КИЛЕМ МӘСЕТЕ

КИЛЕМ МӘСЕТЕ, 1821 й. Бәләбәй өйәҙе Килем а. (БР‑ҙың Бүздәк р‑ны) Тәвкилевтәр аҡсаһына төҙөлә. Рәсәй мосолмандарының Үҙәк Диниә назараты ҡарамағында. К.м., Килем һарайы, үрге һәм түбәнге парктар берҙәм һарай‑усадьба комплексын хасил итә. Мәсет (27х11 м) таштан, 2 ҡатлы, һыҙмала тура мөйөшлө, 4 яҡлы ҡыйыҡлы була; стенаһы яндырылған ҡыҙыл кирбестән һалына. Манараһы бинаның уртаһында урынлашҡан (көмбәҙе м‑н бергә бейеклеге — 25 м). К.м. ситке фасадтары аҫтан өҫкә тиклем пилястрҙар м‑н биҙәлгән. 1‑се ҡатта хужалыҡ бүлмәләре, 2‑сеһендә 2 намаҙ залы, уларҙың береһендә Ҡөрьән сүрәләре яҙып биҙәлгән михраб урынлашҡан. 1930 йй. уртаһында мәсет ябыла, бинаһы клуб итеп үҙгәртелә. 1955 й. бинаның 2‑се ҡаты емертелә. 2002 й. Ғилми‑производство үҙәге аҡсаһына мәсет м‑н манара тергеҙелә (етәксеһе О.И.Бойко, архитекторҙары Р.И.Кирайдт һәм Р.М.Вәлиева). 2003 й. алып мәсет эргәһендә ислам нигеҙҙәрен һәм ғәрәп телен өйрәнеү курстары эшләй. Имам‑хатиптары: А.Усманов (1879—1921), М.Х.Үлмәҫҡолов (1995 й. алып). Бина — архитектура ҡомартҡыһы һәм ҡала төҙөлөшө ҡомартҡыһы.

Р.М.Вәлиева

Тәрж. Ә.Н.Аҡбутина