Список материалов

КУЧУРИН Евгений Сергеевич (30.8.1946, Пенза өлкәһе Вазерки а. — 10.5.2004, Октябрьский ҡ.), тау инженеры‑геофизик. Техник фәндәр докторы (1994). Свердловск тау институтын тамамлағандан һуң (1969) Чита геология идаралығында эшләй. 1983 й. алып Бөтә Союз геологик разведка скважиналарын геофизик өйрәнеү...

КУПОВЫХ Пётр Николаевич (1.10.1930, БАССР‑ҙың Иҫке Балаҡатай районы Иҫке Балаҡатай а. (БР‑ҙың Балаҡатай районы) — 26.5.1985, Октябрьский ҡ.), инженер‑механик. Техник фәндәр кандидаты (1975). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1954 й.) 20‑се почта йәшниге предприятиеһында эшләй. 1958 й. алып Бөтә Союз геологик...

КУЛИКОВ Фёдор Семёнович (16.2.1906, Калуга губернаһы Барятино а. — 28.11.1964, Өфө ҡ.), инженер‑геолог. БАССР‑ҙың атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1957). И.М.Губкин исемендәге Мәскәү нефть институтын тамамлағандан һуң (1937) “Башнефть” тресы геологик эҙләнеүҙәр контораһының партия начальнигы, 1942 й....

КУЛАГИНА Елена Ивановна (21.12.1953, Мәскәү ҡ.), геолог. Геология‑минералогия фәндәре докторы (2007). МДУ‑ны тамамлағандан һуң (1976) Геология институтында эшләй: 1991 й. алып өлкән, 2008 й. — төп ғилми хеҙмәткәр, 2017 й. — баш ғилми хеҙмәткәр; бер үк ваҡытта 1991—2000 йй. һәм 2011—15 йй. БДУ‑ла уҡыта....

КРЫСИН Николай Иванович (20.4.1938, БАССР‑ҙың Шишмә районы Дмитриевка а.), тау инженеры. Техник фәндәр докторы (1988), профессор (2012). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1962) “Пермнефть” берекмәһендә: 1965 й. алып “Пермвостокнефтеразведка” тресында технологик бүлек начальнигы, 1968 й. — баш инженер, 1969 й. —...

КРИСТАЛЛ НИГЕҘ, төрлөсә метаморфланған һәм дислокацияланған ҡатламдарҙан торған геологик платформа нигеҙе. Көнсығыш Европа платформаһының көнсығыш өлөшөнөң К.н. ҡатмарлы төҙөлөшкә эйә һәм көмбәҙҙәр, суҡаҡтар, уйпатлыҡтар, бөгөлдәр һәм грабендар рәтенә бүленә (ҡара: Волга‑Урал антеклизаһы). Тәрән быраулау...

КРИВЦОВ Анатолий Иванович (7.12.1933, Үҙәк Ҡара тупраҡлы өлкәһе Кривцов а. — 8.10.2010, Мәскәү ҡ.), геолог. Геология‑минералогия фәндәре докторы (1975), профессор (1982). РСФСР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1991). СССР‑ҙың ер аҫты разведкаһы отличнигы (1983, 1986), почётлы ер аҫты разведкалаусыһы (1984)....

КӨҢГӨР ЯРУСЫ (Пермь крайының Көңгөр ҡ. исеменән), пермдең аҫҡы бүлегенең өҫкө бүлексәһе. Әртә ярусы һәм өфө ярусы араһында урынлашҡан. А.А.Штукенберг тарафынан айырып күрһәтелә (1890). Башлыса һай диңгеҙ ҡултығы һәм континенталь ултырмаларҙан тора, ҡалынлығы 100—1000 м. Ҡабырсаҡтар, остракодтар, миоспоралар...

КӨНЬЯҠ УРАЛ ҺОРО КҮМЕР БАССЕЙНЫ, Урал алды бөгөлөндә, БР һәм өлөшләтә Ырымбур өлк. сиктәрендә урынлашҡан. Бөтәһе 50‑нән ашыу һоро күмер ятҡылығы билдәле. Г.В.Вахрушев (1952), А.С.Хоментовский (1950), В.Л.Яхимович, О.С.Адрианова (1959) һ.б. тарафынан өйрәнелгән. К.У.һ.к.б. күмер туплау иртә миоценда...

КӨНЬЯҠ УРАЛ БОКСИТЛЫ БАССЕЙНЫ, Көньяҡ Уралдың көнбайыш битләүендә, Силәбе өлк. һәм өлөшләтә БР‑ҙың Салауат р‑ны сиктәрендә урынлашҡан. Бөтәһе 40‑ҡа яҡын боксит ятҡылығы һәм сығанағы билдәле. 1934 й. асыла, 1938 й. А.П.Тяжёва, Н.Д.Сухарев һ.б. тарафынан өйрәнелә. Боксит сығарыу 1937—2003 йй. бара. Төньяҡ‑көнсығышҡа...

КӨНЬЯҠ ТАТАР КӨМБӘҘЕ, Волга-Урал антеклизаһының беренсе дәрәжәләге ыңғай тектоник структураһы. Татар көмбәҙе структураһынан Р.О.Хачатрян айырып күрһәтә (1979). Ҡатлаулы-үткел типҡа ҡарай. Башлыса БР терр‑яһында урынлашҡан. Көньяҡ-көнсығышҡа һуҙылған. Волга-Урал антеклизаһының үҙәк-ситке зонаһын биләй;...

КӨНСЫҒЫШ РӘСӘЙ ҠАТМАРЛЫ БАССЕЙНЫ, баҫымһыҙ һәм баҫымлы ҡатлам һыуҙарын үҙ эсенә ала, Көнсығыш Европа ҡатлам (ҡабыҡ‑блок һәм блок‑ҡатлам) һыуҙары бассейндары системаһының беренсе бассейны. Геологик‑гидрогеологик үҙенсәлектәре буйынса Кама‑Вятка баҫымлы ҡатлам (блок‑ҡатлам) һыуҙары бассейнының икенсеһенә...

КӨНСЫҒЫШ ЕВРОПА ПЛАТФОРМАҺЫ, У р ы ҫ п л а т ф о р м а һ ы, боронғо (рифейға тиклем) платформаларға ҡараған континенталь ер ҡабығының ҙур участкаһы. Географик урыны башлыса Көнсығыш Европа тигеҙлегенә тура килә. К.Е.п. йыйырсыҡлы өлкәләр (Урал, Карпат, Добруджа, Свентокшис тауҙары, Скандинавияның тау...

КОШЛЯК Владислав Александрович (20.10.1933, Украина ССР‑ы Верхний ҡсб — 16.12.2004, Өфө ҡ.), геофизик. Геология‑минералогия фәндәре докторы (2004). РФ Энергетика министрлығының почётлы нефтсеһе (2001). И.М.Губкин исемендәге Мәскәү нефть институтын тамамлағандан һуң (1956) Новосибирск геофизика тресында...

КОЧКАРЬ АЛТЫН ПРИИСКЫЛАРЫ, Троицк өйәҙе территорияһындағы Һәнәр һәм Өйәлкә йй. (Уй й. ҡушылдыҡтары) араһында урынлашҡан. Сауҙагәр П.Е.Бакакин Ырымбур казак ғәскәре ерҙәрендә һибелмә ятҡылыҡ асҡандан һуң 1844 й. алып (башҡа мәғлүмәттәр буйынса, 1845) эшләй. Иң ҙурҙары: Андреев, Гаврилов-Архангел, Екатерина,...

КОТЕНЁВ Юрий Алексеевич (23.3.1961, Октябрьский ҡ.), тау инженеры. Техник ф. д‑ры (2004), проф. (2007). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1983) шунда уҡ эшләй (1987 й. алып өлкән инженер); 1988 й. башлап Ҡатламдарҙың нефть биреүсәнлеген арттырыу ҒТИ‑нда: өлкән ғилми хеҙм‑р, 1993 й. — лаб. мөдире, 1994 й. —...

КОРУНД (немецса Korund), оксидтар класы минералы, Al2O3. Кристалдары мискә, бағана һ.б. формала. Төрҙәре: ҡыҙыл үтә күренмәле — ҡыҙыл яҡут (составында 2%‑ҡа тиклем Cr2O3 бар), зәңгәр — зәңгәр яҡут (составында титан һәм тимер ҡушылдыҡтары бар) һ.б.; яҡшы айырымлашҡан К. — алмас шпаты. Агрегаттары бөртөклө....

КОРОТКОВ Михаил Ефимович [28.07.1910, Һамар губернаһы Боғорослан өйәҙе Мартыновка а. (Ырымбур өлкәһе Әсәкәй районы) — 1.8.1976, Октябрьский ҡ.], хужалыҡ эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡаҙанған нефтсеһе (1965), СССР‑ҙың почётлы нефтсеһе (1970). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Урта Волга коммунистар вузын (Һамар ҡ.,...

КОРОТЕЕВ Виктор Алексеевич (25.4.1937, Чапаевск ҡ. — 31.7.2021, Екатеринбург ҡ.), геолог‑геохимик. РФА академигы (1992), геология‑минералогия фәндәре докторы (1983), профессор (1988). Томск университетын тамамлаған (1959). Фәнни хеҙмәттәре вулкан ҡатламдарының палеовулканология һәм металлогения проблемаларына...

КОРЖЕНЕВСКИЙ Арнольд Геннадьевич (30.1.1939, БАССР‑ҙың Иглин р‑ны Таутөмән а.), тау инженеры‑геофизик. Техник ф. д‑ры (1998), проф. (2007). РФ‑тың Яғыулыҡ һәм энергетика министрлығының (1996), РФ нефть һәм газ сәнәғәтенең (2001) атҡ. хеҙм‑ре, “Татнефть” пр‑тиеһының почётлы нефтсеһе (1999). И.М.Губкин...