ПРОТЕЗА

ПРОТЕЗА (гр. рrósthesis — ҡушылыу), өндәрҙең комбинаторлы үҙгәрешенең бер төрө, һүҙ башында өҫтәлмә өндөң барлыҡҡа килеүе. Башҡорт телендә П. —үҙләштерелгән һүҙҙәрҙе (башлыса урыҫ теленән үҙләштерелгән һүҙҙәрҙе) телдең орфоэпик закондарына (һүҙ башында бер нисә тартынҡы йәнәш килмәй) артикуляцион яҡтан яраҡлаштырыу һөҙөмтәһе, мәҫ.; урыҫ телендә “шляпа” [шл]япа — башҡортса “эшләпә” [эешл]әпә, “стол” [ст]ол — “өҫтәл” [өҫт] әл; йәки һүҙ башында [р], [л] килһә: урыҫ телендә “рожь” [р]ожь — башҡ. [ар]ыш, “лавка” [л]авка — “эләүкә” [эел]әүкә, ғәр. “рәхәт” [эер] әхәт — башҡ. йәнле һөйләү телендә “эрәхәт” [эер]әхәт һ.б. Һуңғы осорҙа урыҫ теленән үҙләштерелгән һүҙҙәрҙә башҡортса‑урыҫса билингвизмдың интенсив үҫеше һөҙөмтәһендә П., ҡағиҙә булараҡ, күҙәтелмәй: “стакан”, “станция”, “шланг”, “ручка” һ.б.

Э.Ф.Ишбирҙин

Тәрж. Р.Ә.Сиражитдинов