Список материалов
“АЙ ТОТОЛҒАН ТӨНДӘ”, трагедия
“АЙ ТОТОЛҒАН ТӨНДӘ”, М.Кәримдең 3 бүлектән һәм эпилогтан торған трагедияһы. 1963 й. яҙылған. Драматик конфликт нигеҙен боронғо йола һәм традицияларҙы ҡабул итергә теләмәү, кешенең рухи азатлыҡҡа ынтылышы тәшкил итә. Йолаға ярашлы, Аҡйегетте ағаһының тол ҡатынына өйләндерәләр, ә һөйгәне Зөбәржәтте 11 йәшлек...
“АЙ ТОТОЛҒАН ТӨНДӘ”, опера
“АЙ ТОТОЛҒАН ТӨНДӘ” (“В ночь лунного затмения”), М.Кәримдең ш. уҡ исемле трагедияһы б‑са С.Ә.Низаметдиновтың 3 шаршауҙан торған операһы. 1996 й. яҙылған. Премьераһы ш. уҡ йылда БДОБТ‑ла уҙа (Я.А.Козловскийҙың шиғри тәржемәһе нигеҙендә Низаметдинов һәм Р.М.Ғәлиев либреттоһы, муз. етәкс. һәм дирижёры...
“АЙ ТОТОЛҒАН ТӨНДӘ”, балет
“АЙ ТОТОЛҒАН ТӨНДӘ”, М.Кәримдең ш. уҡ исемле трагедияһы б‑са М.Х.Әхмәтовтың 2 шаршаулы балеты. 1978 й. яҙылған. Премьераһы 1982 й. БДОБТ‑ла уҙа (Э.В.Әхмәтова либреттоһы, балетм. Б.В.Танин, дирижёры Ғ.Х.Моталов, ҡуйыусы рәссамы Е.Ефим). Төп партияларҙа: Ф.М.Нафиҡова (Тәңкәбикә), Л.В.Шапкина (Шәфәҡ),...
“АЗАТЛЫК”
“АЗАТЛЫК” Башҡортостан Республикаһының татар йәштәре союзы, татар йәштәре респ. ижт. тормошонда үҙ урынын тапһын өсөн, уларҙың хоҡуҡтарын һәм иректәрен яҡлау маҡсатында ойошторолған йәмәғәт берекмәһе. Өфөлә урынлашҡан. 1990 й. төҙөлә. Бөрө, Стәрлетамаҡ ҡҡ. филиалдары бар. Эшмәкәрлегенең төп йүнәлештәре:...
“АЗАМАТОВ КАНТОН”, йыр
“АЗАМАТОВ КАНТОН”, “Мирхәй кантон”, башҡ. халыҡ йыры, оҙон көй. Легендаһын һәм поэтик тексын тәүге тапҡыр 20 б. 20‑се йй. С.Сәлимов яҙып ала һәм “Башҡорт аймағы” йыйынтығында (1929, №7) баҫтыра. Лирик‑эпик йүнәлешле йыр. Легенда б‑са, ул кантон нач. Мирхәйҙәр Азаматовтың (ҡара: Азаматовтар) үлер алдынан...
“АЗАМАТ”, йыр
“АЗАМАТ”, башҡ. халыҡ йыры, оҙон көй. Тәүге тапҡыр М.Х.Хисмәтуллин 1937 й. БАССР‑ҙың Баймаҡ р‑ны Темәс а. С.Кулибаеванан яҙып ала һәм “Башҡорт халҡ йырҙары” йыйынтығында баҫтыра. “А.” варианттарын И.В.Салтыков, Ғ.З.Сөләймәнов, Х.Ф.Әхмәтов һ.б. яҙып ала.
Йыр лирик характерҙа. С.Ә.Галин фаразлауынса,...
“АЗАД ХАТЫН” (“Азат ҡатын”), гәзит
“АЗАД ХАТЫН” (“Азат ҡатын”), ижтимағи‑сәйәси гәзит. РКП(б)‑ның Башҡортостан өлкә комитетының ҡатын‑ҡыҙҙар бүлеге органы. Уралда ҡатын‑ҡыҙҙар өсөн тәүге гәзит. Берҙән‑бер һаны Стәрлетамаҡ ҡ. 1921 й. 7 ноябрендә иҫке башҡорт телендә сыға. Мәҡәләләр революция (1917) юбилейына, әхлаҡ, әсәлек һәм балалыҡ...
“АҒИҘЕЛ”, ял базаһы
“АҒИҘЕЛ”, ял базаһы. “Баштур” ЯАЙ составына инә. Белорет р‑нында, Ҡағы а. 3 км, Белорет т. юл ст. 76 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында урынлашҡан.
1964 й. бөтә Рәсәй әһәмиәтендәге турбаза булараҡ асыла, 2002 й. хәҙ. статусын ала. 2 ҡатлы корпусы һәм йәйге коттедждары (284 урын), спорт майҙансығы, туристик...
“АҒИҘЕЛ”, спорт клубы
“АҒИҘЕЛ”, “Башнефтезаводстрой” ААЙ‑ның спорт клубы. Өфөлә урынлашҡан. 1961—93 йй. “Строитель”стадионы базаһында эшләгән. Ауыр атлетика, волейбол, конькиҙа шыуыу спорты, саңғы ярышы һәм футбол секциялары булған. “А.” 42 СССР һәм Рәсәй спорт мастеры әҙерләнгән.
Клуб тәрбиәләнеүселәре В.П. һәм Н.П. Горбатовалар...
“АҒИҘЕЛ”, олимпия әҙерлеге үҙәге
“АҒИҘЕЛ”, велосипед спорты б‑са олимпия әҙерлеге үҙәге. 1986 й. Өфөлә велосипед спорты буйынса олимпия резервындағы спорт мәктәбе базаһында ойошторола. “А.” филиалдары Ағиҙел, Дүртөйлө, Ишембай, Мәләүез, Октябрьский, Салауат, Туймазы ҡҡ., Кушнаренко р‑ны Кушнаренко а. асыла. Бассейны, велооҫтаханалары,...
“АҒИҘЕЛ”, кинофотоклуб
“АҒИҘЕЛ”, кинофотоклуб. 1976 й. Өфөлә Халыҡ ижады үҙәге эргәһендә ойошторола. 1979 й. “халыҡ” исемен ала. “А.” БР-ҙың 60‑тан ашыу кинофотоклубын, ш. иҫ. “Зёрнышко”, “Ҡармасан”, “Урал” һ.б. берләштерә. “А.” — Башҡ. фотографияһы көндәрен (Мәскәү, 1979, 1995, 1997, 1999; Чита ҡ., 1985; Дрезден ҡ., Германия,...
“АҒИҘЕЛ”, журнал
“АҒИҘЕЛ”, әҙәби‑нәфис һәм ижт.-сәйәси журнал. Ойоштороусылары — Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте, Яҙыусылар союзы һәм редакция коллективы. Өфөлә айына 1 тапҡыр башҡ. телендә сыға. Тиражы — 1,7 мең дананан ашыу (2015). 1923 й. мартынан “Яңы юл” исеме м‑н БашҮБК, БАССР ХКС‑ы, БАССР мәғарифы ХК һәм...
“АҒИҘЕЛ”, ДУП
“АҒИҘЕЛ” башҡорт сәнғәт әйберҙәре кәсебе, ДУП. Башҡортостанда биҙәү-ҡулланма сәнғәте әйберҙәрен эшләүсе иң ҙур пр‑тие. Өфөлә урынлашҡан. “А.” составы: тегеү, сәнғәт, мебель цехтары; Шафран филиалы (1972 й. алып, тегеү цехы өсөн ярым фабрикаттар етештерә). 2010 й. 190 кеше эшләгән. Лаклы миниатюра живописы,...
“АҒИҘЕЛ”, ансамбль (Салауат ҡ.)
“АҒИҘЕЛ”, “Нефтехимик” мәҙәниәт һарайының (Салауат ҡ.) халыҡ бейеүҙәре ансамбле. 1962 й. ойошторола, 1965 й. “халыҡ” исемен ала. РФ‑тың атҡ. халыҡ ижады коллективы (2011). 1986—2015 йй. бейеүҙәр ансамблдең үҙ оркестры оҙатыуында башҡарылған. Репертуарында башҡорт хореографияһы классикаһы: “Зарифа”,...
“АҒИҘЕЛ” ҡунаҡханаһы, МУП
“АҒИҘЕЛ”, ҡунаҡхана, МУП. Өфө ҡ. урынлашҡан. 5 ҡатлы бинала (типлы проект) 158 номер, бизнес-үҙәк, ресторана һ.б. бар. 2010 й. 69 кеше эшләгән. 1963 й. файҙаланыуға тапшырыла, 1995 й. алып ДУП, 1998 й. хәҙерге статусын ала. 2017 й. башлап “3 йондоҙ” категорияһын йөрөтә.
Д.Ғ.Күскилдин
Тәрж. Г.Ҡ.Ҡунафина
...
“АҒИҘЕЛ ТУЛҠЫНДАРЫ”, опера
“АҒИҘЕЛ ТУЛҠЫНДАРЫ”, З.Ғ.Исмәғилевтең 4 шаршаулы операһы. 1969 й. яҙылған. “А.т.” премьераһы 1972 й. 24 февр. БДОБТ‑ла уҙа (М.Кәрим либреттоһы, муз. етәксеһе һәм дирижёры Ғ.Х.Моталов, реж. Р.А.Вәлиуллин, ҡуйыусы рәссамы М.Н.Арыҫланов, хормейстеры Л.Х.Исхаҡова, балетм. Ф.М.Саттаров). Төп партияларҙа:...
“АГРОСТРОЙМЕХАНИЗАЦИЯ”, ДУП
“АГРОСТРОЙМЕХАНИЗАЦИЯ”, төҙөлөш ойошмаларына башнялы, сылбырлы, пневмотәгәрмәсле крандар, автогидрокүтәргестәр, ер ҡаҙыусы һ.б. техника биреүсе, автотранспортты, йөк күтәреү крандарын һәм төҙөлөш механизмдарын ремонтлаусы һәм хеҙмәтләндереүсе, башнялы крандарҙы монтажлаусы һәм күсереп йөрөтөүсе пр‑тие....
“АГРОНОМ И ПАХАРЬ”
“АГРОНОМ И ПАХАРЬ” (“Агроном һәм һабансы”), “Власть труда” гәзитенә ҡушымта. Өфө ҡ. аҙнаһына бер тапҡыр урыҫ телендә баҫыла. 1924 й. 5 апреленән 21 авгусына тиклем нәшер ителә. Барлығы 12 һаны сыға. Баҫмала ауыл хужалығы темаһына материалдар, республикала сәсеү эштәре барышы хаҡында мәғлүмәттәр яҡтыртыла.
Тәрж....
“АГРОМАШ”, ДУП
“АГРОМАШ”, а.х. ҡорамалдары етештереү пр‑тиеһы. 1941 й. СССР‑ҙың көньяҡ райондарынан эвакуацияланған йыһазландырылған заводтар базаһында “Уфасельмаш” механика з‑ды булараҡ нигеҙ һалына. 1944 й. алып а.х. машиналары (елгәргес, сортлағыс, ашлыҡ һуҡҡыс һ.б.), 1959 й.— а.х. ҡорамалдары (вентилятор, һауа...
“АГРОЗАЩИТА”, ЯАЙ
“АГРОЗАЩИТА”, ЯАЙ. Үҫемлектәрҙе һаҡлау өсөн химик сараларҙы һатыуҙы тормошҡа ашыра. Өфөлә урынлашҡан.
2003 й. 17 кеше эшләгән; 234 т пестицид, 20 берәмек а.х. техникаһы, яҡынса400 т ағыу м‑н эшкәртелгән орлоҡ (кукуруз, көнбағыш, судан үләне һ.б.) һатылған. 1994 й. ойошторола. 2001 й. пр‑тиела орлоҡтарҙы...
