иҡт. ф. канд. (1961). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1970). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Хәрби химик һаҡланыу акад. (Мәскәү, 1942), Урал индустриаль ин‑тын (Свердловск ҡ., 1944) тамамлаған. 1945 й. алып Славянск сода...
ШИХАНДАР
ШИХАНДАР, риф массивтарының ер йөҙөнә сығыуынан барлыҡҡа килгән яңғыҙ ҡалдыҡ тауҙар. Башҡортостандың Урал алдында таралған. Айырыуса Ағиҙел й. уң яры буйлап Ишембай р‑ны Ҡанаҡай а. киңлегенән алып Стәрлетамаҡ р‑ны Йөрәктау а. киңлегенә тиклем 20 км һуҙылған меридиональ йүнәлештәге Ш. билдәле. Иң төньяҡ...
ШИХАН, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл
ШИХАН, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл, Алатана а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 19 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 100 кеше; 1959 — 324; 1989 — 313; 2002 — 277; 2010 — 321 кеше. Урыҫтар, татарҙар йәшәй (2002).
Ауылға Маҡар районында Ял йорттары...
ШИХАН‑ИШЕМБАЙ БИЛӘНЕ
ШИХАН‑ИШЕМБАЙ БИЛӘНЕ, Урал алды бөгөлөндәге беренсе дәрәжәле тектоник структура. Н.С.Шатский тарафынан айырып күрһәтелә (1945). Төньяҡта Ағиҙел депрессияһы, көньяҡта Мораҡ депрессияһы м‑н сиктәш. Урал алды бөгөлөнөң формалашыу процесында Көньяҡ Татар көмбәҙенең көньяҡ‑көнсығыш сиге Ш.‑И.б. әйләнә. Билән...
ШИФАХАНА‑ПРОФИЛАКТОРИЙҘАР
ШИФАХАНА‑ПРОФИЛАКТОРИЙҘАР, хеҙмәтсәндәр һәм уҡыусы йәштәр өсөн дауалау һәм һауыҡтырыу сараларын башҡарыуға тәғәйенләнгән шифахана тибындағы дауалау-иҫкәртеү учреждениелары. Дөйөм терапия һәм махсус (башлыса туберкулёз м‑н ауырығандар өсөн) Ш.‑п. айырыла. Дөйөм терапия профилендәге Ш.‑п. йөрәк‑ҡан тамырҙары,...
ШИФАХАНА‑КУРОРТ ҺӘМ РЕКРЕАЦИЯ УЧРЕЖДЕНИЕЛАРЫ
ШИФАХАНА‑КУРОРТ ҺӘМ РЕКРЕАЦИЯ УЧРЕЖДЕНИЕЛАРЫ, рациональ дауалау һәм ял итеү режимында күбеһенсә тәбиғәт (климат, минераль һыуҙар, минераль ләмдәр һ.б.) һәм диетотерапия, дауалау физкультураһы, фарм. һәм терапияның башҡа төрҙәре м‑н берлектә физиотерапевтик саралар ярҙамында дауалау өсөн тәғәйенләнгән...
ШИТОВА Светлана Николаевна
ШИТОВА Светлана Николаевна (12.2.1936, Сталинград ҡ.), этнограф. Тарих ф. канд. (1968). БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2003). МДУ‑ны тамамлағандан һуң (1958) 2006 й. тиклем ТТӘИ‑лә эшләй (1970 й. алып өлкән ғилми хеҙм‑р). Фәнни эшмәкәрлеге башҡорттарҙың 18—20 бб. традицион мәҙәниәтен, атап әйткәндә,...
ШИСМАН Александр Абрамович
ШИСМАН Александр Абрамович (11.9.1946, Биробижан ҡ.), скрипкасы, педагог. БР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1996), РФ‑тың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2010). Проф. (1999). Гнесиндар ис. Муз.‑пед. ин‑тын тамамлағандан һуң (Мәскәү, 1969; А.Н.Марков класы) ӨДСИ‑лә уҡыта. Ш. башҡарыу сәнғәтенә юғары оҫталыҡ, виртуозлыҡ,...
