Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

УҠЫТЫУСЫЛАР СЪЕЗДАРЫ

УҠЫТЫУСЫЛАР СЪЕЗДАРЫ, пед. йәмәғәтселектең ойошоу формаһы. Рәсәйҙә революцияға (1917) тиклем Халыҡ мәғарифы министрлығының “Башланғыс халыҡ училищеларында уҡыусылар съездары тураһындағы ваҡытлы ҡағиҙәләр”енә (1899) ярашлы үткәрелгән. Беренсе Бөтә Рәсәй уҡытыусылар съезы Мәскәүҙә 1872 й. була. Өфө...

УҠЫТЫУСЫЛАР СЕМИНАРИЯЛАРЫ

УҠЫТЫУСЫЛАР СЕМИНАРИЯЛАРЫ, Рәсәйҙә башланғыс мәктәп уҡытыусылары әҙерләгән ябыҡ типтағы урта проф. уҡыу йорттары. Уҡытыусылар семинариялары тураһындағы положениеға (1870) ярашлы ойошторолған. Халыҡ мәғарифы министрлығы ҡарамағында булған. Ҡаҙна, земстволар, айырым кешеләрҙең аҡсаһына тотолған. 15—16...

УҠЫТЫУСЫЛАР КАДРҘАРЫ

УҠЫТЫУСЫЛАР КАДРҘАРЫ, дөйөм һәм проф.‑техник мәғариф системаһының төп (штаттағы) квалификациялы хеҙм‑рҙәре составы. Башҡортостанда У.к. формалашыуы дини һәм дәүләт урыҫ телле проф. уҡыу йорттары барлыҡҡа килеүгә бәйле (ҡара: Дини белем биреү, Педагогик белем биреү). Уҡытыусылар әҙерләү Халыҡ мәғарифы...

УҠЫТЫУСЫЛАР ИНСТИТУТТАРЫ

УҠЫТЫУСЫЛАР ИНСТИТУТТАРЫ, 1) Рәсәйҙә 19 б. — 20 б. башында ҡала училищелары, өйәҙ училищелары, юғары башланғыс уч‑щелар һ.б. өсөн уҡытыусылар әҙерләгән ир‑егеттәр уҡыу йорттары. Тәүге У.и. (уҡыу курсы 4 йыл булған) 1817—22 йй. һәм 1838—46 йй. Баш пед. ин‑ты (С.‑Петербург) эргәһендә эшләгән. Уҡытыусылар...

УҠЫТЫУҘЫ ДИФФЕРЕНЦИАЦИЯЛАУ

УҠЫТЫУҘЫ ДИФФЕРЕНЦИАЦИЯЛАУ, белем биреүҙе уҡыусыларҙың ынтылыштарын, ҡыҙыҡһыныуҙарын һәм һәләттәрен иҫәпкә алып ойоштороу формаһы. Рәсәйҙә 1920 йй. башынан У.д. төрлө формалары һәм төрҙәре (айырым предметтарҙы төплө өйрәнеү, ҡыҙыҡһыныу б‑са кластар, һөнәри йүнәлеш биреү һ.б.) индерелә. 1980 йй. аҙ....

ТҮБӘНГЕ ТРОИЦК УРТА МӘКТӘБЕ

ТҮБӘНГЕ ТРОИЦК УРТА МӘКТӘБЕ, Туймазы р‑нында урынлашҡан. 1881 й. халыҡ уч‑щеһы булараҡ асыла, 1905 й. алып 1 класлы земство уч‑щеһы, 1907 й. башлап буҫтау фабрикаһы эргәһендәге 3 класлы уч‑ще, 7 йыллыҡ фабрика‑завод мәктәбе, 1934 й. алып хәҙ. исемен һәм статусын йөрөтә. Китапханаһы, спорт залы, компьютер...

ТҮБӘ УРТА МӘКТӘБЕ

ТҮБӘ УРТА МӘКТӘБЕ, Баймаҡ р‑нында урынлашҡан. 1923 й. 1‑се баҫҡыс берҙәм хеҙмәт мәктәбе булараҡ асыла, 1931 й. алып 7 йыллыҡ фабрика‑завод мәктәбе, 1934 й. — 2‑се тулы булмаған урта мәктәп, 1938 й. — 2‑се урта мәктәп, 1976 й. башлап 1‑се урта мәктәп м‑н берләштерелгәндән һуң хәҙ. исемен йөрөтә. Компьютер...

ТУЙМАЗЫ ЮРИДИК КОЛЛЕДЖЫ

ТУЙМАЗЫ ЮРИДИК КОЛЛЕДЖЫ, 1992 й. Силәбе юридик техникумы филиалы (1991 й. нигеҙләнгән) базаһында Туймазы юридик техникумы булараҡ асыла, 1999 й. алып Туймазы дәүләт юридик колледжы. Уҡытыу көндөҙгө, көндөҙгө‑ситтән тороп һәм ситтән тороп уҡыу бүлектәрендә дәүләт һәм муниц. идара итеү, хоҡуҡ белеме,...

ТУЙМАЗЫ УРТА МӘКТӘБЕ №1

ТУЙМАЗЫ УРТА МӘКТӘБЕ №1, 1922 й. БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Аҙнағол а. (хәҙ. БР‑ҙың Туймазы р‑ны) 2‑се баҫҡыс берҙәм хеҙмәт мәктәбе булараҡ асыла, 1923 й. алып крәҫтиән йәштәре мәктәбе. 1926 й. шул уҡ кантондың Туймазы станцияһы ҡасабаһына (хәҙ. Туймазы ҡ.) күсерелә. 1930 й. башлап тулы булмаған урта...

ТУЙМАЗЫ ПЕДАГОГИЯ КОЛЛЕДЖЫ

ТУЙМАЗЫ ПЕДАГОГИЯ КОЛЛЕДЖЫ, 1990 й. Бәләбәй пед. уч‑щеһының (ҡара: Бәләбәй педагогия колледжы) филиалы булараҡ асыла, 1995 й. алып пед. уч‑щеһы, 2002 й. хәҙ. статусын ала. Уҡытыу көндөҙгө һәм ситтән тороп уҡыу бүлектәрендә мәктәпкәсә белем биреү, сит телдәр, информатика, матем., башланғыс кластарҙа...

ТУЙМАЗЫ МЕДИЦИНА КОЛЛЕДЖЫ

ТУЙМАЗЫ МЕДИЦИНА КОЛЛЕДЖЫ, 1962 й. Туймазы мед. уч‑щеһы булараҡ асыла, 2002 й. хәҙ. статусын ала. Уҡытыу көндөҙгө бүлектә акушерлыҡ эше, дауалау эше, шәфҡәт туташы эше һөнәрҙәре б‑са алып барыла. Компьютер класы, китапханаһы, методика һәм 10 клиникаға тиклемге әҙерлек кабинеты, мед. пункты, мәғлүмәт...

ТУЙМАЗЫ ИНДУСТРИАЛЬ ТЕХНИКУМЫ

ТУЙМАЗЫ ИНДУСТРИАЛЬ ТЕХНИКУМЫ, 1962 й. Өфө индустриаль техникумы (ҡара: Һөнәрселек‑педагогия колледжы) филиалы булараҡ асыла, 1964 й. алып киске быяла-керамика техникумы, 1966 й. — киске индустриаль техникум, 1993 й. хәҙ. исемен ала. 1989—99 йй. БР‑ҙың Благовещен ҡалаһында Т.и.т. филиалы эшләй (ҡара:...

ТӨП ХАЛЫҠ УЧИЛИЩЕҺЫ

ТӨП ХАЛЫҠ УЧИЛИЩЕҺЫ, юғары типтағы башланғыс уҡыу йорто. Өфөлә 1789 й. 10 июлендә Рәсәй империяһында халыҡ училищелары уставына (1786) ярашлы асыла, 1797 й. Ырымбур ҡ. күсерелә. Губерна Йәмғиәт ҡараулығы приказы ҡарамағында була, ул уч‑ще эшмәкәрлеген финанс м‑н тәьмин итә, ойоштора һәм контролдә тота....

ТЕХНИКУМДАР

ТЕХНИКУМДАР, халыҡ хужалығының төрлө тармаҡтары, һаулыҡ һаҡлау, мәҙәниәт һәм мәғариф өсөн белгестәр әҙерләгән урта махсус уҡыу йорттары (ҡара: Урта профессиональ белем). 1920 йй. барлыҡҡа килә. 1937 й. алып башлыса сәнәғәт, төҙөлөш, транспорт, элемтә, а.х., ш. уҡ статистика, финанс, сауҙа Т. киң таралған...

ТЕРӘПӘ УРТА МӘКТӘБЕ

ТЕРӘПӘ УРТА МӘКТӘБЕ, Ауырғазы р‑нында урынлашҡан. 1877 й. земство мәктәбе булараҡ асыла, 1884 й. алып ир балалар башҡа милләттәр өсөн мәктәбе, 1903 й. — 2 класлы уч‑ще, 1918 й. — 1‑се баҫҡыс, 1920 й. — 2‑се баҫҡыс берҙәм хеҙмәт мәктәбе, 1936 й. хәҙ. статусын ала. Компьютер класы, спорт залы, тыуған...

ТЕМӘС УРТА МӘКТӘБЕ

ТЕМӘС УРТА МӘКТӘБЕ, Баймаҡ р‑нында урынлашҡан. 1864 й. 1 класлы урыҫ мәктәбе булараҡ асыла, 1874 й. алып земство урыҫ‑башҡорт халыҡ училищеһы, 1905 й. — 2 класлы халыҡ уч‑щеһы, 1918 й. — 1‑се баҫҡыс, 1925 й. — 2‑се баҫҡыс берҙәм хеҙмәт мәктәбе, 1930 й. — колхозсы йәштәр мәктәбе, 1934 й. — тулы булмаған...

ТЕЛӘҮЕМБӘТ УРТА МӘКТӘБЕ

ТЕЛӘҮЕМБӘТ УРТА МӘКТӘБЕ, Күгәрсен р‑нында урынлашҡан. 1863 й. земство урыҫ‑башҡорт халыҡ училищеһы булараҡ асыла, 1918 й. алып 1‑се баҫҡыс берҙәм хеҙмәт мәктәбе, 1930 й. — башланғыс мәктәп, 1937 й. — тулы булмаған урта мәктәп, 1971 й. хәҙ. статусын ала. Күгәрсен р‑нының Аҙнағол, Бикес һәм Дауыт‑Ҡайып...

ТАУ СӘНӘҒӘТЕ МӘКТӘПТӘРЕ ҺӘМ УЧИЛИЩЕЛАРЫ

ТАУ СӘНӘҒӘТЕ МӘКТӘПТӘРЕ ҺӘМ УЧИЛИЩЕЛАРЫ, Рәсәйҙә 18—19 бб. тау заводтары эргәһендә асылған һәм тау сәнәғәтенә квалификациялы эшселәр, техниктар әҙерләгән уҡыу йорттары. Дөйөм белем биреү м‑н шөғөлләнгәндәр, ш. уҡ проф.‑техник белем биреүгә башланғыс һалғандар. Тау ведомствоһы ҡарамағында булғандар,...

ТАТАР ГИМНАЗИЯҺЫ №65

ТАТАР ГИМНАЗИЯҺЫ №65. Өфөлә урынлашҡан. 1952 й. 15‑се урта мәктәп булараҡ асыла, 1956 й. алып 65‑се, 1960 й. — 65‑се тулы булмаған урта мәктәп, 1996 й. башлап хәҙ. исемен һәм статусын йөрөтә. Компьютер класы, 8 интерактив кабинеты, китапханаһы, ағас эше һәм тегеү оҫтаханалары, “Мираҫ” этнография музейы,...

ТАЛБАЗЫ ЛИЦЕЙЫ

ТАЛБАЗЫ ЛИЦЕЙЫ. Ауырғазы р‑нында урынлашҡан. 1836 й. мәҙрәсә булараҡ асыла, 1900 й. алып урыҫ‑башҡорт халыҡ училищеһы, 1919 й. — 1‑се баҫҡыс берҙәм хеҙмәт мәктәбе, 1932 й. — өлгөлө башланғыс мәктәп, 1933 й. — урта мәктәп (1992 й. башлап №1), 2001 й. алып хәҙ. исемен һәм статусын йөрөтә. 2 компьютер...