ХОРЕОГРАФИЯ БЕЛЕМЕ БИРЕҮ

ХОРЕОГРАФИЯ БЕЛЕМЕ БИРЕҮ, хореография өлкәһендә белгестәр әҙерләү системаһы, хореографик эшмәкәрлек өсөн кәрәкле белем, оҫталыҡ һәм тәжрибә үҙләштереү процесы. Дөйөм (һәүәҫкәр эшмәкәрлек өсөн) һәм махсус (балетмейстерҙар, башҡарыусылар, педагогтар әҙерләү); урта һәм юғары Х.б.б. айырыла.

Башҡортостанда дөйөм Х.б.б. 20 б. 20—30-сы йй. Өфө уҡытыусы йортонда (ҡара: Мәғариф хеҙмәткәрҙәре йорто), Пионерҙар йортонда (ҡара: Комаров В.М. исемендәге балалар ижады һарайы, Е.К.Войтович) һ.б. бейеү түңәрәктәре һәм коллективтары ойошторолғандан һуң үҫеш ала. Махсус Х. б.б. 30-сы йй. Башҡорт сәнғәт техникумында (ҡара: Сәнғәт училищеһы; 1941 й. тиклем эшләй, 1966—74 йй. педагогтары Ф.Ә.Ғәскәров, К.В.Матсон, Х.Ф. Мостаев, А.С.Биксурин, В.Х.Ғәлимова, Э.Б.Прохорова) һәм Стәрлетамаҡ сәйәси-ағартыу техникумында (ҡара: Мәҙәниәт һәм сәнғәт колледжы) хореография бүлектәре асылғандан һуң формалаша. 1934 й. алып башҡорт балеты өсөн артистар Ленинград хореография уч-щеһының милли бүлегендә әҙерләнә, унда республиканан һәләтле балалар уҡый (тәүге сығарылыш 1941 й. була). 50— 70-се йй. Опера һәм балет театрында балет студияһы эшләй (педагогтары З.Н.Бәхтейәрова, В.Х.Пяри, Ф.Н.Әхмәтшин, М.С.Ямаева, Х.Ғ. Сафиуллин, Ф.М.Саттаров, М.А. Таһирова). 1986 й. Өфө хореография уч-щеһы (ҡара: Нуриев Р. исемендәге хореография колледжы) асылыу Х.б.б. үҫешендә мөһим роль уйнай. Шулай уҡ хореография өлкәһендә белгестәр 2004 й. башлап Көнсығыш иҡт.-юридик гуманитар акад., 2007 й. — Педагогия университетының хореография бүлегендә әҙерләнә, 2008 й. Сәнғәт институтының театр ф-тында “балет педагогикаһы” һөнәре б-са хореография сәнғәте секцияһы асыла.

Р.Н.Хәбирова

Тәрж. Г.Һ.Ризуанова