Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

ХАЛЫҠТЫҢ РЕАЛЬ КИЛЕМЕ

Просмотров: 1056

ХАЛЫҠТЫҢ РЕАЛЬ КИЛЕМЕ, халыҡтың натуралата һәм реаль ҡулланырлыҡ аҡсалата килеме, ш. уҡ халыҡҡа бушлай йәки льготалы шарттарҙа хеҙмәт күрһәткән төрлө ойошмаларҙың матди сығымдары суммаһы. Х.р.к. — милли килемдең халыҡ ҡулланыу йәки аҡса йыйыу өсөн файҙаланған бер өлөшө; ваҡлап һатыу хаҡтарының һәм һалым һ.б. мотлаҡ түләүҙәргә киткән сығымдарҙың үҙгәреүен иҫәпкә алып алынған матди байлыҡ һәм хеҙмәттәр иҫәбен күрһәтә; халыҡтың йәшәү кимәлен дөйөмләштергән күрһәткес булып тора. Натуралата алынған килемдәр эсенә йорт хужалыҡтары үҙҙәре етештергән һәм башҡа сығанаҡтарҙан түләүһеҙ алып ҡулланған а.х. продукттарының шартлы рәүештә иҫәпләнгән (һатып алғандағы уртаса хаҡтар б-са) хаҡы; йорт хужалыҡтары түләүһеҙ алған (хеҙмәт иҫәбенә һ.б.) сәнәғәт тауарҙарының хаҡы; эш биреүсе тарафынан натуралата бирелгән (түләүһеҙ ашатыу һ.б.; һорашҡан кешеләрҙең яуаптары б-са баһалана) льготалар; хөкүмәт тарафынан натуралата бирелгән дотациялар, субсидиялар һәм льготалар инә. Йән башына тура килгән натуралата килем йорт хужалыҡтары бюджетын һайланма тикшереүҙәр һөҙөмтәһе б-са; производствоға ҡарамаған өлкәләрҙең матди сығымы – төп продуктты бүлгән ваҡытта йәмғиәт ҡулланыуының сағыштырма сығымы булараҡ билдәләнә.

Башҡортостанда 2007 й. ҡала ерендә урынлашҡан йорт хужалыҡтарының ҡулланырлыҡ ресурстары структураһында аҡса килеме 89,5%, натуралата килем – 3,2%, заём һәм йыйылған аҡсаны тотоноу – 7,3%; ауыл ерендә – ярашлы рәүештә 76,8%; 12,7%; 10,6% тәшкил итә (ҡара: табл.). Шулай уҡ ҡара: Халыҡтың аҡса килеме.

Ә.М.Аллаярова, Ҡ.Н.Йосопов

Тәрж. Р.Ғ.Ғилманов

 

Дата публикации: 10.10.2019
Дата последнего обновления публикации: 18.10.2019