Список материалов
ҠУРАЙ ЕЛӘГЕ
ҠУРАЙ ЕЛӘГЕ (Rubus), рубус затына ҡараған төрҙәр төркөмө. Яҡынса 120 төрө билдәле, башлыса Евразияның уртаса һәм субтропик бүлкәттәрендә таралған. Башҡортостан‑ да ҡырағай Ҡ.е. һәм ҡара төклө Ҡ.е. үҫә. Тамырһабаҡтары һәм күп һанлы ян тамырҙары булған ярым ҡыуаҡ, бейеклеге 50—200 см булған бер, ике йыллыҡ...
ҠУРАЙ
ҠУРАЙ (Pleurospermum), сатыр һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. 3 төрө билдәле, Евразияла таралған. Башҡортостанда ҡырлы Ҡ. үҫә. Ике йәки күп йыллыҡ үлән. Һабағы нескә бураҙналы, ҡыуыш эсле, сатыр аҫтында ҡытыршы, ҡыҫҡа, бейеклеге 60—150 см. Япрағы өсмөйөш, ике, өс тапҡыр ҡауырһын һымаҡ теленмә;...
ҠУПАЙ, Кушнаренко р‑нындағы ауыл
ҠУПАЙ, Кушнаренко р‑нындағы ауыл, Рәсмәкәй а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 21 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 79 км алыҫлыҡта Сәрмәсән й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 512 кеше; 1920 — 567; 1939 — 493; 1959 — 262; 1989 — 155; 2002 — 142; 2010 — 140 кеше. Татарҙар, башҡорттар йәшәй (2002).
Ауылға...
ҠУҢЫР ҠУҢЫҘ
ҠУҢЫР ҠУҢЫҘ (Osmoderma eremita), ҡаты ҡанатлылар отрядының суҡ мыйыҡлылар ғаиләһенә ҡараған бөжәк. Европала һәм Кавказ алдында таралған. Кәүҙәһе киң, яҫы, 24—30 мм оҙонлоҡта. Ҡуңыр төҫтә, йәшкелт металға оҡшаш ялтырауыҡлы. Башы йыйырсыҡлы, мыйығы ҡыҫҡа, япраҡ формаһында. Өҫкө ҡанаты ҡабарынҡы, даға...
ҠУҢҠАС СӘСӘН
ҠУҢҠАС СӘСӘН, Ҡоңҡаҫ сәсән (18 б. 2‑се ярт. — 19 б. башы), башҡ. шағир-импровизаторы. Сәсәндең тормошо т‑да документаль мәғлүмәттәр һаҡланмаған. М.Х.Иҙелбаев тарафынан Миәкә р‑ны Илсеғол а. З.Ғ.Төхвәтуллиндан яҙып алынған риүәйәт б‑са, Ҡ.с. уҡымышлы кеше булған, халҡының тарихын, фольклорын белгән,...
ҠУНАФИНА Елена Рафаэлевна
ҠУНАФИНА Елена Рафаэлевна (26.5. 1965, Өфө), психиатр. Мед. ф. д‑ры (2009). РФ-тың (2012), БР‑ҙың (2010) һаулыҡ һаҡлау отличнигы. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1988) шунда уҡ эшләй. 1989—92 йй. һәм 1994—2003 йй. 1‑се Респ. психиатрия дауаханаһында, бер үк ваҡытта 2001 й. алып БДМУ‑ла уҡыта. Фәнни эшмәкәрлеге...
ҠУНАФИН Марат Һәүбән улы
ҠУНАФИН Марат Һәүбән улы (1.6. 1963, БАССР‑ҙың Иглин р‑ны Иглин а.), хирург. Мед. ф. д‑ры һәм проф. (2001). Һ.Н.Хунафиндың улы. БДМИ‑ны тамамлаған (1986). 1991 й. алып БДМУ‑ла: 2006 й. башлап Дипломдан һуң белем биреү ин‑ты дир., 2009 й. алып дауалау эштәре б-са проректор. Фәнни тикшеренеүҙәре ҡорһаҡ...
ҠУНАФИН Марат Сәмирхан улы
ҠУНАФИН Марат Сәмирхан улы (11.4.1957, БАССР‑ҙың Иглин районы Ҡарамалы а.), философ. Философия фәндәре докторы (1999), профессор (2001). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1988) шунда уҡ эшләй. 2006 й. алып РФ ЭЭМ‑ының Иҡтисади хәүефһеҙлек академияһы филиалында (Өфө ҡ.): килешеү буйынса уҡыу факультеты деканы,...
ҠУНАФИН Ғиниәтулла Сәфиулла улы
ҠУНАФИН Ғиниәтулла Сафиулла улы (22.11.1946, БАССР‑ҙың Ғафури районы Сәйетбаба а.), әҙәбиәт белгесе. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (2012), филология фәндәре докторы (1998), профессор (1999). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (2009), БР‑ҙың атҡаҙанған халыҡ мәғарифы хеҙмәткәре (1997), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ...
ҠУНАҠХАНАЛАР
ҠУНАҠХАНАЛАР, ситтән килеүселәргә ваҡытлыса йәшәү өсөн тәғәйенләнгән, мебель м‑н йыһазландырылған бүлмәләре (номерҙары) булған биналар. Башҡортостан терр‑яһында Ҡ. тәүҙә юлаусылар йорто рәүешендә була.
19 б. 1‑се ярт. Өфөнөң Үрге Сауҙа майҙанында Каруанһарай төҙөлә, унда ситтән килгән сауҙагәрҙәр һатыу...
ҠУНАҠОВА Райхана Вәлиулла ҡыҙы
ҠУНАҠОВА Райхана Вәлиулла ҡыҙы (9.9.1946, Медногорск ҡ.), химик‑технолог. БР ФА акад. (2012), химия ф. д‑ры (1989), проф. (1991). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1997), РФ‑тың почётлы фән һәм техника хеҙм‑ре (2006). Урал политехник ин‑тын тамамлағандан һуң (Свердловск ҡ., 1969) Өфө элемтә аппаратураһы з‑дында,...
ҠУНАҠҠУЖИН Зиннур Йыһаннур улы
ҠУНАҠҠУЖИН Зиннур Йыһанур улы (15.10.1948, БАССР‑ҙың Стәрлебаш р‑ны Стәрлебаш а. — 27.6.1992, Стәрлетамаҡ ҡ.), тренер. Еңел атлетика б‑са РСФСР‑ҙың атҡ. тренеры (1990). Силәбе физик культура ин‑тын тамамлағандан һуң (1982) Башҡ‑н өлкә советының “Хеҙмәт резервтары” ДСО‑һында, бер үк ваҡытта БР‑ҙың Юғары...
ҠУНАҠҠОЛ, Бишбүләк р‑нындағы ауыл
ҠУНАҠҠОЛ, Бишбүләк р‑нындағы ауыл, Ҡыңғыр‑Мәнәүез а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 15 км һәм Аксёнов т. юл ст. К.‑Көнб. табан 31 км алыҫлыҡта Баҙлыҡ й. (Мәнәүез й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1170 кеше; 1920 — 1504; 1939 — 928; 1959 — 925; 1989 — 505; 2002 — 521; 2010 — 514 кеше....
ҠУНАҠҠОЛ, Бишбүләк р‑нындағы ауыл
ҠУНАҠҠОЛ, Бишбүләк р‑нындағы ауыл, Ҡыңғыр‑Мәнәүез а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 15 км һәм Аксёнов т. юл ст. К.‑Көнб. табан 31 км алыҫлыҡта Баҙлыҡ й. (Мәнәүез й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1170 кеше; 1920 — 1504; 1939 — 928; 1959 — 925; 1989 — 505; 2002 — 521; 2010 — 514 кеше....
ҠУНАҠБАЙ, Учалы р‑нындағы ауыл
ҠУНАҠБАЙ, Учалы р‑нындағы ауыл, Ҡунаҡбай а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 8 км һәм Учалы т. юл ст. К.‑Көнб. табан 12 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 1275 кеше; 1920 — 1696; 1939 — 916; 1959 — 716; 1989 — 618; 2002 — 677; 2010 — 750 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Урта мәктәп, балалар баҡсаһы,...
ҠУНАҠБАЙ, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл
ҠУНАҠБАЙ, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл, Николаевка а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. К.‑Көнб. табан 19 км алыҫлыҡта Стәрле й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 140 кеше; 1920 — 1094 (Преображеновка а. халҡы м‑н бергә иҫәпкә алынған); 1939 — 242; 1959 — 232; 1989 — 106; 2002 — 130;...
ҠУНАҠБАЙ, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл
ҠУНАҠБАЙ, Даңғыр, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл, Ермолаевка а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Ермолаевка т. юл ст. К.‑Көнб. 20 км алыҫлыҡта Ҡунаҡбай й. (Оло Юшатыр й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. – 438 кеше; 1920 – 441; 1939 – 204; 1959 – 322; 1989 – 208; 2002 – 172; 2010 – 108 кеше. Башҡорттар...
ҠУНАҠБАЙ Хөсәйен Әхмәтйән улы
ҠУНАҠБАЙ (Ҡунаҡбаев) Хөсәйен Әхмәтйән улы [12.2.1912, Ырымбур губ. Орск өйәҙе Нурғәле а., хәҙ. БР‑ҙың Баймаҡ р‑ны Түб. Таһир а., — 15.2. 1943, Курск өлк. Ольховатка а. янында], шағир. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1940). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А. Тимирязев ис. Башҡ. пед. ин‑тында уҡыған (1932—36). 1929...
ҠУНАҠБАЙ ЙОМАЕВ
ҠУНАҠБАЙ ЙОМАЕВ (? — 1774 й. ғин.), Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Себер даруғаһы Ирен улусы Сарысбаш (Самсун) а. башҡорто. Ихтилалға 1774 й. ғин. ҡушыла. Ҡәнзәфәр Усаев һәм Мәүлит Айытов м‑н берлектә Ҡазан губернаһының Пермь провинцияһы Әшит ҡәлғәһен ала, ш. уҡ...
ҠУНАҠБАЕВ Сабирйән Абдулла улы
ҠУНАҠБАЕВ Сабирйән Абдулла улы [29.12.1901, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Олокүл а. (БР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны) — 3.7.1996, Өфө], селекционер. БССР ФА‑ның почётлы акад. (1991), а.х. ф. канд. (1950). Соц. Хеҙмәт Геройы (1987). РСФСР‑ҙың атҡ. агрономы (1957), БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1963). К.А.Тимирязев...
