ӘХТӘМОВ Мөхтәр Хөснөлхаҡ улы

ӘХТӘМОВ Мөхтәр Хөснөлхаҡ улы [15.1.1929, БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны Башҡорт Үргене а. (БР‑ҙың Ейәнсура районы) — 19.10.2020, Өфө ҡ.], тел белгесе. Филология фәндәре докторы (1996), профессор (1994). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (2009), БАССР‑ҙың атҡаҙанған мәктәп уҡытыусыһы (1989), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2001). Стәрлетамаҡ педагогия институтын тамамлағандан һуң (1959) 1961 й. тиклем БАССР Мәғариф министрлығының мәктәптәр инспекторы, 1964 й. алып ТТӘИ‑нең ғилми хеҙмәткәре, 1972—2013 йй. БДУ‑ла уҡыта. Фәнни эшмәкәрлеге башҡорт теленең лексикологияһына, һүҙьяһалышына, лексикографияһына арналған. Ә. “Хәҙерге башҡорт теле” (3 китапта, 1978—1980), “Хәҙерге башҡорт теле: лексикология, фразеология, лексикография” (2002) хеҙмәттәрендә хәҙерге башҡорт телендәге аҙ өйрәнелгән лексика‑һүҙьяһалыш процестары тикшерелә. Башҡорт теленең омонимдар (1966, 1986), антонимдар (1973, 1987), морфемалар (1982), грамматика (1994), кире (1999), мәҡәлдәр һәм әйтемдәр (2008) һүҙлектәре авторы; “Башҡорт теленең һүҙлеге” аңлатмалы һүҙлеген төҙөүселәрҙең береһе. Уҡытыу‑методик әсбаптар авторы.

Х е ҙ м.: Хәҙерге башҡорт теле: һүҙьяһалыш. Өфө, 2000; Хәҙерге башҡорт теле: фонетика, графика, орфография, орфоэпия, грамматиканың төп төшөнсәләре, морфемика, морфонология, һүҙьяһалыш. Өфө, 2002 (авторҙ.); Грамматика современного башкирского литературного языка. М., 1981 (авторҙ.).

Тәрж. Р.Ә.Сиражитдинов