Список материалов
ГРАНОВ Лев Григорьевич
ГРАНОВ Лев Григорьевич (18.12.1906, Минск губ. Игумен ҡ. — 1997, Мәскәү), хирург. Мед. ф. д‑ры (1955), проф. (1956). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Белорус ун‑тын тамамлаған (Минск, 1928). 1959—66 йй....
ГРАФ ТЕОРИЯҺЫ
ГРАФ ТЕОРИЯҺЫ, математиканың мәғлүмәт моделдәренең һәм идара итеү системаларының структураһын һәм геом. үҙенсәнлектәрен өйрәнгән бүлеге. Төп төшөнсә — граф — түбәләр...
ГРАФИКА
ГРАФИКА (гр. graphike, grapho — яҙам, һыҙам, һүрәт төшөрәм), рәсем һәм баҫма художестволы һүрәттәрҙе үҙ эсенә алған һынлы сәнғәт төрө. Г. төп һүрәтләү саралары — һыҙыҡ, штрих,...
ГРАФИКА лингвистикала
ГРАФИКА лингвистикала, 1) яҙыуҙың графемалар, тыныш билдәләре, транскрипция, баҫым билдәһен һ.б. үҙ эсенә алған һыҙма саралар йыйылмаһы; графема һәм фонемалар араһындағы...
ГРАФИТ
ГРАФИТ (гр. grapho — яҙам), минерал, углеродтың аллотроп модификацияһы, С. Һоро-ҡара төҫтәге металл ялтырауыҡлы кристаллик матдә, гексагональ-ҡатламлы структуралы; tиреү...
ГРАФИЯ
...ГРАФИЯ (гр. grapho — яҙам), ҡушма һүҙҙәрҙең “тасуирлама, яҙма, һыҙма, һүрәт һ.б.” аңлатҡан өлөшө; фән, нимәнелер яңынан тергеҙеү, һүрәтләү ысулдары, ш. уҡ был ысулдар файҙаланылған...
ГРАФСКИЙ, Ҡалтасы р‑нындағы ауыл
ГРАФСКИЙ, Ҡалтасы р‑нындағы ауыл, Кәлтәй а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 29 км һәм Яңауыл т. юл ст. К.‑Көнб. табан 85 км алыҫлыҡта Кесе Кәлтәй й. (Ағиҙел й. басс.) буйында...
ГРАХОВ Николай Леонидович
ГРАХОВ Николай Леонидович (26.11.1946, Өфө), шағир. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1992). БДУ-ны тамамлағандан һуң (1985) “Китап” нәшриәте хеҙм‑ре, 2003 й. алып “Бельские просторы” ж....
ГРАЧЁВ Анатолий Дмитриевич
ГРАЧЁВ Анатолий Дмитриевич (12.7.1937, БАССР-ҙың Ишембай ҡсб, хәҙ. Ишембай ҡ. – 20.5.2005, Мәскәү), актёр. РФ-тың халыҡ (1998), РСФСР‑ҙың атҡ. (1978) артисы. ГИТИС‑ты тамамлағандан...
ГРАЧЁВ Иван Николаевич
ГРАЧЁВ Иван Николаевич [1903, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Үрге Углич а. (БР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны) — 20.10.1943, Украина ССР‑ы Ковпыта а.], Советтар Союзы Геройы (1943). Б.В. һуғышында...
ГРАЧЁВА Валентина Павловна
ГРАЧЁВА Валентина Павловна (17.7.1933, Семёнов ҡ. — 2.1.2008, шунда уҡ), рәссам. БАССР‑ҙың атҡ. рәссамы (1979). Семёнов художество уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1954) “Хохлома биҙәге”...
ГРАЧЁВКА, Ҡырмыҫҡалы р‑нындағы ауыл
ГРАЧЁВКА, Ҡырмыҫҡалы р‑нындағы ауыл, Шайморатов а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 14 км һәм Ҡабаҡ т. юл ст. К.‑Көнб. табан 18 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. —...
ГРЁЗЫ МӘМЕРЙӘҺЕ
ГРЁЗЫ МӘМЕРЙӘҺЕ, Шүлгәнташ мәмерйәһенән көнбайышҡа табан 4 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. үҙәненең уң битләүендә урынлашҡан. Карст мәмерйәһе, урта девондың аҡһыл һоро эзбизташында...
ГРЕК-РИМ КӨРӘШЕ
ГРЕК-РИМ КӨРӘШЕ, классик көрәш, спорт төрө, ҡулдарҙың һәм кәүҙәнең хәрәкәттәренә нигеҙләнгән алымдар ҡулланып (билдән түбән алыу, аяҡ салыу, аяҡҡа төртөп йығыу һ.б. алымдарҙан...
ГРЕК-РИМ КӨРӘШЕ ҺӘМ МИЛЛИ КӨРӘШ БУЙЫНСА ОЛИМПИЯ РЕЗЕРВЫ СПОРТ МӘКТӘБЕ
ГРЕК-РИМ КӨРӘШЕ ҺӘМ МИЛЛИ КӨРӘШ БУЙЫНСА ОЛИМПИЯ РЕЗЕРВЫ СПОРТ МӘКТӘБЕ. Өфөлә урынлашҡан. 1982 й. грек-рим көрәше б-са махсус ДЮСШ булараҡ ойошторола, 2007 й. алып грек-рим...
ГРЕКОВА Анастасия Ивановна
ГРЕКОВА Анастасия Ивановна [24.11.1923, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Үмәр а. (БР‑ҙың Баҡалы р‑ны) — 1.6.2000, Өфө], иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (1971), проф. (1978). РСФСР‑ҙың (1984), БАССР‑ҙың...
ГРЕМУЧИЙ КЛЮЧ, Илеш р‑нындағы ауыл
ГРЕМУЧИЙ КЛЮЧ, Илеш р‑нындағы ауыл, Ҡужбаҡты а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 28 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т. табан 135 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. – 486 кеше; 1959 –...
ГРЕЧАНИНОВ Александр Тихонович
ГРЕЧАНИНОВ Александр Тихонович (13.10.1864, Мәскәү — 4.1.1956, Нью‑Йорк ҡ.), композитор. Г. ижади мираҫында опералар, симфониялар, камера-инструменталь пьесалар, вокаль (а cappella...
ГРЕЧИШНИКОВА Евдокия Юрьевна
ГРЕЧИШНИКОВА Евдокия Юрьевна (9.12.1982, Өфө), спортсы. Хәҙерге бишбәйге б-са Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (2002), Рәсәйҙең атҡ. спорт мастеры (2006). “Динамо” физкультура-спорт...
ГРЕШНОВ Владимир Михайлович
ГРЕШНОВ Владимир Михайлович (14.11.1949, Ишембай ҡ.), инженер-механик. Физика-матем. ф. д‑ры (1992), проф. (1993). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2007). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1974) шунда...
