Список материалов

УДМУРТ ТЕЛЕ, фин‑уғыр телдәренең береһе (Пермь төркөмө). Удмуртияның дәүләт телдәренең береһе. Шулай уҡ Киров, Свердловск өлк., Пермь крайында, БР‑ҙа, ТР‑ҙа, Марий Эл Респ. һәм РФ‑тың башҡа төбәктәрендә таралған. Һөйләшеүселәр һаны — 464 меңгә яҡын кеше; БР‑ҙа У.т. 21475 кеше белә, ш. иҫ. 19 меңдән...

УКРАИН ТЕЛЕ, славян телдәренең береһе (көнсығыш‑славян төркөмсәһе). Украинаның рәсми теле. Шулай уҡ РФ‑та, Белоруссияла, Польшала, Словакияла, Чехияла, Канадала таралған. Һөйләшеүселәр һаны 39 млн яҡын кеше (1993). Урыҫ теленә һәм белорус теленә яҡын. Боронғо урыҫ теленә барып тоташа. У.т. диалекттары...

УРАЛ-АЛТАЙ ТЕЛДӘРЕ, гипотеза б‑са урал (фин‑уғыр телдәре һәм самодий теле) һәм алтай (төрки телдәр, монгол телдәре һәм тунгус‑манжур телдәре) тармаҡтарынан торған телдәр макроғаиләһе; ҡайһы бер ғалимдар ш. уҡ корея һәм япон телдәрен индерә. У.‑а.т. генетик ҡәрҙәшлеге т‑да гипотеза Б.Я.Владимирцов, Ж.Ғ.Кейекбаев,...

УРЫҪ ДИАЛЕКТОЛОГИЯҺЫ, урыҫ теленең диалекттарын өйрәнгән урыҫ тел ғилеме бүлеге. У.д. сығанаҡтары 18 б., М.В.Ломоносов хеҙмәттәренә барып тоташа, ул мәскәү, төньяҡ һәм бәләкәй урыҫ диалекттарын айырып күрһәтә. Рәсәйҙең Европа өлөшөндәге терр‑яһында урыҫ теленең диалекттарын фәнни нигеҙҙә айырымлап күрһәтеү...

УРЫҪ ТЕЛЕ, славян телдәренең береһе (көнсығыш славян төркөмсәһе). РФ‑тың, Белоруссияның дәүләт теле; Ҡаҙағстан, Ҡырғыҙстандың рәсми теле; БМО‑ның рәсми һәм эш телдәренең береһе. Шулай уҡ Европаның һәм Азияның башҡа илдәрендә таралған. Һөйләшеүселәр һаны – 250 млн ашыу кеше (1990); БР‑ҙа — 3,9 млн ашыу...

УРЫҪ ТЕЛЕНӘН ҮҘЛӘШТЕРЕЛГӘН ҺҮҘҘӘР. Башҡорттарҙың урыҫтар м‑н оҙайлы бәйләнеше һөҙөмтәһендә башҡорт теленә үтеп ингән. Урыҫ теленән иртә, башҡ. әҙәби теле формалашҡанға тиклемге, һәм һуң үҙләштерелгән һүҙҙәргә бүленә. Иртә У.т.ү.һ. башҡ. теленең орфоэпия нормаларына буйһона: урыҫ һүҙҙәре протеза (урыҫса...