ҮҘӘН, йылға, Ағиҙел й. һул ҡушылдығы

ҮҘӘН, К ө н ь я ҡ Ү ҙ ә н, йылға, Ағиҙел й. һул ҡушылдығы. Бөрйән р‑ны Ҡолғана а. төньяҡҡа табан 10 км алыҫлыҡта Яманғыр һыртының көнсығыш битләүендә башлана. Бөрйән р‑ны буйлап төньяҡ‑көнсығыштан көньяҡ-көнбайышҡа ҡарай аға. Ағиҙел й. (тамағынан 1098 км алыҫлыҡта) ҡоя. Оҙонлоғо 116 км, басс. майҙаны 590 км², дөйөм түбәнәйеүе 570 м. Ҡатнаш, башлыса ҡар һыуы м‑н туйына. Тамағында уртаса йыллыҡ һыу сығымы 3,3 м³/с. Басс. рельефы тәпәш тауҙарҙан тора, үрге ағымында тауҙар бейегерәк. Йылға үҙәне Ҡыраҡа тектоник комплексы ультрабазальттарынан, ордовик һәм силурҙың терриген тоҡомдарынан ғибәрәт. Ландшафы йоҡа ҡатламлы көлһыуланған ҡара тау һәм органоген‑ҡырсынташлы тупраҡтарҙағы ҡарағас ҡатыш ҡарағай- ҡайын урмандарынан тора, һоро тау-урман тупрағындағы болондар осрай. Басс. 86%‑ын урман ҡаплаған, 5%‑ы һөрөлгән. Үрге ағымында Ү. басс. Башҡорт ҡурсаулығы сиктәрендә урынлашҡан. Ҡушылдыҡтары: Һарағы, Һәүәнәк, Бетерә (бөтәһе лә — һул).

В.А.Загорский

Тәрж. А.Н.Күсеев