Список материалов
АЛЁХИН Тихон Егорович
АЛЁХИН Тихон Егорович (21.5.1913, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Ждановка а. — 27.5.1970, Өфө), Соц. Хеҙмәт Геройы (1948). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1929—41 йй. Дәүләкән р‑нының “Возрождение”...
АЛЁШКИН, Дембря, Фёдоровка р‑нындағы ауыл
АЛЁШКИН, Дембря, Фёдоровка р‑нындағы ауыл, Гончаровка а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 12 км һәм Мәләүез т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 76 км алыҫлыҡта Дим й. буйында урынлашҡан....
АЛИЦИКЛИК БЕРЛӘШМӘЛӘР
АЛИЦИКЛИК БЕРЛӘШМӘЛӘР, молекулаларында углерод атомдарынан торған бер йәки бер нисә цикл булған органик берләшмәләр (ароматик берләшмәләрҙән тыш).
Молекулалағы ҡулсаларҙың...
АЛКАЛОИДТАР
АЛКАЛОИДТАР, (урта б. лат. alkali — һелте һәм гр. eidos — төр), составында азот булған тәбиғи сығышлы органик нигеҙҙәр. Структур яҡтан күп төрлөләр, физиологик активлыҡҡа...
АЛКИЛАТ
АЛКИЛАТ, ҡара: Бензиндар
АЛКИЛЛАШТЫРЫУ
АЛКИЛЛАШТЫРЫУ, органик берләшмә молекулаһына алкил төркөмдәрен индереү. Термик (юғары т‑ра һәм баҫым аҫтында) һәм каталитик (көкөрт, фосфор һ.б. к‑талар, бор фториды,...
АЛКИН 2‑се, Алкин гарнизоны, Шишмә р‑нындағы ауыл
АЛКИН 2‑се, Алкин гарнизоны, Шишмә р‑нындағы ауыл, Лесной а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 24 км һәм Алкин т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 3 км, Һамар—Өфө—Силәбе автомобиль...
АЛКИН 6-сы, Благовар р‑нындағы ауыл, Дмитриевка а/с ҡарай
АЛКИН 6-сы, Благовар р‑нындағы ауыл, Дмитриевка а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 61 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 22 км алыҫлыҡта Иҙәш й. (Сәрмәсән й. ҡушылдығы)...
АЛКИН Илиас Сәйетгәрәй улы
АЛКИН Илиас (Ильяс) Сәйетгәрәй улы (28.11.1895, Ҡазан — 27.10.1937, Мәскәү), сәйәси эшмәкәр. Проф. (1931). Дворяндарҙан. 1919 й. алып РКП(б) ағзаһы. Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. Г.В.Плеханов...
АЛКИН Мәжит Сәмиғулла
АЛКИН Мәжит Сәмиғулла улы [15.2.1940, БАССР‑ҙың Малаяҙ р‑ны Әлкә а. (БР‑ҙың Салауат р‑ны)], йырсы (тенор), педагог. Проф. (1992). БАССР‑ҙың атҡ. артисы (1977). Сәнғәт ф. канд. (2011)....
АЛКИН, Шишмә р‑нындағы ауыл, Алкин а/с ҡарай
АЛКИН, Шишмә р‑нындағы ауыл, Алкин а/с ҡарай; т. юл станцияһы. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. табан 22 км алыҫлыҡта Уҙы й. (Дим й. ҡушылдығы) буйында, Куйбышев т. юлында (Дим—Шишмә...
АЛКОГОЛИЗМ
АЛКОГОЛИЗМ, спиртлы эсемлектәрҙе даими ҡулланыу арҡаһында барлыҡҡа килгән хроник ауырыу. А. өс үҫеш стадияһы бар. Беренсе стадияһына спиртлы эсемлектәрҙе даими арта...
АЛКОГОЛҺЕҘ ЭСЕМЛЕКТӘР ПРОИЗВОДСТВОҺЫ
АЛКОГОЛҺЕҘ ЭСЕМЛЕКТӘР ПРОИЗВОДСТВОҺЫ, кеүәҫ, емеш-еләк, газлы һәм минераль һыуҙар сығарыу б‑са аҙыҡ-тәм сәнәғәте тармағы. Башҡортостанда 20 б. башында барлыҡҡа килә....
АЛЛА
АЛЛА (фараз б‑са, ғәр. әл-илаһ — илаһи зат), исламда берҙәм һәм берҙән‑бер, бөтә булғанды (күкте, ерҙе, кешеләрҙе, фәрештәләрҙе, шайтандарҙы, үҫемлектәрҙе, хайуандарҙы)...
АЛЛАБИРҘИН Ирек Латип улы
АЛЛАБИРҘИН Ирек Латип улы (29.5.1940, БАССР‑ҙың Йәрмәкәй р‑ны Тарҡаҙы а.), зоотехник. А.х. ф. д‑ры (1999). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1964) Йәрмәкәй р‑ны хужалыҡтарында зоотехник,...
АЛЛАЯР СУФЫЙ
АЛЛАЯР СУФЫЙ (1616, Бохар ханлығы Кәттәҡурған ҡ. — 1713), суфый шағир. Ишан. Дини йөкмәткеле “Мәсләҡ әл‑муттакин” (“Алланан ҡурҡҡандар юлы”), “Морат әл‑ғарифин” (“Яҡтылар...
АЛЛАЯРОВ Алик Рәшит улы
АЛЛАЯРОВ Алик Рәшит улы (3.7.1973, Өфө), тележурналист. Журналистар союзы ағзаһы (1995). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1997) “Башҡортостан” ДТРК-нда эшләй: махсус хәбәрсе, “ТВ студияһының...
АЛЛАЯРОВ Ғәзим Закир улы
АЛЛАЯРОВ Ғәзим Закир улы [19.12.1912, Ырымбур губ. Верхнеурал өйәҙе Ураҙ а. (БР‑ҙың Учалы р‑ны) — 24.12.1993, Өфө], яҙыусы. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1973). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы....
АЛЛАЯРОВ Ричард Хәйрулла улы
АЛЛАЯРОВ Ричард Хәйрулла улы [5.6.1927, БАССР‑ҙың Мәсәғүт кантоны Дыуан-Мәсетле а. (БР‑ҙың Мәсетле р‑ны) — 1988, Нефтеюганск ҡ.], Соц. Хеҙмәт Геройы (1959). СССР‑ҙың почётлы...
АЛЛАЯРОВА Нажиә Һибәт ҡыҙы
АЛЛАЯРОВА Нажиә Һибәт ҡыҙы (15.7.1936, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Яңы Байрамғол а.), йырсы (лирик‑колоратуралы сопрано). РСФСР‑ҙың атҡ. (1982), БАССР‑ҙың халыҡ (1977) һәм атҡ. (1971) артисы....
