ГАЗ ТУРБИНАЛЫ ҠУЛАЙЛАМА

ГАЗ ТУРБИНАЛЫ ҠУЛАЙЛАМА, яғыулыҡ энергияһын механик, электр һ.б. төр энергияға әүерелдерә. Г.т.ҡ. төп блоктары булып газ турбиналы двигатель һәм функциональ күсергес агрегат (компрессор, ҙур ҡеүәтле электр генераторы һ.б.) тора. Башлыса углеводород газда һәм дизель яғыулығында, ш. уҡ биогазда, спиртта, ваҡ дисперслы күмер саңында, ағасты ҡоро килеш ҡыуыу продукттарында һәм башҡа яғыулыҡ материалдарында эшләй. Г.т.ҡ. йыйнаҡ, тирә-яҡ мөхиткә зарары юҡ, автоматлаштырылған идара итеү системаларын ойошторорға мөмкинлек бирә. Файҙаланылған күсергес агрегаттың тәғәйенләнешенә ҡарап мелиорацияла (турбонасостар), газ сәнәғәтендә (газ ҡыуыу станциялары), химия сәнәғәтендә (газ компрессорлы агрегаттар), металлургияла (турбиналы һауа өрҙөргөстәр), энергетикала һ.б. ҡулланыла. Башҡортостанда төрлө тәғәйенләнешле Г.т.ҡ. “Мотор” ҒПП-нда эшләнә. 1999 й. электр һәм йылылыҡ энергияһын алыу өсөн ГТЭ10/95 энергетика ҡулайламаһы уйлап табыла (А.А.Рыжов, А.Ә.Сәлихов, А.М.Әхмәтйәнов һ.б.) һәм “Башкирэнерго” ААЙ пр‑тиеларында индерелә. 2000 й. алып Өфө моторҙар эшләү производство берекмәһендә АЛ‑31СТ, АЛ‑31СТЭ Г.т.ҡ. етештерелә, улар “Газпром трансгаз Уфа” ЯСЙ һәм “Башкирэнерго” ААЙ пр‑тиеларында газ йөрөтөү һәм электр энергияһы эшләп сығарыу өсөн файҙаланыла (ҡара: табл.).