Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ХАРӘЗМИ

ХАРӘЗМИ (14 б.), төрки шағиры. Х. т-да документаль мәғлүмәттәр һаҡланмаған. Биографияһының ҡайһы бер факттары уның “Мөхәббәтнамә” әҫәрендә бирелгән, уға ярашлы Х. Харәзмдә белем алған, күпмелер ваҡыт Һарай-Бәрәкә ҡ. йәшәгән, Яҡын Көнсығыш илдәрендә булған. Лирик шиғырҙар яҙған (һаҡланмаған). М.Х.Иҙелбаев...

ХАРДИНА Анна Арнольдовна

ХАРДИНА Анна Арнольдовна (7.1. 1955, Әшә ҡ.), боронғо урыҫ темпера рәсем сәнғәте реставраторы. БР-ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм-ре (2007). Рәссамдар союзы ағзаһы (2010). БДПИ-ны тамамлаған (1983). 1989—97 йй. И.Э. Грабарь ис. Бөтә Рәсәй художество ғилми реставрация үҙәгендә (Мәскәү; етәксеһе Т.М.Мосунова)...

ХАРИС Мәлих Харис улы

ХАРИС (Харисов) Мәлих Харис улы [27.1.1915, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Яңы Ҡото а. (БР-ҙың Саҡмағош р-ны) — 1944], шағир. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев ис. Башҡорт пед. ин-тын тамамлаған (1941). Фронтта һәләк була. Әҫәрҙәре 1934 й. баҫыла башлай. Ижадына башҡорт һәм көнсығыш классик шиғриәттәренең...

ХАРИСОВ Әхнәф Ибраһим улы

ХАРИСОВ Әхнәф Ибраһим улы [2.6. 1914, Өфө губ. Бөрө өйәҙе Имән а. (БР-ҙың Балтас р-ны) – 15.5.1977, Өфө], филолог, яҙыусы. Филол. ф. д-ры (1972), проф. (1972). БАССР-ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1957). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1942). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев ис. Башҡорт пед. ин-тын тамамлағандан...

ХАРИСОВ Ринат Зөфәр улы

ХАРИСОВ Ринат Зөфәр улы (12.6. 1953, БАССР-ҙың Борай р-ны Ленин-Бүләк а.), рәссам. РФ-тың (2014) һәм БР-ҙың (2003) атҡ. рәссамы. Рәссамдар союзы ағзаһы (1989). ӨДСИ-не тамамлағандан һуң (1978) БДПУ-ла уҡыта. 2008 й. алып Торонто ҡ. (Канада) йәшәй һәм эшләй. Х. ижадында тарихи-көнкүреш темаһына яҙылған...

ХАРИСОВ Фәрис Фәхрәз улы

ХАРИСОВ Фәрис Фәхрәз улы (3.1. 1956, БАССР-ҙың Яңауыл р-ны Истәк а.), педагог. Рәсәй мәғариф акад. мөхбир ағзаһы (2001), пед. ф. д-ры (1999), проф. (2001). РФ-тың атҡ. уҡытыусыһы (2004), РФ-тың почётлы дөйөм белем биреү хеҙм-ре (2000). Фираз Ф.Харисовтың ҡустыһы. Ҡа­зан пед. ин-тын тамамлағандан һуң...

ХАРИСОВ Фәррух Харис улы

ХАРИСОВ Фәррух Харис улы [1918, Өфө губ. Златоуст өйәҙе Мәхмүт а. (БР-ҙың Салауат р-ны) — 13.1.1945, Даугавпилс ҡ. ерләнгән], Дан орд. тулы кавалеры. Б.В. һуғышында ҡат­нашыусы. 1941 й. июненән 2-се армияның 49-сы уҡсылар див. 559-сы артиллерия полкының, 1944 й. алып Көнбайыш, Калинин һәм 1-се Балтик...

ХАРИСОВ Фираз Фәхрәз улы

ХАРИСОВ Фираз Фәхрәз улы (24.5.1952, БАССР-ҙың Яңауыл р-ны Истәк а.), педагог. Пед. ф. д-ры (2001), проф. (2004). ТР-ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2007), ТР мәктәбенең атҡ. уҡытыусыһы (2001), РФ-тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм-ре (2004). Фәрис Ф.Харисовтың ағаһы. Ҡазан пед. ин-тын тамамлағандан һуң...

ХАРИСОВА Илмира Миңнулла ҡыҙы

ХАРИСОВА Илмира Миңнулла ҡыҙы (25.1.1960, БАССР-ҙың Әлшәй р-ны Раевка а. – 4.4.2007, Өфө), соц. гигиенист. Мед. ф. д-ры (1995), проф. (1996). БР-ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1998). БДМИ-ны (1985) һәм ӨДИСА-ны (2006) тамамлаған.1991 й. алып БДМУ-ла уҡыта (1997 й. — йә­мәғәт һаулығы һәм һаулыҡ һаҡлауҙы ойоштороу...

ХАРИСОВА Светлана Әнүәр ҡыҙы

ХАРИСОВА Светлана Әнүәр ҡыҙы (14.5.1948, Өфө), балет артисы, балетмейстер. БР-ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (2001). Ленинград хореография уч-щеһын тамамлағандан һуң (1967; педагогы И.А.Трофимова) БДОБТ солисы, 1989 й. алып “БЭТО концерны” ААЙ-ның мәҙәниәт һарайын­да (Өфө) хореография ансамбле етәксеһе, 1992...

ХАРИТОНОВ Константин Петрович

ХАРИТОНОВ Константин Петрович (1881—?), Өфө губернаһынан 3-сө Дәүләт думаһы (1907— 12) депутаты. Дворяндарҙан. С.-Петербург ун-тының юридик ф-тын тамамлаған. Өфө округ судында (Өфө б-са прокурор урынбаҫары вазифаһын башҡарыусы) эшләгән. 1908 й. Мәскәү дәүләт учреждениеларына ревизия үткәреү комиссияһы...

ХАРРАСОВ Мөхәмәт Хәҙис улы

ХАРРАСОВ Мөхәмәт Хәҙис улы (18.9.1948, БАССР‑ҙың Белорет районы Урта Сермән а., хәҙер БР‑ҙың шул уҡ районы Сермән а.), физик‑теоретик. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (2002), Чечен Республикаһы ФА‑ның почётлы академигы (2008), физика‑математика фәндәре докторы (1995), профессор (1996). РФ‑тың (2008) һәм БР‑ҙың...

ХАТЬЯНОВ Фаддей Исаакович

ХАТЬЯНОВ Фаддей Исаакович (2.4.1932, Ленинград ҡ. — 25.11.2017, Өфө ҡ.), тау инженеры-геофизик. Геология-минералогия фәндәре докторы (1992). Ленинград тау институтын тамамлағандан һуң (1956) “Башнефтегеофизика” ААЙ-нда эшләй: 1956 й. алып һәм 1959 й. — тематик партияларҙың начальнигы, 1957 й. — техник...

ХАУСТОВ Анатолий Тихонович

ХАУСТОВ Анатолий Тихонович (27.2. 1942, Һарытау ҡ. — 21.8.2017, Өфө), актёр. БАССР-ҙың халыҡ (1984) һәм атҡ. (1976) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1966). Һарытау театр уч-щеһын тамамлағандан һуң (1965; А.С.Быстряков, Я.А.Рубин курсы) 2012 й. тиклем БР-ҙың Урыҫ драма театры (Өфө) актёры. Зыялыйҙарға...

ХАУСТОВ Валентин Иванович

ХАУСТОВ Валентин Иванович (24.7. 1884,Рязань губ.Коленцы а.—?), Өфө губернаһынан 4-се Дәүләт думаһы (1912—17) депутаты. 1902 й. алып РСДРП ағзаһы. 1902—03 йй. Социал- демократтар һәм социал-революционерҙарҙың Өфө ойошмаһында тора. Революцион эшмәкәрлеге өсөн бер нисә тапҡыр ҡулға алына. Думала социал-демократтар...

ХАФИЗОВ Айрат Рим улы

ХАФИЗОВ Айрат Рим улы (5.1.1957, БАССР-ҙың Илеш р-ны Үрге Маншыр а.), тау инженеры. Техник ф. д-ры (1998), проф. (1999). РФ-тың почётлы газ сәнәғәте хеҙм-ре (1998). ӨНИ-не тамамлағандан һуң (1979) шунда уҡ эшләй: 1999 й. алып тау-нефть ф-ты деканы, 2016 й. — нефть һәм газ скважиналарын быраулау каф....

ХАФИЗОВ Миҙхәт Ғәбдрәүф улы

ХАФИЗОВ Миҙхәт Ғәбдрәүф улы [26.6.1933, БАССР-ҙың Ҡырғыҙ-Миәкә р-ны Ҡырғыҙ-Миәкә а. (БР-ҙың Миәкә р-ны)], Соц. Хеҙмәт Геройы (1977). СССР-ҙың почётлы нефтехимигы (1978). ӨНИ-не тамамлаған (1976). 1953—54 йй. Яңы Өфө НЭЗ-нда оператор, 1957—99 йй. өлкән оператор, ҡулайлама начальнигы. Х.ҡатнашлығында...

ХАФИЗОВ Фәиз Зәки улы

ХАФИЗОВ Фәиз Зәки улы (25.8. 1938, БАССР-ҙың Туймазы р-ны Иҫке Туймазы а.), тау инженеры-геолог. Геол.-минералогия ф. д-ры (1987), проф. (2005). РФ-тың атҡ. геологы (1999), СССР-ҙың ер аҫты разведкаһы отличнигы (1976), РФ-тың почётлы ер аҫты разведкалаусыһы (1993), Төмән өлк. почётлы нефтсеһе (2008)....

ХАФИЗОВ Фәнил Шамил улы

ХАФИЗОВ Фәнил Шамил улы (15.6. 1956, БР-ҙың Бәләбәй ҡ. составындағы Приют эшселәр ҡсб, хәҙ. Бәләбәй р-ны Приют ҡала тибындағы ҡсб), химик-технолог. Техник ф. д-ры (1997), проф. (2001). БР-ҙың атҡ. уйлап табыусыһы (2002). ӨНИ-не тамамлаған (1978), 1980—82 йй. шунда уҡ эшләй. 1985 й. алып Яңы Өфө НЭЗ-ында,...

ХАФИЗОВА Ғәлиә Ғөбәйҙулла ҡыҙы

ХАФИЗОВА (Ҡолбарисова) Ғәлиә Ғөбәйҙулла ҡыҙы [10.9.1923, БАССР-ҙың Бәләбәй кантоны (БР-ҙың Бишбүләк р-ны) Аҙнай а. — 8.8.2006, Өфө], балет артисы. Ленинград хореография уч-щеһын тамамлағандан һуң (1941; педагогы Е.В.Ширипина) 1961 й. тиклем БДОБТ солисы. 1971—76 йй. М.И.Калинин ис. мәҙәниәт йортоноң...