Список материалов
МАГИСТРАЛЬ ГАЗ ТОРБАЛАРЫ
МАГИСТРАЛЬ ГАЗ ТОРБАЛАРЫ, янар газдарҙы ҙур араға (сығарыу йәки етештереү урынынан ҡулланыу урынына тиклем) ҡыуыу өсөн тәғәйенләнгән инженер‑техник ҡоролмалар. Ер...
МАГНЕТИЗМ
МАГНЕТИЗМ (гр. magnе†tis — магнит), тәбиғәттәге һәр бер есемдең ниндәйҙер дәрәжәлә магнит үҙенсәлектәренә эйә булыуына бәйләнгән универсаль тәбиғәт күренеше. Был, башлыса,...
МАГНИТ МАТЕРИАЛДАР
МАГНИТ МАТЕРИАЛДАР, магнит үҙенсәлектәре б‑са электротехникала, автоматикала, телемеханикала, приборҙар яһауҙа һ.б. өлкәләрҙә ҡулланыла алған матдәләр (ферро‑ һәм...
МАГНИТОФОН
МАГНИТОФОН (магнит һәм гр. phōnē † — тауыш), тауышты магнит ярҙамында яҙып (ғәҙәттә, таҫмаға), яңынан ишеттерә торған ҡоролма. Таҫма тартыу механизмынан, электр сигналдарын...
МАРС, планета
МАРС, Ҡояштан алыҫлығы б‑са дүртенсе урында торған планета. Ҡояштан уртаса алыҫлығы 228 млн км (1,52 а.б.). Сидерик әйләнеү периоды 687 тәүлек. Күсәре тирәләй әйләнеү периоды...
МАССА АЛМАШТЫРЫУ АППАРАТТАРЫ
МАССА АЛМАШТЫРЫУ АППАРАТТАРЫ, күп фазалы матдәләрҙе масса алмаштырыу йәки диффузия юлы м‑н айырым компоненттарға йә фракцияларға айырыу, уларҙы ҡатышмаларҙан таҙартыу...
МАТЕМАТИК АНАЛИЗ
МАТЕМАТИК АНАЛИЗ, математиканың функцияларҙы дифференциаль һәм интеграль иҫәпләмәләр ысулдары м‑н тикшереүгә арналған бүлеге. Функция, сығарылма, интеграл, һан рәттәре,...
МАТЕМАТИК БИОЛОГИЯ
МАТЕМАТИК БИОЛОГИЯ, биол. системаларҙы тикшереү өсөн матем. аппаратын файҙаланған интегратив фән. Түбәндәге бүлектәрен айыралар: матем. генетика, матем. физиология,...
МАТЕМАТИК ИҠТИСАД
МАТЕМАТИК ИҠТИСАД, иҡт. теорияһының анализлау, прогнозлау, планлаштырыу һәм идара итеү мәсьәләләре комплексын хәл иткәндә иҡт. процестарҙы һәм күренештәрҙе тасуирлау...
МАТЕМАТИК ЛОГИКА
МАТЕМАТИК ЛОГИКА, математиканың матем. иҫбатлауҙары һәм матем. нигеҙҙәрен төҙөү мәсьәләләрен өйрәнгән бүлеге. Төп бүлектәре: классик предикаттар логикаһы, алгоритмдар...
МАТЕМАТИК МОДЕЛЬ ӘҘЕРЛӘҮ
МАТЕМАТИК МОДЕЛЬ ӘҘЕРЛӘҮ, танып белеү объекттарын моделдәрҙә тикшереү; характеристикаларын билдәләү һәм аныҡлау өсөн әйберҙәрҙең, күренештәрҙең (йәнле һәм йәнһеҙ...
МАТЕМАТИК СТАТИСТИКА
МАТЕМАТИК СТАТИСТИКА, математиканың объекттар һәм күренештәрҙең билдәләре т‑дағы статистик мәғлүмәттәрҙе системаға һалыу, эшкәртеү һәм файҙаланыу ысулдарын өйрәнгән...
МАТЕМАТИК ФИЗИКА
МАТЕМАТИК ФИЗИКА, физик күренештәрҙең матем. моделдәре теорияһы. Физика м‑н математика тоташҡан урында барлыҡҡа килә һәм артабан үҫешә. Физиканың матем. моделдәрен...
МАТЕМАТИК ХИМИЯ
МАТЕМАТИК ХИМИЯ, ғәмәли математиканың химия һәм химик технологиялар өлк. матем. мәсьәләләрҙе өйрәнә торған бүлеге. Химик процестарҙың моделдәрен әҙерләгән объекттарҙы...
МАТЕМАТИКА
МАТЕМАТИКА (гр. mathēmatikē,† mајthēma — белем, фән, ғилем), ысынбарлыҡтағы һан мөнәсәбәттәре һәм арауыҡ формалары т‑дағы фән. М. үҙ предметы һәм ысулы булған фән булараҡ Боронғо...
МАТЕМАТИКА БУЙЫНСА БЕЛЕМ БИРЕҮ
МАТЕМАТИКА БУЙЫНСА БЕЛЕМ БИРЕҮ, математика өлкәһендә урта һәм юғары квалификациялы белгестәр әҙерләү системаһы. Дөйөм, махсус һәм ярҙамсы белем биреүгә бүленә. Математика...
МАТЕРИАЛДАР ҠАРШЫЛЫҒЫ
МАТЕРИАЛДАР ҠАРШЫЛЫҒЫ, машина деталдәренең, ҡоролмаларҙың һәм конструкцияларҙың ныҡлығы, ҡатылығы т‑дағы фән. Теоретик (идеаллаштырылған ҡаты есемде тикшерә) һәм...
МАТЕРИАЛДАРҘЫ ӨЙРӘНЕҮ ҒИЛЕМЕ
МАТЕРИАЛДАРҘЫ ӨЙРӘНЕҮ ҒИЛЕМЕ, материалдарҙың үҙенсәлеге һәм төҙөлөшө т‑дағы фән. М.ө.ғ. төп маҡсаты: материалдарҙың составы, структураһы һәм физик‑механик үҙенсәлектәре...
МАТЕРИАЛДАРҘЫ ТЕРМИК ЫСУЛ МЕНӘН ЭШКӘРТЕҮ
МАТЕРИАЛДАРҘЫ ТЕРМИК ЫСУЛ МЕНӘН ЭШКӘРТЕҮ, материалдың структураһын һәм үҙенсәлектәрен үҙгәртеү маҡсатында уға йылылыҡ м‑н тәьҫир итеү операцияларының йыйылмаһы....
МАТЕРИАЛДАРҘЫ УЛЬТРАТАУЫШ ЯРҘАМЫНДА ЭШКӘРТЕҮ
МАТЕРИАЛДАРҘЫ УЛЬТРАТАУЫШ ЯРҘАМЫНДА ЭШКӘРТЕҮ, матдәгә 18 кГц алып 1 ГГц тиклем йышлыҡтағы ҡайталыусан тирбәлеүҙәр м‑н йоғонто яһау. Ҡойолоп торған, күҙәнәкле һ.б. материалдарҙы...
