Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

“МӘЖМӘҒЕЛ ХИКӘЙӘТ”, төрки әҙәбиәте ҡомартҡыһы

“МӘЖМӘҒЕЛ ХИКӘЙӘТ” (“Хикәйәттәр йыйынтығы”), төрки әҙәбиәте ҡомартҡыһы. Китап төрлө фарсы телле йыйынтыҡтарҙан төрки теленәтәржемә ителгән 33 хикәйәтте үҙ эсенә ала. 1775 й. Себер губернаһында йәшәгән Мөхәмәтрәхим бин Рафиҡ тарафынан төҙөлгән. Ҡулъяҙмаһы — ТР ФА‑ның Тел, әҙәбиәт һәм сәнғәт ин‑ты (Ҡазан)...

“МӘЖИТ ҒАФУРИ — 21 БЫУАТ” мәҙәниәт фонды

“МӘЖИТ ҒАФУРИ — 21 БЫУАТ” Б а ш ҡ о р т о с т а н Р е с п у б л и к а һ ы н ы ң м ә ҙ ә н и ә т ф о н д ы, БР‑ҙа мәҙәниәт, сәнғәт, әҙәбиәт һәм фәндең үҫешенә булышлыҡ итеү маҡсатында ойошторолған ижт. ойошма. Өфөлә урынлашҡан. 2004 й. апр. булдырыла. Ғафури р‑нының Красноусол а. (2005), Салауат ҡ. (2007)...

“МӘҘИНӘКӘЙ”, халыҡ йыры

“МӘҘИНӘКӘЙ”, башҡ. халыҡ йыры, оҙон көй. Тәүге тапҡыр 20 б. 40‑сы йй. З.Ғ.Исмәғилев тарафынан яҙып алына, “Башҡорт халҡ йырҙары” йыйынтығында баҫтырыла. Йырҙың һәм легенданың варианттарын К.М.Дияров, С.Ә.Галин, Ф.Х.Камаев, И.В.Салтыков, Н.Д.Шоңҡаров яҙып ала. Йырҙа яратмаған кешеһенә кейәүгә бирелгән...

“МӘҒРИФӘТ” йәмәғәт ойошмаһы

 “МӘҒРИФӘТ” Б а ш ҡ о р т о с т а н р е с п у б л и к а м ә ғ а р и ф һ ә м м ә ҙ ә н и ә т х ә й  р и ә й ә м ә ғ ә т о й о ш м а һ ы, 1991 й. Өфөлә Бөтә Рәсәй мәғариф фондының Башҡ‑н республика бүлексәһе булараҡ ойошторола, 1999 й. алып Башҡ‑н республика ойошмаһы, 2004 й. эшмәкәрлеген туҡтата. “М.”...

“МӘҒЛҮМӘТ СИСТЕМАЛАРЫ КОМПАНИЯҺЫ”, предприятие

“МӘҒЛҮМӘТ СИСТЕМАЛАРЫ КОМПАНИЯҺЫ”, ЯСЙ. Кабель линияларын импульслы артыҡ көсөргәнештән һаҡлау яйланмалары етештерә. Өфөлә урынлашҡан. 1993 й. ойошторолған. Составында йыйыу-монтажлау участкаһы бар (2006 й. асылған). Продукцияһы БР һәм РФ‑тың башҡа төбәктәре пр‑тиеларына, яҡын сит илдәргә ебәрелә. Тәрж....

“МӘҒЛҮМӘТ МӘХКӘМӘИ ШӘРҒИӘ ӘЛ‑ЫРЫНБУРГИӘ” , журнал

“МӘҒЛҮМӘТ МӘХКӘМӘИ ШӘРҒИӘ ӘЛ‑ЫРЫНБУРГИӘ” (“Ырымбур диниә назараты хәбәрҙәре”), дини, ижт.‑сәйәси журнал. Ырымбур мосолман диниә назараты органы. 1908—10 йй., 1916—17 йй. Өфөлә төрки телендә сыға. Яҡынса 80 һаны донъя күрә. Журналда ЭЭМ‑дың, Сит диндәр эштәре департаментының һ.б. ведомстволарҙың ҡануниәт...

“МАЯК”, гәзит

“МАЯК”, ижт.‑сәйәси гәзит. Ойоштороусылары — БР‑ҙың Матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары агентлығы, БР‑ҙың «“Башҡортостан Республикаһы” нәшриәт йорто» ДУП‑ы. Илеш р‑нының Үрге Йәркәй а. аҙнаһына 3 тапҡыр башҡ., урыҫ һәм татар телдәрендә сыға. 1935 й. мартынан татар телендә “Еңеү таңы”, июненән — “Сталинсы”,...

“МАТРАЙ”, үҙәк усадьбаһы

“МАТРАЙ”, МУАХП. Хәйбулла р‑нында урынлашҡан, үҙәк усадьбаһы — Өфө ауылы. “М.” 5 бүлегендә 6 баҫыусылыҡ бригадаһы, йәш һыйыр малын үҫтереү б‑са 5 ферма, 4 һөт‑тауар һәм 1 сусҡасылыҡ фермаһы, тирмән, икмәкхана, макарон, төҙөлөш цехтары һ.б. бар. 2009 й. 455 кеше эшләгән. Ауыл хужалығы ерҙәренең майҙаны...

“МАРШРУТ”, инструменталь көйө

“МАРШРУТ”, башҡ. халыҡ инструменталь көйө. Тәүге тапҡыр 1939 й. Л.Н.Лебединский тарафынан Белорет р‑нында Ҡ.Әхмәтйәновтан яҙып алына, “Башҡорт халҡ йырҙары” китабында баҫтырыла. Варианттарын З.Ғ.Исмәғилев, А.С.Ключарёв, Ғ.З.Сөләймәнов яҙып ала. Бейеү‑марш характерындағы көй. “М.” 18—19 бб. башҡорттарҙың...

“МАРИҘАР ЭШЕ”

“МАРИҘАР ЭШЕ”, “Б а ш ҡ о р т о с т а н д а м а р и к о н т р р е в о л ю ц и о н б у р ж у а з - м и л л и о й о ш м а э ш е”, 1937—38 йй. Эске эштәр ХК органдары тарафынан БАССР‑ҙа йәшәгән мари интеллигенцияһына ҡаршы ойошторолған енәйәт эше. СССР‑ҙа финдарға ҡаршы рухты көсәйтеү өсөн файҙаланылған....

“МАРАФОН”, йүгереүселәр клубы

“МАРАФОН”, ҡаланың һәүәҫкәр йүгереүселәр клубы. Өфөлә урынлашҡан. 1984 й. “Спартак” ДСО‑һының, 1987 й. алып Профсоюздар спорт йәмғиәтенең Өфө ҡала советы эргәһендә асыла. 1993 й. башлап Еңел атлетика федерацияһы һәм Табип‑физкультура диспансеры базаһындағы Өфө физик культура һәм спорт ком‑ты ҡарамағында...

“МАНЕЖДАҒЫ ҺАБАНТУЙ”, цирк программаһы

“МАНЕЖДАҒЫ ҺАБАНТУЙ”, БАССР‑ҙың 65 йыллығына арналған цирк программаһы. Премьераһы 1984 й. 19 мартында Өфө циркы аренаһында үтә. Программала һауа‑акробатик “Тау легендаһы” (етәксеһе Ю.Х.Ғәзизов), атлы‑акробатик “Па- де-труа” (Р.Р.Солтангәрәева; ҡара: Солтангәрәевтар), өйрәтелгән айыуҙар м‑н “Һабантуй”...

“МАЙҘАН”, бейеү ансамбле

“МАЙҘАН”, Химиктар мәҙәниәт һарайының бейеү ансамбле. 1997 й. “М.” исеме м‑н ойошторола, 2011 й. алып “Мотор эшләүсе” мәҙәниәт һарайының “Байрам” бейеү ансамбле. 2004 й. “халыҡ” исемен ала. Репертуарында “Күңелле йәшлек”, “Егеттәр”, “Айлы кис”, “Түңәрәк күл” һ.б. башҡ.; “Урал кадриле” (“Уральская кадриль”),...

“МАГНЕТРОН" микроэлектроника заводы

“МАГНЕТРОН” Ө ф ө м и к р о э л е к т р о н и к а з а в о д ы, ААЙ. Махсус тәғәйенләнешле элемтә саралары етештереү һәм ремонтлау м‑н шөғөлләнә. Составына йыйыу-монтажлау, микроэлектрон, механик эшкәртеү производстволары инә. 2012 й. 238 кеше эшләгән. Продукцияһы РФ‑тың Оборона министрлығы пр‑тиеларына...

“МАГНЕЗИТ”, завод

“МАГНЕЗИТ”, утҡа сыҙамлы онтаҡтар һәм төп металлургия процестары өсөн әйберҙәр етештереү заводы. 1900 й. М.И.Маркусон, А.О. һәм Г.О.Немировскийҙар, А.Ф.Шуппе тарафынан Һатҡы заводы ерҙәрендә нигеҙ һалына. Хужалары: “Магнезит” ширҡәте, 1913 й. алып “Магнезит” АЙ; 1918 й. национализациялана. Златоуст...

“ЛЮБИЗАР”, йыр

“ЛЮБИЗАР”, башҡ. халыҡ йыры, ҡыҫҡа көй. Йырҙың шиғри тексы тәүге тапҡыр 20 б. 10‑сы йй. Ф.К.Туйкин [уның “Ватан ҡаһармандары” пьесаһында ҡулланылған, ш. уҡ исемле китабында (1912) баҫыла], һуңынан С.М.Мифтахов тарафынан яҙып алына. Бер варианты 1946 й. М.М. Вәлиев тарафынан З.С.Иғдәүләтовтан яҙып алына,...

“ЛУЧ”, фонд

“ЛУЧ”, төбәк йәмәғәт фонды. Өфөлә урынлашҡан. 1992 й. ЯСШ булараҡ ойошторола, 1999 й. алып йәмәғәт фонды, 2008 й. — Башҡортостан Республикаһы күреү б‑са инвалидтарҙың спорт‑тергеҙеү үҙәге. Голбол, дзюдо, еңел атлетика, йөҙөү, мини‑ футбол, саңғы ярышы, спорт туризмы, торбол, шахмат, шашка секциялары...

“ЛУКОЙЛ”, спидвей б‑са команда

“ЛУКОЙЛ”, спидвей б‑са клуб командаһы. 1994 й. Өфөлә “Башҡортостан” спорт‑коммерция үҙәге эргәһендә “ЛУКОЙЛ—Башҡортостан” командаһы булараҡ ойошторола, 1997— 2007 йй. Октябрьский ҡ. “ЛУКОЙЛ– Башҡортостан” проф. спорт‑техник клубының “Л.” командаһы булараҡ эшләй. Парлы уҙыштарҙа “Л.” — Рәсәй чемп. (1997,...

“ЛОТО-СЕРВИС”, предприятие

“ЛОТО-СЕРВИС”, ЯСЙ, тиражлы һәм тиражһыҙ бөтә Рәсәй һәм төбәк лотереялары үткәрә. Өфөлә урынлашҡан. Составына Белорет, Бәләбәй, Ишембай, Күмертау, Мәләүез, Нефтекама, Октябрьский, Салауат, Стәрлетамаҡ, Туймазы ҡҡ. филиалдар инә. 2011 й. 46 кеше эшләгән. Пр‑тие лотерея билеттары тарата һәм отош өсөн...

“ЛОКОМОТИВ”, физкультура‑спорт клубы

“ЛОКОМОТИВ”, физкультура‑спорт клубы. 1936 й. алып Өфөлә Башҡ‑н өлкә советы ДСО‑һы булараҡ эшләй, 1987 й. — спорт клубы, 1999 й. — Куйбышев т. юлы Башҡ‑н бүлексәһенең ирекле физкультура‑спорт клубы, 2006 й. — Башҡ‑н мәҙәни‑ спорт үҙәге, 2008—10 йй. Куйбышев т. юлы соц. өлкә дирекцияһының Башҡ‑н физкультура‑спорт...