Список материалов
АЛАҠАС ТУРҒАЙҘАР
АЛАҠАС ТУРҒАЙҘАР (Fringillidae), турғай һымаҡтар отрядына ҡараған ҡоштар ғаиләһе. Яҡынса 140 төрө билдәле. Австралия, Океания, Мадагаскар һәм Яңы Гвинея утрауҙарынан башҡа,...
АЛАСЫҠ
АЛАСЫҠ, башҡорт йәйләүҙәрендәге тура мөйөшлө, 2 йәки 4 яҡлы һөҙәк яҫы ҡыйыҡлы, ер иҙәнле ваҡытлыса торлаҡ. Күсмә А. тура мөйөшлө ҡабыҡ (һирәгерәк кейеҙ) м‑н көпләнгән...
АЛАТАНА, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл
АЛАТАНА, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл, Алатана а/с үҙәге. Район үҙәгенән һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 26 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 460 кеше; 1920 —...
АЛАТАУ СВИТАҺЫ
АЛАТАУ СВИТАҺЫ, урындағы ташкүмер системаһының стратиграфик бүлексәһе (ҡара: Карбон). Д.В.Наливкин (1926) Алатау тауы районында айырып күрһәтә. Ултырмаларҙың тасуирламаһын...
АЛАТАУ, һырт
АЛАТАУ, Башҡортостан (Көньяҡ) Уралындағы һырт. Ишембай һәм Белорет райондары буйлап Үрек й. үрге ағымынан Оло Шешәнәк й. (Еҙем й. ҡушылдығы) тамағына тиклем меридиональ...
АЛАТАУБАЛА, һырт
АЛАТАУБАЛА, Башҡортостан (Көньяҡ) Уралындағы һырт, Алатау һырты армыты. Ишембай районы буйлап Үрек й. үрге ағымынан Ҡолғона а. тиклем меридиональ йүнәлештә һуҙылған....
АЛАТОР, Иглин р‑нындағы ауыл
АЛАТОР, Иглин р‑нындағы ауыл, Ҡалтыман а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Иглин т. юл ст. К.‑Көнб. табан 11 км алыҫлыҡта Тыуыш й. (Өфө й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы:...
АЛАТОРЦЕВА Алевтина Ивановна
АЛАТОРЦЕВА Алевтина Ивановна (7.3.1935, Стәрлетамаҡ ҡ. — 21.8.1993, Мәскәү), тарихсы. Тарих ф. д‑ры (1991). МДУ‑ны тамамлағандан һуң (1958) РФА‑ның Рәсәй тарихы ин‑тында (Мәскәү)...
АЛАФУЗОВ БУҪТАУ ФАБРИКАҺЫ
АЛАФУЗОВ БУҪТАУ ФАБРИКАҺЫ, 1852 й. Бәләбәй өйәҙе Түбәнге Троицк Заводы а. Түбәнге Троицк буҫтау ф‑каһы булараҡ Д.Е.Бенардаки (ҡара: Бенардакиҙар) тарафынан нигеҙ һалына....
АЛБАҪТЫ
АЛБАҪТЫ, башҡ. мифологияһында яуыз иблис. Хөрәфәти хикәйәләр персонажы. Туҙған оҙон һары сәсле, имсәге тубығына тиклем һалынып төшкән ҡатын‑ҡыҙ, һирәк осраҡта оҙон...
АЛГЕБРА
АЛГЕБРА (ғәр.), һан системаларының дөйөм үҙенсәлектәрен һәм тигеҙләмәләр ярҙамында мәсьәләләр сисеүҙең дөйөм ысулдарын өйрәнеүсе математика бүлеге. Арифметиканың...
АЛГОЛЬ, йондоҙ
АЛГОЛЬ, Персей β‑һы, үҙгәреүсе тотолоусы-ҡуш (зәңгәрһыу һәм һары) йондоҙ. Визуаль йондоҙ дәүмәле 69 сәғ эсендә 2m,2—3m,5 сиктәрендә даими рәүештә үҙгәреп тора. Ерҙән яҡынса...
АЛҒА, Дәүләкән р‑нындағы ауыл, Алға а/с үҙәге
АЛҒА, Дәүләкән р‑нындағы ауыл, Алға а/с үҙәге. Район үҙәгенән һәм Дәүләкән т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 33 км алыҫлыҡта Асылыкүл тәбиғи паркы терр‑яһында урынлашҡан. Халҡы:...
АЛҒА, Дәүләкән р‑нындағы ауыл, Суйынсы а/с ҡарай
АЛҒА, Дәүләкән р‑нындағы ауыл, Суйынсы а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Дәүләкән т. юл ст. К.‑Көнс. табан 40 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 196 кеше; 1959 — 164; 1989 —...
АЛҒА, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл, Максимовка а/с ҡарай
АЛҒА, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл, Максимовка а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. Көнб. табан 58 км алыҫлыҡта Ерекле й. (Ҡуғанаҡ й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан....
АЛҒА, сығанаҡ
АЛҒА, Асылыкүл төркөмөнә ҡараған урғылыусы сығанаҡ, тәбиғәт ҡомартҡыһы (1965). Дәүләкән р‑ны Алға а. төньяҡ-көнбайышҡа табан 300 м алыҫлыҡта Асылыкүл тәбиғи паркында урынлашҡан....
АЛҒА, сығанаҡ, тәбиғәт ҡомартҡыһы
АЛҒА, Асылыкүл төркөмөнә ҡараған урғылыусы сығанаҡ, тәбиғәт ҡомартҡыһы (1965). Дәүләкән районы Алға а. төньяҡ-көнбайышҡа табан 300 м алыҫлыҡта Асылыкүл тәбиғи паркында...
АЛҒАҘЫ, Баймаҡ р‑нындағы ауыл, Әбделкәрим а/с ҡарай
АЛҒАҘЫ, Баймаҡ р‑нындағы ауыл, Әбделкәрим а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 50 км һәм Сибай т. юл ст. К.‑Көнб. табан 91 км алыҫлыҡта Кесе Юлыҡ й. (Һаҡмар й. басс.) буйында...
АЛҒЫШ, фольклор жанры
АЛҒЫШ, фольклор жанры, башҡорт йола фольклорында ҡыҫҡа итеп матур теләктәр әйтеү. Һамаҡлап башҡарыла. Һүҙҙең тылсымлы көсөнә ышаныуға бәйле ислам динен ҡабул иткәнгә...
АЛДАР, Әлшәй р‑нындағы ауыл, Никифар а/с ҡарай
АЛДАР, Әлшәй р‑нындағы ауыл, Никифар а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 55 км һәм Аксёнов т. юл ст. К.‑Көнс. табан 22 км алыҫлыҡта Дим й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. —...
