Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ЯРУЛЛИН Айҙар Флүр улы

ЯРУЛЛИН Айҙар Флүр улы (21.10. 1960, Губаха ҡ.), тренер. Ауыр атлетика б‑са Рәсәйҙең атҡ. тренеры (2003), СССР‑ҙың спорт мастеры (1983) һәм 1‑се халыҡ‑ара категориялы судья (2005). БР‑ҙың атҡ. физик культура хеҙм‑ре (2000). Мәскәү өлкә физик культура ин‑тын тамамлағандан һуң (1982) “Таң” физик культура...

ЯКОВЛЕВ Михаил Егорович

ЯКОВЛЕВ Михаил Егорович (25.3. 1952, БАССР‑ҙың Шишмә р‑ны Лис­товка а.), спортсы. Дзюдо б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1992), Рәсәйҙең атҡ. спорт мастеры (2003). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (2001). А.Г.Яковлевтың ағаһы. “Буревестник” ДСО‑һы тәрбиәләнеүсеһе (грек‑рим­ көрәше б‑са тренерҙары...

ЭНГЕЛЬС Наум Генрихович

ЭНГЕЛЬС Наум Генрихович (21.10. 1938, БАССР‑ҙың Бәләбәй р‑ны Аксаков эшселәр ҡсб), тренер. Проф. (2009). Йөҙөү б‑са РСФСР‑ҙың атҡ. тренеры (1983) һәм бөтә Рәсәй категориялы судья (1983). П.Ф.Лесгафт ис. Ленинград физик культура ин‑тын тамамлаған (1974). 1963— 64 йй. Респ. йәштәр спорт мәктәбенең хәҙ....

ЩЕПАРЁВ Андрей Михайлович

ЩЕПАРЁВ Андрей Михайлович (22.4.1974, Белорет ҡ.), тренер. Биатлон б‑са Рәсәйҙең атҡ. тренеры (2005) һәм Рәсәйҙең спорт мастеры (1995). БР‑ҙың атҡ. физик культура хеҙм‑ре (2017). Ал.М.Щепарёвтың ағаһы. БДПИ‑ны тамамлаған (1995). “Металлург” спорт клубының комплекслы ДЮСШ тәрбиәләнеүсеһе (Белорет; тренерҙары...

ЩЕПАРЁВ Алексей Михайлович

ЩЕПАРЁВ Алексей Михайлович (30.3.1976, Белорет ҡ.), спортсы. Ғәмәли‑хәрби күпбәйгеләр б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2000), Рәсәйҙең атҡ. спорт мастеры (2007). Анд.М.Щепарёвтың ҡустыһы. БДПИ‑ны тамамлаған (1997). ДЮСШ, “Металлург” спорт клубы тәрбиәләнеүсеһе (икеһе лә — Белорет), 1999—2006...

ШУЛЬМАН Филипп Евгеньевич

ШУЛЬМАН Филипп Евгеньевич (6.10.1980, Өфө), спортсы. Биатлон б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2001). ӨЮИ‑ны тамамлаған (2005). Биатлон б‑са СДЮШОР тәрбиәләнеүсеһе, 2000 й. алып “Динамо” физкультура‑спорт йәмғиәте (Өфө; тренеры В.В.Малинский), 2005—08 йй. Юғары спорт оҫталығы мәктәбе һәм...

ШЕНДЕЛЬ Олег Васильевич

ШЕНДЕЛЬ Олег Васильевич (24.5. 1948, Коростень ҡ.), спортсы. Ғәмәли янғын спорты б‑са СССР‑ҙың спорт мастеры (1973). Свердловск янғын‑техник уч‑щеһын (1971), БДУ‑ны (1980) тамамлаған. “Динамо” физкультура‑спорт йәмғиәте тәрбиәләнеүсеһе. Өс быуынлы шыуҙырма баҫҡыс буйлап өйрәнеү башняһының өсөнсө ҡатына...

ШЕЙКО Борис Иванович

ШЕЙКО Борис Иванович (5.6.1949, Мәскәү), тренер. Пауэрлифтинг б‑са Рәсәйҙең атҡ. тренеры (1999), 1‑се халыҡ‑ара (1995) һәм бөтә Союз (1991) категориялы судья. БР‑ҙың атҡ. физик культура хеҙм‑ре (2000), РФ‑тың физик культура һәм спорт отличнигы (2006). Киев физик культура ин‑тын тамамлаған (1973). 1975...

ШӘРИФЙӘНОВ Вадим Рим улы

ШӘРИФЙӘНОВ Вадим Рим улы (23.12.1975, Өфө ҡ.), спортсы. Шайбалы хоккей буйынса Рәсәйҙең спорт мастеры (1995). БДУ‑ны тамамлаған (2001). “Салауат Юлаев” СДЮСШОР‑ы тәрбиәләнеүсеһе (тренеры В.И.Воробьёв). 1992—94 йй. “Салауат Юлаев”, 1994—95 йй. Үҙәк армия спорт клубы (Мәскәү ҡ.), 2001—02 йй. “Лада” (Тольятти ҡ.)...

ШАЙБАЛЫ ХОККЕЙ

ШАЙБАЛЫ ХОККЕЙ, спорт төрө, махсус разметкалар яһалған майҙансыҡта сәкәндәр һәм шайба м‑н команда уйыны. Башҡортостанда Ш.х. 1953 й. Өфөлә 628‑се з‑д (ҡара: “БЭТО”) һәм 656‑сы Дәүләт союз з‑ды (ҡара: “Электроаппарат”) эргәһендәге тәүге командалар төҙөлөүгә бәйле үҫешә. 1955 й. “Б” класындағы СССР чемпионатында...

ЧУДОВ Максим Александрович

ЧУДОВ Максим Александрович (12.11.1982, БАССР‑ҙың Өфө районы Михайловка а.), спортсы. Биатлон буйынса Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (2003), Рәсәйҙең атҡаҙанған спорт мастеры (2008). БДУ-ны тамамлаған (2009). Өфө районы СДЮШОР-ы (тренерҙары В.В.Ковалёв, Л.П.Ковалёва), биатлон буйынса СДЮСШОР...

ЧИСТЯКОВ Константин Сергеевич

ЧИСТЯКОВ Константин Сергеевич (19.3.1970, Өфө), спортсы. Тау саңғыһы спорты б-са СССР-ҙың халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1988). БДПУ-ны тамамлаған (2005). “Зенит” ДСО-һы ДЮСШ тәрбиәләнеүсеһе (тренерҙары Е.Г.Козлов, Т.Н.Козлова). Слалом-гигантта (1988), тиҙлеккә төшөүҙә һәм супергигантта (1989) СССР...

ЧЕРНОВ Николай Фёдорович

ЧЕРНОВ Николай Фёдорович (17.12. 1927, БАССР-ҙың Өфө кантоны Вознесенский а. — 16.8.2007, Өфө), спортсы. Мотоспорт б-са СССР-ҙың спорт мастеры (1957). “Башавтомотоклуб” тәрбиәләнеүсеһе (Өфө). Боҙҙағы мотоуҙыштар б-са СССР чемп. (1965, 1967—68), СССР чемпионаттарының көмөш (1969) һәм бронза (1966) призёры,...

ЧЕКРАНОВ Юрий Андреевич

ЧЕКРАНОВ Юрий Андреевич (31.10.1943, Өфө ҡ. — 16.12.2021, шунда уҡ), спортсы. Мотоспорт буйынса СССР-ҙың халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1968). П.Ф. Лесгафт исемендәге Ленинград физик культура институтын тамамлаған (1975). Төҙөлөш тресы №3 спорт мотоклубы тәрбиәләнеүсеһе (тренеры А.М.Әхмәҙиев). Спидвей...

ЧАРИКОВ Владимир Петрович

ЧАРИКОВ Владимир Петрович (23.10.1949, Өфө ҡ. — 17.1.2015, шунда уҡ), тренер. Шайбалы хоккей буйынса Рәсәйҙең атҡаҙанған тренеры (1992). БР‑ҙың атҡаҙанған физик культура хеҙмәткәре (1998). П.Ф.Лесгафт исемендәге Ленинград физик культура институтын тамамлаған (1977). Салауат Юлаев исемендәге спорт клубы...

ЧАПАЛО Владимир Петрович

ЧАПАЛО Владимир Петрович (27.10. 1947, Стәрлетамаҡ ҡ. — 27.9.2017, шунда уҡ), спортсы. Мотоспорт б-са СССР-ҙың халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1973). БР-ҙың атҡ. физик культура хеҙм-ре (2007). П.Ф. Лесгафт ис. Ленинград физик культура ин-тын тамамлаған (1980). ДОСААФ-тың спорт- техник клубы (Стәрлетамаҡ)...

ЦУЛЫГИН Николай Леонидович

ЦУЛЫГИН Николай Леонидович (29.5.1975, Өфө ҡ.), спортсы. Шайбалы хоккей буйынса Рәсәйҙең спорт мастеры (1995). БДПУ‑ны тамамлаған (2002). “Салауат Юлаев” СДЮШОР‑ы тәрбиәләнеүсеһе (тренеры В.И.Воробьёв). “Салауат Юлаев” (1992—95, 1998—99, 2000—01, 2004—06), Үҙәк армия спорт клубы (Мәскәү ҡ., 1995), “Аҡ...

ҺӘҮӘҪКӘР ЙҮГЕРЕҮСЕЛӘР КЛУБТАРЫ

ҺӘҮӘҪКӘР ЙҮГЕРЕҮСЕЛӘР КЛУБТАРЫ, йәмәғәт ойошмалары. Эшмәкәрлегенең төп йүнәлештәре: сәләмәт йәшәү рәүешен, һауыҡтырыусы йүгереүҙе пропагандалау, ярыштар һәм киң спорт саралары үткәреү, халыҡты рухи һәм патриотик яҡтан тәрбиәләү. Башҡортостанда тәүге Һ.й.к. — “Эверест” 1983 й. Октябрьский ҡ. асыла (етәксеһе...

ХӘБИРОВА Светлана Әсхәт ҡыҙы

ХӘБИРОВА Светлана Әсхәт ҡыҙы (12.3.1978, Стәрлетамаҡ ҡ.), спортсы. Ауыр атлетика б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1994), Рәсәйҙең атҡ. спорт мастеры (2000). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (1995). Урал физик культура акад. тамамлаған (2000). “Каучук” спорт клубы тәрбиәләнеүсеһе (Стәрлетамаҡ;...

ФУТБОЛ

ФУТБОЛ (ингл. foot — аяҡ, ball — туп), спорт төрө, ҡапҡалы махсус яланда туп м‑н команда уйыны. Башҡортостанда Ф. үҫеше 1907 й. Өфө уҡыу йорттары уҡыусыларын физик тәрбиәләү йәмғиәте асылыуға бәйле. 1912 й. Стәрлетамаҡ ҡ., 1913 й. — Бөрө ҡ. 20‑се йй. аҙ. — Бәләбәй ҡ., 30‑сы йй. аҙ. Ишембай р‑нының Ишембай...