Список материалов
АЙЫУХАНОВ Мәсғүт Баян улы
АЙЫУХАНОВ Мәсғүт Баян улы (28.8.1924, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Яңы Айыухан а. — 10.3.2000, Өфө), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (1980), проф. (1982). БР ФА‑ның почётлы ағзаһы (1995). БАССР‑ҙың...
АЙЫУХАНОВ Нәджит Миңлеғәле улы
АЙЫУХАНОВ Нәджит Миңлеғәле улы (10.12.1920, Атбаҫар ҡ. — 24.8.1990, Өфө), балет артисы, театр эшмәкәре. РСФСР‑ҙың (1981) һәм БАССР‑ҙың (1977) атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре. Б.В. һуғышында...
АЙЫУҺАҘЫ, Әбйәлил р‑нындағы ауыл
АЙЫУҺАҘЫ, Әбйәлил р‑нындағы ауыл, Ташбулат а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 34 км һәм Ташбулат т. юл ст. К.‑Көнб. табан 11 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 230 кеше;...
АКАДЕМИК ЭКСПЕДИЦИЯЛАР
АКАДЕМИК ЭКСПЕДИЦИЯЛАР, Рәсәй империяһының терр‑яһын һәм халҡын өйрәнеү өсөн Фәндәр һәм художество акад. Геогр. департаменты тарафынан ойошторола. 1769 й. 2 Ырымбур...
АКАДЕМИЯ
АКАДЕМИЯ, ҡайһы бер фәнни учреждение һәм уҡыу йорттары исеме. Башҡортостанда БР Фәндәр академияһы һәм РФА Өфө фәнни үҙәге эшләй. Респ. РФА‑ның 2 акад. (Р.И.Ниғмәтуллин,...
АКАДЕМҮҘӘК
АКАДЕМҮҘӘК, респ. мәғарифты һәм мәҙәниәтте үҫтереүгә идея һәм практик яҡтан етәкс. итеү маҡсатында 1922 й. Өфөлә БАССР‑ҙың Мәғариф ХК‑һы эргәһендә ойошторола. А. составында...
АКАТЬЕВ Юрий Васильевич
АКАТЬЕВ Юрий Васильевич (18.4.1939, БАССР‑ҙың Благовещен районы Дубровка а. — 29.11.1999, Өфө ҡ.), социолог. Социология фәндәре докторы (1993), профессор (1994). БАХИ‑ны тамамлаған...
АКВАРЕЛЬ
АКВАРЕЛЬ (фр. aguarelle) һыу ҡушып шыйығайтылған буяуҙар, ш. уҡ ошо буяуҙар м‑н төшөрөлгән рәсем. А. төп сифаты — буяу ҡатламы аша ерлектең (ҡағыҙ, һирәгерәк — ебәк, фил...
АКВАРИУМ БАЛЫҠТАРЫ
АКВАРИУМ БАЛЫҠТАРЫ, балыҡтың аквариумда тотоу өсөн яраҡлаштырылған төрҙәре һәм яһалма сығарылған формалары. Фәнни‑танып белеү һәм декоратив маҡсаттарҙа үрсетелә....
АКИМОВ Николай Борисович
АКИМОВ Николай Борисович (9.1.1963, Өфө), спортсы. Боҙҙағы мотоуҙыштар б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2003). Респ. ДОСААФ спорт‑техник клубы тәрбиәләнеүсеһе...
АКИМОВА Мария Степановна
АКИМОВА Мария Степановна (21.3.1915, Владимир губ. Глухов а. — 1971, Мәскәү), антрополог. Тарих ф. канд. (1942). МДУ‑ны тамамлаған (1940), 1944 й. алып шунда уҡ эшләй. Фәнни тикшеренеүҙәре...
АКИМОВА Светлана Семёновна
АКИМОВА Светлана Семёновна (19.9.1945, Өфө), актриса. БАССР‑ҙың халыҡ (1984) һәм атҡ. (1974) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1970). Өфө сәнғәт уч‑щеһын тамамлағандан һуң...
АККУМУЛЯТОРҘАР
АККУМУЛЯТОРҘАР (лат. accumulator — йыйыусы, туплаусы), артабан файҙаланыу өсөн энергия туплаусы ҡулайламалар. Электр (химик реакция һөҙөмтәһендә бүленеп сыҡҡан электр энергияһын...
АККУЧУКОВА Роза (Рауза) Сабирйән ҡыҙы
АККУЧУКОВА Роза (Рауза) Сабирйән ҡыҙы (12.2.1950, Белорет ҡ. — 8.2.2021, Өфө, БР-ҙың Белорет районы Абҙаҡ ауылында ерләнгән), йырсы. БР‑ҙың халыҡ (2009), БАССР‑ҙың атҡаҙанған (1989)...
АКРОБАТИКА
АКРОБАТИКА (гр. akrobateo — аяҡ ослап йөрөйөм, өҫкә үрмәләйем), спорт төрө, кәүҙәнең тигеҙлеген һаҡлау һәм бороуға бәйле физик күнекмәләр (һикереү, көс талап иткән һ.б.) комплексын...
АКРЫНОВ Иван
АКРЫНОВ Иван, Ырымбур губернаһының отставкалағы унтер‑офицерҙары, һалдаттары һәм драгундарынан Уложенный комиссия депутаты. Вахмистр. Комиссияға хәрби хеҙмәт шарттарын...
АКСАКОВ ГИМНАЗИЯҺЫ №11
АКСАКОВ ГИМНАЗИЯҺЫ №11, Өфө ҡалаһы. 1828 й. Өфө ир балалар гимназияһы булараҡ нигеҙ һалына. 1919 й. алып 2‑се һанлы 2‑се баҫҡыс мәктәп, 1934 й. — Л.А.Галанова ис. 11‑се урта...
АКСАКОВ Григорий Сергеевич
АКСАКОВ Григорий Сергеевич [4.1.1820, Ырымбур губ. Боғорослан өйәҙе Яңы Аксаков а., хәҙ. Ырымбур өлк. Боғорослан р‑ны Аксаков а., — 24.2.1891, Һамар ҡ., Һамар губ. Быҙаулыҡ өйәҙе...
АКСАКОВ МУЗЕЙЫ
АКСАКОВ МУЗЕЙЫ, Милли музей филиалы. 2003 й. БР‑ҙың А.м. булараҡ ойошторола. А.м. составына С.Т.Аксаков мемориаль йорт‑музейы һәм Аксаковтар ғаиләһе музейы инә.
С.Т.Аксаков...
АКСАКОВ Пётр Дмитриевич
АКСАКОВ Пётр Дмитриевич, дәүләт эшмәкәре. Действительный статский советник (1760), бригадир (1740). Дворяндарҙан. 1740—44 йй. Өфө вице‑губернаторы. 1742 й. 10 июлендә И.И.Неплюев...
