Список материалов
ДЕЖНЕВ, ауыл Черниковка эсендә
ДЕЖНЕВ, ауыл, 20 б. 30-сы йй. аҙ. Черниковка эшселәр ҡсб. (ҡар.: Черниковск) эсендә.
1849 й. (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 18 б. 2‑се ярт. Колокольцевтарҙың крәҫтиәндәре тарафынан)...
ДЕЙЕҮ
ДЕЙЕҮ, башҡ. мифологияһында яуыз йән эйәһе, күп башлы ғифрит. Иран мифологияһындағы дейеү образына барып тоташа. “Урал батыр”, “Аҡбуҙат”, “Заятүләк менән Һыуһылыу”...
ДЕЙТЕРОМИЦЕТТАР
ДЕЙТЕРОМИЦЕТТАР, камил булмаған бәшмәктәр (Deuteromycetes), бәшмәктәр класы. 5 тәртибе (агономицеттар, бластомицеттар, гифомицеттар, меланконий һымаҡтар, сферопсидалылар),...
ДЕКАБРИСТАР
ДЕКАБРИСТАР, 19 б. 1‑се ярт. Рәсәйҙә йәшерен йәмғиәттәрҙә ҡатнашыусылар, улар 1825 й. 14 дек. С.‑Петербургта, 1825 й. 29 дек. — 1826 й. 3 ғин. Киев губ. Белая Церковь а. ҡораллы...
ДЕКОЛОНГ Иван Александрович
ДЕКОЛОНГ (Клапье де Колонг) Иван Александрович (1716—1789, С.‑Петербург), хәрби инженер. Ген.-поручик (1771). 1756—63 йй. Ете йыллыҡ һуғышта, 1768—72 йй. Речь Посполитаяла Бар конфедерацияһын...
ДЕКОРАТИВ ҮҪЕМЛЕКТӘР
ДЕКОРАТИВ ҮҪЕМЛЕКТӘР (лат. decoro — биҙәйем), йәшелләндереүҙә, торлаҡ йорттарҙы, йәмәғәт биналарын биҙәүҙә һ.б. ҡулланылған культуралы һәм ҡырағай үҫемлек төрҙәре. Ағастарға,...
ДЕЛЕВ Владимир Алексеевич
ДЕЛЕВ Владимир Алексеевич (31.1.1965, Сызрань ҡ.), физик. Физика-матем. ф. д‑ры (2010). БДУ‑ны тамамлаған (1987), 1989 й. алып РФА Өфө ФҮ‑нең физика бүлегендә, 1994 й. — Молекулалар...
ДЕЛЬТАПЛАН СПОРТЫ
ДЕЛЬТАПЛАН СПОРТЫ, дельтапланеризм, осоп китеү һәм ултырыу планерсының аяғы ярҙамында башҡарылған үтә еңел планерҙар — дельтапландар ҡулланылған авиация спортының...
ДЁМА Леонид Васильевич
ДЁМА Леонид Васильевич (18.6.1916, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Михайловка а. — 17.12.2004, Магнитогорск ҡ.), лётчик, гвардия полковнигы (1995). Советтар Союзы Геройы (1944). Б.В. һуғышында...
ДЕМЕНКОВ Вячеслав Николаевич
ДЕМЕНКОВ Вячеслав Николаевич (25.4.1957, Өфө), инженер-технолог. Техник ф. д‑ры (1997). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1980) шунда уҡ эшләй: 1985 й. алып өлкән, 1993 й. – төп ғилми хеҙм‑р....
ДЕМЕНТЬЕВ Дмитрий Николаевич
ДЕМЕНТЬЕВ Дмитрий Николаевич (17.1.1978, Копейск ҡ.), спортсы. Велосипед спорты б-са Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (2000). 2‑се СДЮШОР тәрбиәләнеүсеһе (Копейск; тренеры...
ДЕМЕНТЬЕВ Евгений Павлович
ДЕМЕНТЬЕВ Евгений Павлович (10.4.1939, Смоленск өлкәһе Старое Широкое а. — 27.2.2021, Өфө ҡ.), ветеринар врач. Ауыл хужалығы фәндәре докторы (1991), профессор (1992). БАССР‑ҙың атҡаҙанған...
ДЕМИДОВА Наталья Фёдоровна
ДЕМИДОВА Наталья Фёдоровна (27.10.1920, Орёл губернаһы Яңы Посёлок а. — 20.1.2015, Мәскәү ҡ.), тарихсы. Тарих фәндәре докторы (1990). Мәскәү тарих‑архив институтын тамамлаған (1942)....
ДЕМИДОВТАР
ДЕМИДОВТАР, завод һәм ер хужалары, меценаттар. Крәҫтиәндәрҙән (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, Тула тимерселәренән). 1720 й. дворянлыҡ хоҡуҡтарын алалар (1726 й. грамота м‑н рәсми...
ДЁМИН Юрий Сергеевич
ДЁМИН Юрий Сергеевич (23.5.1940, БАССР‑ҙың Өфө р‑ны Булгаков а. — 13.11.2009, Өфө), дәүләт эшмәкәре. БР‑ҙың атҡ. транспорт хеҙм‑ре (1995). Силәбе политехник ин‑тын (1965), Свердловск...
ДЁМИНА Татьяна Ғәле ҡыҙы
ДЁМИНА Татьяна Ғәле ҡыҙы (4.1.1941, Өфө), селекционер. А.х. ф. канд. (1970). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1963) Хәйбулла дәүләт урман питомнигында агроном булып эшләй. 1970 й. алып БНИИСХ‑ла:...
ДЕМИЧЕВА Раиса Николаевна
ДЕМИЧЕВА Раиса Николаевна (20.1.1928, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Константиновка а. — 9.8.1995, БР‑ҙың Дәүләкән р‑ны Дорошевка а.), Соц. Хеҙмәт Геройы (1971). 1943 й. алып Дәүләкән...
ДЕМОГРАФИК СӘЙӘСӘТ
ДЕМОГРАФИК СӘЙӘСӘТ, тыуымға, үлемгә, ғүмер оҙайлығына, халыҡ миграцияһына тәьҫир итеп, халыҡтың тәбиғи артыу режимын һаҡлап ҡалыу йәки үҙгәртеү һәм оҙайлы перспективала...
ДЕМОГРАФИЯ
ДЕМОГРАФИЯ (гр. demos — халыҡ һәм …графия), халыҡтың тәбиғи артыу законлыҡтары һәм уның соц.‑иҡт. шарттарға бәйле булыуы т‑дағы ижт. фән. Халыҡ һанының ғәмәли үҙгәрешен,...
ДЕНДРАРИЙ
ДЕНДРАРИЙ (гр. dendron — ағас), дендрологик баҡса, арборетум, асыҡ тупраҡта үҫтерелгән ағас үҫемлектәр (ағастар, ҡыуаҡтар, тәпәш ҡыуаҡтар, лианалар) коллекцияһы урынлашҡан...
