ҠАЛА-ТИРӘ ТРАНСПОРТЫ
ҠАЛА-ТИРӘ ТРАНСПОРТЫ, ҡала тирәһендәге зонала (ҡаланың адм. үҙәгенән йәки ҙур ауылдан 50 км тиклем алыҫлыҡта) пассажирҙар ташыған дөйөм файҙаланыуҙағы транспорт. Автомобиль транспорты, йылға транспорты, тимер юл транспорты, милек төрө б‑са — дәүләт һәм шәхси Ҡ.‑т.т. айырыла. Башҡортостанда ҡала-тирә автомобиль бәйләнеше Өфө моторҙар эшләү з‑ды эшселәрен ташыу өсөн 20 б. 20‑се йй. аҙ., т. юл бәйләнеше — 30‑сы йй. яйға һалына. 1956 й. Өфө—Дим һәм Өфө—Оло Теләк участкаларында ҡала-тирә электр поездары йөрөй башлай. Ҡ.‑т.т. артабанғы үҫеше башлыса ҡалаларҙа сәнәғәт объекттары тупланыуына (ҡара: Сәнәғәт узелы), дача-торлаҡ төҙөлөшө артыуына бәйле. БР‑ҙа ҡала-тирә пассажирҙар ташыу структураһында өҫтөнлөк автомобиль транспортына бирелә (ҡара: 1‑се һәм 2‑се табл.). Респ. ҡалаларында һәм райондарында даими ҡала- тирә автобус бәйләнеше “Башавтотранс” ДУП‑ы пр‑тиелары һәм шәхси эшҡыуарҙар, т. юл бәйләнеше — “Башҡортостан ҡала-тирә пассажирҙар компанияһы” ААЙ (ҡара: 3‑сө табл.) тарафынан алып барыла. Йылға транспортына ҡала-тирә бәйләнешендә пассажирҙар ташыу күләменең бик аҙ өлөшө тура килә.
Л.Ф.Ситдиҡова
Тәрж. Г.Ҡ.Ҡунафина
1‑се табл.
Дөйөм файҙаланыуҙағы ҡала-тирә транспортының пассажирҙар ташыу структураһы (%)
|
1965 |
1970 |
1980 |
1990 |
2000 |
2004 |
2010 |
2011 |
Автомобиль транспорты |
68,2 |
81,5 |
85,7 |
90,5 |
90,5 |
85,9 |
86,5 |
86,4 |
Тимер юл транспорты |
31,8 |
18,5 |
14,3 |
9,5 |
9,5 |
14,1 |
13,5 |
13,6 |
2‑се табл.
Ҡала-тирә автобустарында пассажирҙар ташыу
|
1960 |
1970 |
1980 |
1991 |
2000 |
2004 |
2010 |
2011 |
Маршруттар һаны |
84 |
157 |
223 |
534 |
666 |
695 |
478 |
478 |
Пассажирҙар ташылған, млн кеше |
20,4 |
74,2 |
121,5 |
122,6 |
67,0 |
56,6 |
28,9 |
28,8 |
3‑сө табл.
Дөйөм тәғәйенләнешле тимер юл транспортында пассажирҙар ташыу (млн кеше)
|
1960 |
1970 |
1980 |
1990 |
2000 |
2004 |
2010 |
2011 |
Пассажирҙар ебәрелгән, бөтәһе ш. иҫ. ҡала-тирә бәйләнешендә |
14,1 11,3 |
21,1 16,9 |
24,6 20,2 |
29,7 25,0 |
8,9 7,1 |
11,1 9,3 |
5,9 4,5 |
6,0 4,5 |