Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ЯНҒУРАЗОВ Әхмәт Мөхәмәтвәли улы

ЯНҒУРАЗОВ Әхмәт Мөхәмәтвәли улы (10.9.1910, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Бүздәк а., хәҙ. БР‑ҙың Бүздәк р‑ны Иҫке Бүздәк а., — 12.9. 1978, Өфө), иҡтисадсы. Иҡт. ф. канд. (1953). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1974). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев ис. Башҡорт пед. ин‑тын тамамлаған (1933). 1934—37 йй....

ЯНҒАНТАУ, тау

ЯНҒАНТАУ, тау, тәбиғәт ҡомартҡыһы (1965). Салауат р‑ны Сулпан а. көнсығышҡа табан 1 км алыҫлыҡта Йүрүҙән й. уң ярында урынлашҡан. Абс. бейеклеге 413 м. Формаһы һу­ҙылған. Түбәһе яҫы. Битләүҙәре һөҙәк, көньяҡ битләүҙәре текә, йылғаға ҡарай ҡапыл өҙөлә. Аҫҡы пермгәҡараған әртә ярусының битумлы мергелдәренән,...

ЯНҒАНТАУ, Салауат р‑нындағы ауыл

ЯНҒАНТАУ, Салауат р‑нындағы ауыл, Янғантау а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т. 17 км һәм Кропачёво т. юл ст. (Силәбе өлк.) Т.‑Көнс. табан 46 км алыҫлыҡта Йүрүҙән й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1959 й. – 245 кеше; 1989 – 677; 2002 – 1086; 2010 — 1017 кеше. Башҡорттар, татарҙар йәшәй (2002). Халҡы “Янғантау”...

ЯНҒАҘЫ, Баймаҡ р‑нындағы ауыл

ЯНҒАҘЫ, Баймаҡ р‑нындағы ауыл, Ишмөхәмәт а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 35 км һәм Сибай т. юл ст. К.‑Көнб. табан 57 км алыҫлыҡта Бағанаҡатҡан й. (Оло Урғаҙа й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. – 393 кеше; 1920 – 497; 1939 – 194; 1959 – 158; 1989 – 136; 2002 – 154; 2010 —130 кеше. Башҡорттар...

ЯНБУЛАТОВА Рәғиҙә Сәйетғәли ҡыҙы

ЯНБУЛАТОВА Рәғиҙә Сәйетғәли ҡыҙы (28.12.1915, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе 1‑се Баҡай а., хәҙ. БР‑ҙың Кушнаренко р‑ны Баҡай а., — 13.10.1997, Өфө), актриса, шағирә. РСФСР‑ҙың атҡ. (1955), БАССР‑ҙың халыҡ (1954) һәм атҡ. (1949) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы (1938), Яҙыусылар союзы (1957) ағзаһы. Башҡорт...

ЯНБАРИСОВ Роберт Абдулла улы

ЯНБАРИСОВ Роберт Абдулла улы (7.5.1932, Мәскәү — 8.8.1999, Өфө), философ. Тарих ф. канд. (1974), филос. ф. д‑ры (1987). Калининград пед. ин‑тын тамамлаған (1966). 1951 й. башлап Хәрби‑диңгеҙ флотында хеҙмәт итә. 1975 й. алып Хәрби‑диңгеҙ акад. (Ленинград), 1978 й. – БДМИ‑ла эшләй. 1980 й. башлап СССР...

ЯНБАРИСОВ Роберт Абдулла улы

ЯНБАРИСОВ Роберт Абдулла улы (7.5.1932, Мәскәү ҡ. — 8.8.1999, Өфө ҡ.), философ. Тарих фәндәре кандидаты (1974), философия фәндәре докторы (1987). Калининград педагогия институтын тамамлаған (1966). 1951 й. башлап Хәрби‑диңгеҙ флотында хеҙмәт итә. 1975 й. алып Хәрби‑диңгеҙ академияһында (Ленинград ҡ.),...

ЯНБАРИСОВ Марат Хәбиб улы

ЯНБАРИСОВ Марат Хәбиб улы (29.6.1951, Красноярск ҡ.), тарихсы. Тарих ф. д‑ры (1994), проф. (1995). БР‑ҙың мәғариф отличнигы (1996), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2007). БДУ‑ны тамамлаған (1973). 1975 й. алып БДПУ‑ла эшләй: 1996 й. башлап тарих һәм иҡт. теорияһы, 2009 й. — Ватан тарихы...

ЯНБАРИСОВ Валерий Марс улы

ЯНБАРИСОВ Валерий Марс улы (2.9.1954, Өфө), физик‑химик. Химия ф. д‑ры (2003), проф. (2009). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1977) шунда уҡ эшләй. 1986 й. алып Өфө юғары хәрби авиация лётчиктар уч‑щеһында, 1989 й. — ӨАИ‑ла, 1991 й. — БДУ‑ла. 2005 й. башлап ӨДИСА‑ла, 2015 й. — ӨДНТУ‑ның Иҡт. һәм сервис ин‑тында...

ЯНБАРИС, Яңауыл р‑нындағы ауыл

ЯНБАРИС, Яңауыл р‑нындағы ауыл, Киҫәкҡайын а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Яңауыл т. юл ст. К.‑Көнб. табан 22 км алыҫлыҡта Бәҙрәшбаш й. (Беүә й. ҡушылдығы) буйында урын­лашҡан. Халҡы: 1906 й. – 567 кеше; 1920 – 571; 1939 – 553; 1959 – 330; 1989 – 108; 2002 – 98; 2010 — 101 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....

ЯНБАҠ, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл

ЯНБАҠ, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл, Кирҙә а/с ҡарай. Район үҙәгенән К. 67 км һәм Щучье Озеро т. юл ст. (Пермь крайы) К. табан 142 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. – 102 кеше; 1959 – 395; 1989 – 209; 2002 – 121; 2010 — 66 кеше. Башҡорттар, татарҙар йәшәй (2002). Ауылға 20 б. 30‑сы йй. Байҡыбаш районында...

ЯНБАЕВА Гөлфиә Гәрәй ҡыҙы

ЯНБАЕВА Гөлфиә Гәрәй ҡыҙы [16.10.1953, БАССР‑ҙың Маҡар р‑ны Ҡанаҡай а. (БР‑ҙың Ишембай р‑ны)], журналист. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1997). Журналистар союзы ағзаһы (1981). БДУ‑ны тамамлаған (1977). 1976 й. алып “Башҡортостан ҡыҙы” ж., 1980 й. — “Башҡортостан” гәз. (1995–98 йй. һәм 2002 й. февр....

ЯНБАЕВ Юлай Әғләм улы

ЯНБАЕВ Юлай Әғләм улы (21.1. 1962, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Наурыҙ а.), генетик. Биол. ф. д‑ры (2002). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1984) Биохимия һәм цитохимия бүлегендә эшләй. 1988 й. алып Ботаника баҡса‑институтының өлкән ғилми хеҙм‑ре, 1990 й. — популяциялар генетикаһы лаб. мөдире, 2000 й. башлап БДУ‑ның...

ЯНБАЕВ Шакир Мәхийән улы

ЯНБАЕВ Шакир Мәхийән улы [19.11.1925, БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны Бикбулат а. (БР‑ҙың Күгәрсен р‑ны) — 3.6.2005, Өфө], яҙыусы. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1972). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. М. Горький ис. Әҙәбиәт ин‑тын тамамлаған (Мәскәү, 1957). 1947—49 йй. Күгәрсен р‑ны мәктәптәрендә эшләй; 1950—52 йй. БАССР...

ЯНАР ҺӘҮЕРТАШТАР

ЯНАР ҺӘҮЕРТАШТАР, составы б‑са нефткә яҡын ыҫмалалар туплаған ҡаты каустобиолиттар төркөмөнән файҙалы ҡаҙылма. Өҫтөнлөк иткән минераль (кремнезём, балсыҡминералдары, карбонаттар һ.б.) һәм органик (кероген) өлөштәрҙән тора, һуңғыһы массаның 10—30%‑ын, һирәк осраҡта 50—70%‑ын тәшкил итә. Я.һ. иң яҡшы...

ЯНАҠТАЙ, Краснокама р‑нындағы ауыл

ЯНАҠТАЙ, Краснокама р‑нындағы ауыл, Ҡарый а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 23 км һәм Нефтекама т. юл ст. К.‑Көнс. табан 18 км алыҫлыҡта Берёзовка й. (Кама й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 439 кеше; 1920 – 565; 1939 – 550; 1959 – 388; 1989 – 161; 2002 – 124; 2010 — 96 кеше. Мариҙар...

ЯНАҒОШ, Мишкә р‑нындағы ауыл

  ЯНАҒОШ, Мишкә р‑нындағы ауыл, Уръяҙы а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 22 км һәм Загородная т. юл ст. Т. табан 147 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 2169 кеше; 1920 – 2282; 1939 – 1679; 1959 – 1031; 1989 – 477; 2002 – 451; 2010 — 410 кеше. Татарҙар йәшәй (2002). Төп мәктәп (Камай урта мәктәбе...

ЯМУРОВ Наил Рәхим улы

ЯМУРОВ Наил Рәхим улы (12.2. 1952, БАССР‑ҙың Өфө р‑ны Ҡомлокүл а.), инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (2001), проф. (2002). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1975) Урал‑Себер магистраль нефть үткәргестәре идаралығында эшләй (1981 й. алып нефть ҡыуыу ст. нач.). 1985 й. башлап Өфө аэропортында нач. урынбаҫары—баш...

ЯМСКОЙ, Кушнаренко р‑нындағы ауыл

ЯМСКОЙ, Кушнаренко р‑нындағы ауыл, Матвеев а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 19 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 77 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 549 кеше; 1920 – 598; 1939 – 647; 1959 – 355; 1989 – 112; 2002 – 99; 2010 — 80 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Ауылға 18 б. башында, башҡа мәғлүмәттәр...

ЯМҒЫРСЫ, Стәрлебаш р‑нындағы ауыл

ЯМҒЫРСЫ, Стәрлебаш р‑нындағы ауыл, Ямғырсы а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 21 км һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. К.‑Көнб. табан 77 км алыҫлыҡта Өршәк й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 691 кеше; 1920 – 1528; 1939 – 888; 1959 – 505; 1989 – 402; 2002 – 428; 2010 — 388 кеше. Татарҙар йәшәй (2002). Төп...