Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

БӨРӨ МЕДИЦИНА-ФАРМАЦЕВТИКА КОЛЛЕДЖЫ

БӨРӨ МЕДИЦИНА-ФАРМАЦЕВТИКА КОЛЛЕДЖЫ, 2005 й. Бөрө медицина колледжы м‑н Бөрө фармацевтика колледжының берләшеүе һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килә. Уҡытыу көндөҙгө бүлектә акушерлыҡ эше, лаб. диагностика, дауалау эше, шәфҡәт туташы эше, фармация һөнәрҙәре б‑са алып барыла. 20 лаб., 3 компьютер класы, китапханаһы,...

БӨРӨ МЕДИЦИНА КОЛЛЕДЖЫ

БӨРӨ МЕДИЦИНА КОЛЛЕДЖЫ, 1934 й. Н.Нариманов ис. Башҡ. мед. техникумының (Өфө) шәфҡәт туташы һәм фельдшер бүлектәре нигеҙендә асыла, 1935 й. алып Бөрө фельдшер-акушерлыҡ техникумы, унан 1936 й. фельдшер‑акушерлыҡ һәм фарм. (ҡара: Бөрө фармацевтика колледжы) мәктәптәре айырылып сыға, 1954 й. башлап мед....

БӨРӨ ҠӘБЕРЛЕГЕ

БӨРӨ ҠӘБЕРЛЕГЕ, Бахмут мәҙәниәте археологик ҡомартҡыһы. 4—8 бб. ҡарай. Бөрө ҡ. көньяҡ ситендә Ағиҙел й. уң ярында урынлашҡан. 1901 й. А.А.Спицын тарафынан асыла, 1958—60 йй., 1962 й., 1978 й., 1981 й., 1983—85 йй., 1990—91 йй. Н.А.Мәжитов тарафынан өйрәнелә. Ҡурғанһыҙ ҡәберлектәр иҫәбенә инә. Яҡынса...

БӨРӨ ҠАЛАСЫҒЫ

БӨРӨ ҠАЛАСЫҒЫ, Шайтан ҡаласығы, б.э.т. 8 б. — б.э. 8 б. ҡараған археологик ҡомартҡы. Бөрө ҡ. көньяҡ ситендә Ағиҙел й. бейек уң ярында урынлашҡан. 1762 й. П.И.Рычков тарафынан тасуирлана; 1871 й. Р.Г.Игнатьев, 1898 й. А.А.Спицын ҡарап сыға; 1959 й., 1962 й. Н.А.Мәжитов тарафынан өйрәнелә. 186 м2 асылған....

БӨРӨ КООПЕРАТИВ ТЕХНИКУМЫ

БӨРӨ КООПЕРАТИВ ТЕХНИКУМЫ, Башпотребсоюзға ҡарай, 1930 й. сауҙа мәктәбе булараҡ нигеҙ һалына, 1963 й. алып кооператив уч‑ще, 1998 й. хәҙ. статусын ала. Уҡытыу көндөҙгө һәм ситтән тороп уҡыу бүлектәрендә ер‑милек мөнәсәбәттәре, иҡт. һәм бухгалтерия иҫәбе, йәмәғәт туҡланыуы продукцияһы технологияһы, коммерция,...

БӨРӨ КОНСЕРВА ЗАВОДЫ

БӨРӨ КОНСЕРВА ЗАВОДЫ, йәшелсә-емеш сеймалын эшкәртеү пр‑тиеһы. 1931 й. Бөрө йәшелсә-емеш з‑ды булараҡ нигеҙ һалына, 1935 й. алып Бөрө йәшелсә киптереү з‑ды (составына кондитер, он тартыу, һыра ҡайнатыу, киптереү, емеш бешереү цехтары һәм ярҙамсы хужалыҡ ингән), 2000 й. — “Бөрө консерва заводы” МУП‑ы,...

БӨРӨ КАНТОНЫ

БӨРӨ КАНТОНЫ, 1922 й. 18 июлендә БАССР составында Бөрө өйәҙенең 43 улусынан ойошторола. Төньяҡта Пермь губернаһы, көнсығышта Екатеринбург губ. һәм Мәсәғүт кантоны, көньяҡта Бәләбәй кантоны һәм Өфө кантоны, көнбайышта Вятка губернаһы һәм ТАССР м‑н сиктәш була. Адм. үҙәге — Бөрө ҡалаһы. Майҙаны — 24328 км2...

БӨРӨ ИТ КОМБИНАТЫ

БӨРӨ ИТ КОМБИНАТЫ, 1938 й. шәхси мал һуйыу базаһында (1933 й. нигеҙләнгән) нигеҙ һалына, 1994 й. алып ААЙ, 2003 й. ябыла. Комб‑т составына (1999) ит-май (1980), 2 колбаса (1973, 1991) цехтары һәм һыуытҡыс (1975) ингән. 1999 й. 165 кеше эшләгән. Ит һәм субпродукттар, колбаса ашамлыҡтары, ит ярым фабрикаттары,...

БӨРӨ ИКМӘК КОМБИНАТЫ

БӨРӨ ИКМӘК КОМБИНАТЫ. 1934 й. Бөрө икмәк з‑ды (3 икмәкхананан торған) булараҡ нигеҙ һалына, 1964 й. алып Б.и.к., 1997 й. — ДУП, 1999 й. — ААЙ, 2006 й. ябыла. Составына икмәк-булка (1964 й. нигеҙләнгән), 2 кондитер (1965, 1990) цехтары ингән. 1999 й. 208 кеше эшләгән. Икмәк-булка, кондитер, макарон изделиелары,...

БӨРӨ ЗАКАЗНИГЫ

БӨРӨ ЗАКАЗНИГЫ. 1967 й. һунар йәнлектәре популяцияһын тергеҙеү маҡсатында зоол. заказник булараҡ ойошторола. Бөрө ҡ. төньяҡ-көнбайышҡа табан 6 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. уң ярында урынлашҡан. Майҙаны 20,6 мең га, терр‑яның 53,3%‑ын урман ҡаплаған. Рельефы һыубаҫар туғайлы, уйһыу, йырындар м‑н йырғыланған....

БӨРӨ БИЛӘНЕ

БӨРӨ БИЛӘНЕ, Волга-Кама антеклизаһы үҙәгендәге беренсе дәрәжәле тоташтырыусы тектоник структура. Л.Н.Розанов тарафынан айырып күрһәтелә (1952). Г.П.Ованесов (1962), Р.О.Хачатрян (1979), Е.В.Лозин (1994) һ.б. тарафынан өйрәнелә. Палеозой алды һәм палеозой ултырмаларында айырыла. Башҡортостандың төньяҡ-көнбайышында...

БӨРӨ БАШҠА МИЛЛӘТТӘР ӨСӨН УҠЫТЫУСЫЛАР МӘКТӘБЕ

БӨРӨ БАШҠА МИЛЛӘТТӘР ӨСӨН УҠЫТЫУСЫЛАР МӘКТӘБЕ. 1882 й. урыҫ булмаған халыҡтар араһынан уҡытыусылар әҙерләү һәм улар араһында христианлыҡты таратыу маҡсатында нигеҙ һалына. Халыҡ мәғарифы министрлығы ҡарамағында була. 2 класлы башланғыс уч‑ще тамамлаған, 15 йәше тулған үҫмер егеттәр — башҡорттар, мариҙар,...

БӨРӨ АЙЫРТЫЛҒАН ҠОРО ҺӨТ КОМБИНАТЫ

БӨРӨ АЙЫРТЫЛҒАН ҠОРО ҺӨТ КОМБИНАТЫ. 1965 й. нигеҙ һалына, 1968 й. файҙаланыуға тапшырыла, 1997 й. алып ААЙ, 2011 й. ябыла. Составына ҡабул итеү-аппарат, айыртылмаған һөт продукцияһы, һөт киптереү (бөтәһе лә 1968 й. нигеҙләнгән), аҡ май (1976), туңдырма (1969), ярҙамсы цехтар ингән; Бөрө р‑ны Иҫке Баҙан...

БӨРМӘКӘЙ

БӨРМӘКӘЙ (Galium), марена һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. 400‑ҙән ашыу төрө билдәле, бөтә Ер шарында таралған. Башҡортостанда 19 төрө үҫә: аҡ Б., ҡабарынҡы емешле Б., кейеҙ Б., һигеҙ япраҡлы Б. һ.б. Күп һәм бер йыллыҡ үлән. Һабағы тармаҡлы, төҙ, түшәлмә йәки күтәрелеүсе, бейеклеге 30—100 cм....

БӨРКӨТ

  БӨРКӨТ (Aquila chrysaetos), ҡарағоштар затына ҡараған ҡош. Евразияла, Төньяҡ Африкала һәм Төньяҡ Америкала таралған. Ултыраҡ ҡош. Кәүҙә оҙонлоғо 84—90 см, ҡанатының ҡоласы 2 м тиклем. Ҡауырһын ҡапламы тығыҙ (елкәһендә ҡауырһындары оҙонса, осло), ҡараһыу көрән, ә башы һәм муйыны ерән‑алтынһыу төҫтә....

БӨРЙӘНЙЫЛҒА, Баймаҡ р‑нындағы ауыл

БӨРЙӘНЙЫЛҒА, Баймаҡ р‑нындағы ауыл, Ишбирҙе а/ с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 74 км һәм Сибай т. юл ст. К.‑Көнб. табан 115 км алыҫлыҡта Бөрйәнйылға й. (Һаҡмар й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 130 кеше; 1920 — 237; 1939 — 120; 1959 — 122; 1989 — 107; 2002 — 114; 2010 — 119 кеше. Башҡорттар...

БӨРЙӘНИ

БӨРЙӘНИ, рифейҙың түбәнге хроностратиграфик бүлексәһе. Йәше 1650—1350±50 млн йыл. Ултырмалары йырын һәм ауышыу мөйөштәре ярашмаған рәүештә архей‑иртә протерозой ҡатламдарында ята, улар өҙөк һәм ауышыу мөйөштәре ярашмаған рәүештә юрматыни менән ҡаплана. Микрофоссилийҙар, строматолиттар һәм микрофитолиттар...

БӨРЙӘН‑ТҮҢГӘҮЕР КАНТОНЫ

БӨРЙӘН‑ТҮҢГӘҮЕР КАНТОНЫ, 1919 й. 20 мартында АСБР составында ойошторола. 1917 й. ойошторолған автономиялы Башҡортостандың Ҡ.к. сиктәре нигеҙ итеп алынған. Кантон Орск өйәҙенең 12 улусынан төҙөлә. Төньяҡта Тамъян‑Ҡатай кантоны, көнсығышта Ырымбур губернаһы, көньяҡта Үҫәргән кантоны, көнбайышта Ҡыпсаҡ...

БӨРЙӘН-ТҮҢГӘҮЕР ИХТИЛАЛЫ

БӨРЙӘН-ТҮҢГӘҮЕР ИХТИЛАЛЫ, 1920 й. Бөрйән-Түңгәүер кантоны, Тамъян-Ҡатай кантоны һәм Үҫәргән кантоны халҡының большевиктарға ҡаршы ҡораллы күтәрелеше. Хәрби коммунизм сәйәсәте һәм 1‑се составтағы Башҡортостан хәрби-революцион комитетының отставкаға китеүенә ризаһыҙлыҡ һөҙөмтәһендә тыуа. 2‑се составтағы...

БӨРЙӘН УРМАН СӘНӘҒӘТЕ ХУЖАЛЫҒЫ

БӨРЙӘН УРМАН СӘНӘҒӘТЕ ХУЖАЛЫҒЫ, ағас әҙерләү һәм эшкәртеү пр‑тиеһы. 1928 й. Бөрйән р‑ны Иҫке Собханғол а. нигеҙ һалына, 1986 й. алып “Башлеспром” ААЙ составында, 1995 й. — ААЙ, 2005 й. ябыла. Составына ағас әҙерләү участкаһы (1928 й. нигеҙләнгән), таҡта ярыу, ағас әйберҙәр эшләү (икеһе лә — 1996), мебель...