Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

“ЭЛМӘЛЕК”, оҙон көй

“ЭЛМӘЛЕК”, башҡорт халыҡ йыры, оҙон көй. Тәүге тапҡыр 1938 й. Л.Н.Лебединский тарафынан яҙып алына, Н.Иҙелбай яҙмаһында “Башҡорт халҡ йырҙары” йыйынтығында баҫтырыла. Йырҙың вариантын Ғ.З.Сөләймәнов К.М.Дияровтан яҙып ала. Лирик‑драматик йыр. Төп темаһы — соц. тигеҙһеҙлек. Үҙ дәрәжәһен белгән ярлылар...

“ЭЛЬДОРАДО”, ансамбль

“ЭЛЬДОРАДО”,“Иҙел” Ҡала мәҙәниәт йортоноң (Ағиҙел ҡ.) эстрада һәм бал бейеүҙәре ансамбле. 1995 й. ойошторола, 1996 й. “өлгөлө” исеме ала. Ансамбль составына 6—19 йәшлек 70‑тән ашыу кеше инә. Репертуарында хореографик композициялар [“Ерән Ап” (“Рыжий Ап”), “Иҫләгеҙ...” (“Помните...”), “Ҡулсатырҙар” (“Зонтики”),...

“ЭНЕРГОНЕФТЕГАЗСТРОЙ”

“ЭНЕРГОНЕФТЕГАЗСТРОЙ”, электр энергияһы тапшырыу линияларын һәм электр подстанцияларын төҙөү б‑са пр‑тие. 1964 й. Өфөлә Башҡ‑н, Ҡурған, Силәбе (икеһе лә — 1967 й. тиклем), Ырымбур (1968 й. тиклем) өлк. төҙөлөш‑монтаж ойошмаларын берләштергән “Южуралсельэлектросетьстрой” тресы булараҡ ойошторола. 1993...

“ЭРВЕЛ МАРИЙ”

“ЭРВЕЛ МАРИЙ” (“Көнсығыш мариҙар”), Башҡортостан мариҙарының милли мәҙәниәтен һаҡлау һәм үҫтереү, уларҙың гражданлыҡ хоҡуҡтарын һәм иректәрен тормошҡа ашырыуға булышлыҡ итеү, республика халыҡтары араһында дуҫлыҡты нығытыу маҡсатында төҙөлгән йәмәғәт ойошмаһы. Өфөлә урынлашҡан. 1989 й. июлендә Мари республикаһы...

“ЭРВЕЛ”

“ЭРВЕЛ” (“Таң”), Мишкә район мәҙәниәт һарайының бейеү ансамбле. 20 б. 50‑се йй. аҙ. ойошторола. 1967 й. алып хәҙ. һәм “халыҡ” исемен йөрөтә. Бейеүҙәр ансамблдең үҙ оркестрына (1997, етәксеһе С.В. Шахмадеева) ҡушылып башҡарыла. Репертуарында театрлаштырылған йолалар [“Мари туйы” (“Марийская свадьба”)]...

“ЭРЕ ПАНЕЛЛЕ ЙОРТТАР ТӨҘӨҮ”, ААЙ

“ЭРЕ ПАНЕЛЛЕ ЙОРТТАР ТӨҘӨҮ”, “КПД”, ААЙ. БР‑ҙа панелле торлаҡ йорттар һәм соц.‑мәҙәни тәғәйенләнештәге объекттар төҙөүҙе тормошҡа ашыра. Өфөлә урынлашҡан. Составына 25 бүлендек һәм бойондороҡло пр‑тие, ш. иҫ. “Белит‑КПД”, “Интерстройсервис”, инә. “Асы” шифаханаһында корпусы, балалар һауыҡтырыу лагеры...

“ЭСКАДРОН”, халыҡ йыры

“ЭСКАДРОН”, башҡорт халыҡ йыры, һалмаҡ көй. Тәүге тапҡыр Ғ.З.Сөләймәнов тарафынан 1929 й. БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны 2‑се Төрөкмән а. (хәҙ. БР‑ҙың Баймаҡ р‑ны) Харис Хәкимовтан яҙып алына, шиғри тексы “Башҡорт халҡ ижады” (1‑се том, 1954) китабында, ноталар м‑н К.Й.Рәхимов яҙмаһында “Башҡорт халҡ йырҙары”...

“ЮБИЛЕЙНАЯ”, тоҡомло ҡошсолоҡ ф‑каһы

“ЮБИЛЕЙНАЯ”, тоҡомло ҡошсолоҡ ф‑каһы, ЯСЙ, “Урал‑Волга буйы агросәнәғәт төркөмө” ЯСЙ (Өфө) составына инә. Шишмә р‑ны Шөңгәккүл а. урынлашҡан. “Ю.” составында төп етештереүҙең инкубация, үрсем алыу өсөн аҫралған йәш ҡоштар, нәҫел көтөүе, йомортҡаны сортлау һәм төргәкләү цехтары (бөтәһе лә 2000 й. ойошторолған);...

“ЮЖАРЛАННЕФТЬ” нефть һәм газ сығарыу идаралығы

“ЮЖАРЛАННЕФТЬ” нефть һәм газ сығарыу идаралығы. Арлан­нефть­ятҡылығыныңЯңы Хажи майҙанын, Бейәбаш, Көнгәк, Нарат, Һикәяҙ нефть­ ят­ҡылыҡтарын һәм Асҡын, Краснокама р‑ндары терр‑яһындағы башҡа нефть ятҡылыҡтарын үҙләштереү һәм файҙаланыу м‑н шөғөлләнгән. Краснокама р‑ны Редькин а. урынлашҡан. Составында...

“ЮЖУРАЛЛИФТ”, ЯАЙ

“ЮЖУРАЛЛИФТ”, ЯАЙ. Лифт, эскалатор, траволаторҙарҙы монтажлау, көйләү, алмаштырыу, үҙәкләштереү, техник хеҙмәтләндереү м‑н шөғөлләнә. Өфөлә урынлашҡан. Составына лифттарҙың төп приводтары редукторҙарын һәм лебёдкаларын, запас частарын эшләү һәм ремонтлау, электр двигателдәрен ремонтлау, лифттар м‑н...

“ЮЛАЙ МЕНӘН САЛАУАТ”, эпос

“ЮЛАЙ МЕНӘН САЛАУАТ”, башҡорт ауыҙ‑тел ижады ҡомартҡыһы, эпос. Шиғри‑сәсмә формала йәшәй. 20 б. башында М.А.Буранғолов­тарафынан Ғәбит­сәсәндән­яҙып алына. Төп темаһы — башҡорт халҡының милли‑колониаль иҙеүгә ҡаршы көрәше. Эпос 2 хронологик ҡатламдан тора. Беренсеһендә Аҙналы, Юлай­ Аҙналин, уның башҡорт...

“ЮЛДАШ. ВЕСТИ” (“Юлдаш. Яңылыҡтар”), ижт.‑сәйәси гәзит

“ЮЛДАШ. ВЕСТИ” (“Юлдаш. Яңылыҡтар”), ижт.‑сәйәси гәзит. Ойоштороусылары — БР‑ҙың Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, БР‑ҙың «“Юлдаш” редакция­нәшриәт комплексы» ДУП‑ы. Дүртөйлө ҡ. аҙнаһына 3 тапҡыр урыҫ һәм татар телдәрендә сыға. 1931 й. нояб. алып татар телендә “Ярыш”, 1956 й. — “Хеҙмәт байрағы”,...

“ЮЛДАШ”, “Гидравлика” пр‑тиеһының физик культура йорто

“ЮЛДАШ”, “Гидравлика” пр‑тиеһының физик культура йорто. Өфөлә урынлашҡан. 1972 й. асыла. 2 спорт (29,5×13,5 һәм 24×5,5 м) һәм тренажёр (9×5,5 м) залдары, саунаһы бар. Айкидо, аэробика, бадминтон, каратэ һ.б. секциялар эшләй. Л.А.Маричев Тәрж.­Г.А.Миһранова...

“ЮЛДАШ”, кинокомплекс

“ЮЛДАШ”, кинокомплекс, ААЙ. 1957 й. Туймазы ҡ. кинотеатр булараҡ асыла, 2005 й. хәҙ. статусын ала. 180 урынлыҡ кинозалы, 40 урынлыҡ видеозалы, киноаппарат бүлмәһе, кафеһы, бары бар. 2009 й. 1097 киносеанс үткәрелгән (11 меңдән ашыу тамашасы). Кинокомплекста кинолекторийҙар, киноуниверситет эшләгән;...

“ЮНОСТЬ”, бассейн

“ЮНОСТЬ”, бассейн, ЯСЙ. Өфөлә урынлашҡан. 1964 й. Өфө ҡала физик культура һәм спорт ком‑тының “Ю.” һыу‑ишеү станцияһы булараҡ асыла, 1979 й. башлап “БЭТО” пр‑тие­һына ҡарай, 2010 й. хәҙ. статусын ала. Асыҡ бассейны (25×12 м), тренажёрҙар залы, спа‑процедуралар өсөн биналары һ.б. бар. Тәрж. ­Г.А.Миһранова...

“ЮНОСТЬ”, цирк студияһы

“ЮНОСТЬ”, цирк студияһы. 1972 й. Стәрлетамаҡ химия з‑дының (ҡара: “Каустик”) Химиктар мәҙәниәт һарайында ойошторола, 1976 й. “халыҡ” исемен ала, 2003 й. башлап эшләмәй. Бөйөк Октябрҙең 60 йыллығына арналған “Дуҫлыҡтың юҡ сиктәре” исемле тәүге программаның премьераһы 1975 й. Химиктар мәҙәниәт һарайының...

“ЮРМАТЫ ЫРЫУЫ ШӘЖӘРӘҺЕ”

“ЮРМАТЫ ЫРЫУЫ ШӘЖӘРӘҺЕ”, башҡорт ауыҙ‑тел ижады ҡомартҡыһы, шәжәрә. Төрки­телендә яҙылған. Тәүге варианты 16 б. 2‑се ярт. Тәтегәс бейҙән­ Баҡый мулла яҙып ала, бей үлгәс, ҡулъяҙма һаҡлау өсөн Аҙнай­бейгә, Ҡармышҡа һәм Илсек тимергә (Илсекәй Тимергә) тапшырыла. “Ю.ы.ш.” бөтә Көньяҡ Башҡортостан терр‑яһына...

“ЮШАТЫР”, ижт.‑сәйәси гәзит

“ЮШАТЫР”, ижт.‑сәйәси гәзит. Ойоштороусылары — БР‑ҙың Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, БР‑ҙың «“Юшатыр” гәзите редакцияһы» ҡаҙна пр‑тиеһы. 2005 й. майынан Күмертау ҡ. аҙнаһына 3 тапҡыр башҡорт телендә сыға. Күмертау ҡ. һәм Көйөргәҙе р‑нының ижт.‑сәйәси, соц.‑иҡт. һәм мәҙәни тормошон яҡтырта. Тәрж.­...

“ЯҠТЫКҮЛ”, ләм һәм климат шифаханаһы

“ЯҠТЫКҮЛ”, ләм һәм климат шифаханаһы. Әбйәлил р‑нында, Магнитогорск т. юл ст. төньяҡ‑көнбайышҡа табан 42 км алыҫлыҡта Яҡтыкүл күле ярында урынлашҡан. Климаты континенталь, ҡыш уртаса һалҡын (ғин. уртаса т‑ра ‑20°С), йәй йылы (июлдә уртаса т‑ра 24°С). 1932 й. йәйге пионерҙар лагеры булараҡ асыла, 1937...

“ЯНАУЛЬСКИЕ ЗОРИ”, гәзит

“ЯНАУЛЬСКИЕ ЗОРИ” (“Яңауыл таңдары”), ижт.‑сәйәси гәзит. Ойоштороусылары – БР‑ҙың Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, БР‑ҙың «“Яңауыл таңдары” гәзите редакцияһы» ҡаҙна пр‑тиеһы. Яңауыл ҡ. аҙнаһына 4 тапҡыр урыҫ һәм татар телдәрендә сыға. 1931 й. майынан татар телендә “Октябрь юлы”, 1939 й....