Список материалов
ЗАҺИҘУЛЛИН Зариф Шакир улы
ЗАҺИҘУЛЛИН Зариф Шакир улы (14.2.1904, Өфө — 4.8.1982, шунда уҡ), терапевт. Мед. ф. д‑ры (1961), проф. (1962). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1956), РСФСР‑ҙың атҡ. табибы (1946). Ҡазан ун‑тын тамамлаған (1928). 1931 й. башлап 3‑сө терапия дауаханаһының баш табибы (Өфө), 1934 й. — БДМИ‑ла (1956 й. алып...
ЗАХАРОВ Игнатий Иванович
ЗАХАРОВ Игнатий Иванович [1.4.1913, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Өйәҙебаш а. (БР‑ҙың Миәкә р-ны) — 14.12.1993, Ижевск], хирург. Мед. ф. д-ры (1965), проф. (1967). БАССР-ҙың атҡ. табибы (1957). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1939) Сыуаш АССР‑ында эшләй: 1940 й. башлап Шераут дауаханаһының...
ЗАРУДИЙ Феликс Срульевич
ЗАРУДИЙ Феликс Срульевич (Александрович) (31.1.1938, Винница ҡ. — 15.4.2021, Өфө ҡ.), фармаколог. Медицина фәндәре докторы (1987), профессор (1990). РФ-тың (2003) һәм БР-ҙың (1995) атҡаҙанған фән эшмәкәре. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1962) Ҡариҙел районының Кирҙә участка дауаханаһында баш табип булып...
ЗАКИРОВА Нэлли Эрик ҡыҙы
ЗАКИРОВА Нэлли Эрик ҡыҙы (10.6.1971, Өфө), кардиолог. Мед. ф. д‑ры (2006). Ә.Н.Закированың ҡыҙы. БДМИ-ны тамамлағандан һуң (1995) Өфөлә эшләй: ҡала неврология диспансерында, 1997—99 йй. һәм 2000—06 йй. 13‑сө дауаханала (2005 й. алып баш табип урынбаҫары), 1999 й. башлап 15‑се, 2007 й. — 21‑се дауахананың...
ЗАКИРОВА Әләрә Нурмөхәмәт ҡыҙы
ЗАКИРОВА Әләрә Нурмөхәмәт ҡыҙы (24.7.1941, БАССР‑ҙың Бүздәк р‑ны Бүздәк станцияһы ҡсб), кардиолог. Мед. ф. д‑ры (1995), проф. (1998). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2001), БР‑ҙың атҡ. табибы (1996), РФ‑тың почётлы кардиологы (2011). БДМИ-ны тамамлағандан һуң (1965) 1966 й. тиклем Өфөнөң 1‑се поликлиникаһында,...
ЗАВЬЯЛОВА Нина Алексеевна
ЗАВЬЯЛОВА Нина Алексеевна (29.7.1924, Троицк ҡ.), офтальмолог. Мед. ф. д‑ры (1976), проф. (1978). БДМИ-ны тамамлағандан һуң (1947) 1956 й. тиклем Башҡ‑н трахоматоз ҒТИ хеҙм‑ре, бер үк ваҡытта 1954 й. алып БДМИла уҡыта. 1987—2011 йй. Өфө хужалыҡ иҫәбендәге поликлиникала эшләй. Фәнни эшмәкәрлеге күҙҙең...
ЖУХИН Виктор Александрович
ЖУХИН Виктор Александрович (13.2.1902, Тула губ. Узловая ҡсб. — 1.4.1965, Өфө), патологоанатом. Мед. ф. д‑ры (1942), проф. (1942). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1949), СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1945). Төньяҡ Кавказ ун‑тын тамамлаған (Дондағы Ростов ҡ., 1929). 1933 й. алып Төрөкмән мед. ин‑тында...
ЖДАНОВ Константин Валерьевич
ЖДАНОВ Константин Валерьевич (14.2.1968, Өфө), инфекционист. Мед. ф. д‑ры (2000), проф. (2004). Хәрби-мед. акад. тамамлағандан һуң (Ленинград, 1991) шунда уҡ эшләй: 2010 й. алып инфекцион ауырыуҙар каф. (мед. паразитологияһы һәм тропик ауырыуҙар курсы м‑н) мөдире. Фәнни тикшеренеүҙәре вируслы инфекциялар,...
ЕМЕЛЬЯНОВ Николай Фёдорович
ЕМЕЛЬЯНОВ Николай Фёдорович (13.7.1892, Вятка губ. Шулка а. — ?), гигиенист. Мед. ф. д‑ры (1938), проф. (1934). СССРҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1946). Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. Император Томск ун‑тын тамамлағандан һуң (1920) шунда уҡ эшләй, 1932 й. алып Киров санитария-бактериология ин‑тында...
ЕГОРОВ Валерий Борисович
ЕГОРОВ Валерий Борисович (25.10.1959, Өфө), инфекционист. Мед. ф. д‑ры (2000). БДМИ‑ны тамамлаған (1983). 1984—86 йй. Өфөнөң 4-се инфекцион дауаханаһында эшләй. 1989 й. алып БДМУ‑ла (2000 й. башлап балалар инфекцион ауырыуҙары каф. мөдире). Фәнни тикшеренеүҙәре балаларҙың вируслы гепатит һәм киҫкен...
ДРУЖИНИНА Наталья Анатольевна
ДРУЖИНИНА Наталья Анатольевна (10.8.1951, Өфө), педиатр. Мед. ф. д‑ры (2005), проф. (2006). БР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1999). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1974) Ҡариҙел үҙәк район дауаханаһында эшләй. 1983 й. алып БДМУ‑ла, 1999 й. — БДМУ‑ның дипломдан һуң белем биреү ин‑тында уҡыта. Фәнни эшмәкәрлеге...
ДОРСАЛГИЯ
ДОРСАЛГИЯ (лат. dorsum — арҡа һәм гр. algos – ауыртыу), терәк-хәрәкәт аппаратының (умыртҡа араһы быуындары, дүңгәләктәре, мускулдар, бәйләүестәр, һеңерҙәр, фасциялар) дистрофик һәм функциональ үҙгәрештәре сәбәпсе булған ауырыу. Киҫкен һәм хроник формала үтә. Төп симптомдары: арҡа ауыртыу (хәрәкәт иткәндә...
ДОБРОХОТОВА Александра Ивановна
ДОБРОХОТОВА Александра Ивановна (1884, Кострома губ. Кинешма ҡ. — 13.2.1958, Мәскәү), педиатр, инфекционист. СССР Мед. ФА-ның мөхбир ағзаһы (1952). Мед. ф. д-ры, профессор. СССР-ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1948), һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1941). Фәнни тикшеренеүҙәре балаларҙа инфекцион ауырыуҙарҙы (дизентерия,...
ДМИТРИЕВ Дмитрий Михайлович
ДМИТРИЕВ Дмитрий Михайлович (4.8.1961, Өфө), хирург. Мед. ф. д‑ры (2003). БР‑ҙың атҡ. табибы (2001). БДМИ‑ны (1984), Башҡ‑н дәүләт хеҙмәте һәм идара итеү акад. (1999) тамамлаған. 1985 й. алып — Өфөнөң 2‑се поликлиникаһында, 1987—2006 йй. (өҙөклөк м‑н) 18‑се дауаханаһында (1999 й. башлап баш табип) эшләй....
ДИФТЕРИЯ
ДИФТЕРИЯ (гр. diphtherion — яры, тиресә), кешенең киҫкен инфекцион ауырыуы. Д. тыуҙырыусы — Corynebacterium diphtheriae бактериялары; ҡояш яҡтыһы, юғары т‑ра, дезинфекция саралары һ.б. тәьҫирендә үлә. Ауыҙ ҡыуышлығы, танау, тамаҡ, тышҡы енес ағзалары, тире, ҡатнаш һ.б. Д. була. Һауа аша йоға. Дифтерия...
ДИСПАНСЕРЛАШТЫРЫУ
ДИСПАНСЕРЛАШТЫРЫУ, ауырыуҙар үҫешен иҫкәртеүгә һәм ғүмер оҙонлоғон арттырыуға йүнәлтелгән халыҡ һаулығы торошон динамик күҙәтеү ысулы. Д. балалар, үҫмерҙәр, йөклө ҡатындар, айырым производстволарҙа махсус хеҙмәт шарттарында эшләгәндәр, хроник ауырыуҙарға дусар булғандар, инвалидтар һ.б. йәлеп ителә....
ДИСПАНСЕРҘАР
ДИСПАНСЕРҘАР (гр. dispenso — бүләм), ауырыуҙарҙың билдәле бер контингентына ҡарата динамик күҙәтеүҙе һәм саралар комплексын тормошҡа ашырған махсус дауалау-иҫкәртеү учреждениелары. Хеҙмәтләндереү йүнәлеше б‑са — тире‑венерология, наркология, онкология, туберкулёзға ҡаршы, психоневрология, табип-физкультура...
ДИЗЕНТЕРИЯ
ДИЗЕНТЕРИЯ (гр. dys... — ҡыйынлыҡ, боҙолоу һәм еnteron — эсәк), кешенең һәм хайуандарҙың киҫкен инфекцион ауырыуы. Д. тыуҙырыусы — Shigella заты бактериялары; кеше һәм хайуандар өсөн патоген, оҙаҡ ваҡыт тышҡы мөхиттә йәшәүгә һәләтле 4 төрө (S. boydii, S. disenteriaе, S. flexneri, S. sonnei) билдәле....
ДИЕТОТЕРАПИЯ
ДИЕТОТЕРАПИЯ (гр. diaita — йәшәү рәүеше, туҡланыу режимы һәм ...терапия), билдәле бер диета ҡулланып дауаланыу ысулы. Д. дауаланыуҙың төп йәки ярҙамсы ысулы булырға мөмкин. Д. дауалау тәьҫире төп һәм ауырыу м‑н бер үк ваҡытта булған ауырыуҙарҙы, хеҙмәт шарттарын, климатты, йәште һ.б. иҫәпкә алып индивидуаль...
ДИАГНОСТИКА
ДИАГНОСТИКА, (гр. diagnostikos — асыҡлауға һәләтле), медицинала: 1) ауырыуҙы асыҡлау өсөн ауырыған кешене тикшереү процесы. 2) Диагноз ҡуйыу һәм тейешле дауа тәғәйенләү маҡсатында ауырыуҙы асыҡлау принциптарын һәм ысулдарын өйрәнгән мед. фәне бүлеге. Табип-диагностика техникаһы, семиология, диагноз...
