ДОЛОМИТ

ДОЛОМИТ (француз геологы Д.Доломьё исеменән), 1) СаМg(СО₃)₂ карбонаттар класы минералы. Кристалдары ромбоэдр формаһында. Бүленеп сығыу формалары тупаҫ бөртөклө агрегаттарҙан тығыҙ ауырлыҡҡа тиклем. Төҫһөҙ, аҡ, һоро төҫтә, көрән йәки йәшкелт сағылышлы, быяла кеүек ялтыр. Ҡатылығы 3,5—4, тығыҙлығы 2800—2900 кг/м³, йәбешкәклеге камил. 2) Күбеһенсә Д. минералдарынан торған ултырма тау тоҡомо. Кальцит, ангидрит, гипс, кварц, халцедон һ.б. ҡушылмалары бар. Металлургияла (утҡа сыҙамлылар һәм флюстар), ауыл хужалығы (ҡара: Агрономик мәғдәндәр), быяла етештереүҙә (юғары сыҙамлы быялалар өсөн сеймал), төҙөлөштә (аҡ таш, йөҙләү таштары, ҡырсынташ), химия сәнәғәтендә ҡулланыла. БР территорияһында һуң кембрий алды һәм палеозойҙың карбонатлы ҡатламдары составындағы төрлө ҡалынлыҡтағы ҡатлам рәүешендә бирелә. Ҡатай Д. ятҡылығын — Белорет металлургия комбинаты, Ташлыныҡын Красноусол быяла заводы файҙалана. Александровка ятҡылығы (Белорет районы) тикшерелгән.

  Әҙәб.: Р у х и н Л.Б. Основы литологии. Л., 1961; Минерально-производственный комплекс неметаллических полезных ископаемых Республики Башкортостан. Казань, 1999.

А.А.Алексеев

Тәрж. Э.М.Юлбарисов