Список материалов
ВАҠ КҮСТЕРӘ
ВАҠ КҮСТЕРӘ (Bromopsis), ҡыяҡлылар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Башҡортостанда ҡылсыҡһыҙ, Бенекен, яр күстерәһе төрҙәре үҫә. Күп йыллыҡ үлән. Һабағы төҙ, бейеклеге 50—150 см. Япрағы ҡыяҡ, яҫы. Сәскәлеге – йәйенке һепертке. Июнь—июль айҙарында сәскә ата. Емеше — бөртөксә, июль аҙ. – авг. башында өлгөрә....
ВӘЛИЕВ Әхмәтзаһит Ҡаҙрай улы
ВӘЛИЕВ Әхмәтзаһит Ҡаҙрай улы [22.4.1930, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Туҙлыҡыуыш а. (БР‑ҙың Саҡмағош районы) — 2.12.2013, шунда уҡ], Социалистик Хеҙмәт Геройы (1966). 1948 й. алып Саҡмағош районының С.М.Киров исемендәге колхозында эшләй: 1952 й. башлап тракторсы, 1962—70 йй. трактор бригадаһы бригадиры....
ВӘЛИЕВ Хәниф Фәйез улы
ВӘЛИЕВ Хәниф Фәйез улы [18.11. 1927, БАССР‑ҙың Бөрө кантоны Ива‑ най а. (БР‑ҙың Дүртөйлө р‑ны) — 18.11.1991, шунда уҡ], хужалыҡ эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡ. а.х. хеҙм‑ре (1987). БАХИ‑ны тамамлаған (1976). 1951 й. алып Дүртөйлө р‑нында эшләй: ВЛКСМ‑дың, 1953—58 йй. КПСС‑тың район ком‑тында, 1961 й. башлап...
ВӘХИТОВ Ярулла Хәлиулла улы
ВӘХИТОВ Ярулла Хәлиулла улы (11.1.1907, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Һарайлы-Моталип а., хәҙ. БР‑ҙың Благовар р‑ны Һарайлы а., — 23.3.1994, ш. уҡ р‑ндың Яңы Бүләк а.), хужалыҡ эшмәкәре. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1929 й. алып Благовар р‑нының “Игенсе” к‑зында, 1932 й. — “Мотор” к‑зында эшләй; 1935 й....
ВЕРЕТЕННИКОВ Александр Павлович
ВЕРЕТЕННИКОВ Александр Павлович [26.8.1900, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Асҡаныш а. (БР‑ҙың Иглин р‑ны) — 16.4.1968, Өфө], дәүләт эшмәкәре. Ленинград а.х. ин‑тын тамамлаған (Пушкин ҡ., 1926). БАССР- ҙың игенселек ХК эргәһендәге А.х. культуралары ҡоротҡостары м‑н көрәш бүлегендә эшләй (1927—31 йй. һәм...
ВИНОГРАД
ВИНОГРАД, й ө ҙ ө м (Vitis), виноград һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 70 төрө билдәле, Евразияла, Төньяҡ Америкала таралған. Башҡортостанда культуралы В. үҫтерелә. Күп йыллыҡ ағас һымаҡ лиана. Һабағы (сыбыҡ) 7 м тиклем оҙонлоҡта. Япрағы ябай, өс һәм биш айырсалы, ситтәре киртләсле. Сәскәһе...
ГАНЦЕВА Лидия Ивановна
ГАНЦЕВА Лидия Ивановна (6.1.1938, БАССР‑ҙың Өфө р‑ны Чесноковка а. — 3.7.2000, БР‑ҙың Өфө р‑ны Михайловка а.), Соц. Хеҙмәт Геройы (1966). 1955 й. алып Өфө р‑ны хужалыҡтарында эшләй: 1960 й. башлап “Дмитриевка” с‑зында, 1963—88 йй. “Өфө” с‑зында (1976 й. тиклем һәм 1983 й. алып һауынсы). 1959—65 йй....
ГАРШИН Михаил Григорьевич
ГАРШИН Михаил Григорьевич (15.2.1932, БАССР‑ҙың Дәүләкән р‑ны Ивановка а. — 3.9.1993, шунда уҡ), хужалыҡ эшмәкәре. РФ‑тың (1992) һәм БАССР‑ҙың (1989) атҡ. а.х. хеҙм‑ре. 1950—93 йй. Дәүләкән р‑нының М.И.Калинин ис. к‑зында эшләй (1959 й. алып рәйес). Г. етәкс. колхоз юғары күрһәткестәргә өлгәшә: иген...
ГӘРӘЕВ Дабир Батыр улы
ГӘРӘЕВ Дабир Батыр улы [10.12.1934, БАССР‑ҙың Туймазы р‑ны Алпай а. (БР‑ҙың Шаран р‑ны) — 13.2.2006, Өфө, тыуған яғында ерләнгән], агроном. А.х. ф. канд. (1967). БССР‑ҙың атҡ. а.х. хеҙм‑ре (1992). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1959) Балтас дәүләт сорт һынау участкаһында агроном булып эшләй, 1960 й. алып...
ГӘРӘЕВ Зәки Фәтхетдин улы
ГӘРӘЕВ Зәки Фәтхетдин улы (18.12.1917, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Имай‑Ҡарамалы а., хәҙ. БР‑ҙың Дәүләкән р‑ны Имай‑Ҡарамалы а., — 19.2.1994, ш. уҡ р‑ндың Мөсәғит а.), хужалыҡ эшмәкәре. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1946 й. алып Дәүләкән р‑нының “Родина” к‑зында (1959—80 йй. рәйес) эшләй. Г. етәкс. колхоз үҫемлекселектә...
ГӘРӘЕВ Ибраһим Сәхипгәрәй улы
ГӘРӘЕВ Ибраһим Сәхипгәрәй улы [25.12.1918, Өфө губ. Бөрө өйәҙе Бәләкәй Баҙраҡ а. (БР‑ҙың Борай р‑ны) — 3.10.1997, Өфө], хужалыҡ эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡ. а.х. эшмәкәре (1973). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1935 й. алып Борай р‑нында эшләй: 1947 й. башлап һәм 1982—84 йй. Баҙраҡ а/с рәйесе; 1951 й. — А.А.Жданов...
ГИДРОМЕЛИОРАЦИЯ
ГИДРОМЕЛИОРАЦИЯ, гидротехник мелиорация, а.х. ерҙәренең уңайһыҙ һыу режимын яҡшыртыу б‑са техник, агротехник һәм ойоштороу‑хужалыҡ саралары системаһы. Г. һыу режимын көйләй, шул уҡ ваҡытта тупраҡтың һауа, йылылыҡ һ.б. режимдарына тәьҫир итә, тупраҡтың уңдырышлылығын күтәрә һәм а.х. культураларынан тотороҡло...
ГЛАДКОВ Александр Тимофеевич
ГЛАДКОВ Александр Тимофеевич (19.7.1899, Борисоглебск ҡ. — 20.9.1968, Өфө), агроном. А.х. ф. д‑ры (1962), проф. (1963). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1963). Практик а.х. ин‑тын (Борисоглебск, 1921) һәм К.А.Тимирязев ис. Мәскәү а.х. акад. (1925) тамамлаған. 1925 й. алып Аксёнов а.х. техникумы дир., 1927 й. —...
ГОРБУНОВ Фёдор Михайлович
ГОРБУНОВ Фёдор Михайлович [16.3.1928, БАССР‑ҙың Мәсәғүт кантоны Үрге Ләүәле а., (БР‑ҙың Балаҡатай р‑ны) — 6.3.2003, шунда уҡ], хужалыҡ эшмәкәре. 1943 й. алып Балаҡатай р‑нында эшләй: “XVII партсъезд" к‑зында, 1945—49 йй. Балаҡатай МТС‑ында; 1953 й. башлап К.Е.Ворошилов ис. к‑зда: 1954 й. — бригадир,...
ГОРЛАЧ Иван Дмитриевич
ГОРЛАЧ Иван Дмитриевич (13.6.1922, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Кохновка а., хәҙ. БР‑ҙың Шишмә р‑ны Кахновка а., — 17.6.1995, БР‑ҙың Өфө р‑ны Николаевка а.), хужалыҡ эшмәкәре. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1941 й. алып БАССР‑ҙың финанс министрлығында эшләй: 1946 й. башлап иҡтисадсы, 1952 й. — финанс бүлеге...
ГРУША
ГРУША (Pyrus), армыт, роза һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 60 төрө билдәле, Евразияның урта һәм субтропик бүлкәтендә таралған. Башҡортостанда уссури Г. үҫтерәләр. Сатыры яҡшы үҫешкән ағас, бейеклеге 7 м тиклем. Япрағы ябай, оҙонса‑овал. Сәскәһе аҡ, ҡалҡан кеүек сәскәлектәрҙә. Май айында...
ГУЛИНА Эльвира Александровна
ГУЛИНА Эльвира Александровна (27.9.1936, Нальчик — 21.1.2012, БР-ҙың Благовещен р-ны Ильина Поляна а.), Соц. Хеҙмәт Геройы (1973). . БАССР‑ҙың атҡ. малсыһы (1973). 1954—59 йй. Ҡаҙаҡ ССР‑ының Аҡсай р‑нында эшләй. 1960—88 йй. Благовещен р‑ны “Степановский" с‑зы һауынсыһы, машина м‑н һауыу оҫтаһы. Һауымдың...
ҒАЙСИН Шакир Әхмәтдин улы
ҒАЙСИН Хәсән Нәзир улы [8.5.1908, Ырымбур губ. шул уҡ исемле өйәҙе Ҡарай а. (БР‑ҙың Көйөргәҙе р‑ны) — 12.8.1991, шунда уҡ], Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1931—41 йй. Көйөргәҙе р‑нының В.М.Молотов ис. к‑зында эшләй. 1942 й. июненән Калинин, 1‑се Балтик буйы һәм 3‑сө Белоруссия...
ҒАРИФУЛЛИН Фәрит Шәрифулла улы
ҒАРИФУЛЛИН Фәрит Шәрифулла улы [20.12.1928, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Иҫке Күсәрбай а. (БР‑ҙың Благовар районы) — 16.8.2018, Өфө ҡ.], агроном. БР ФА‑ның почётлы академигы (1995), ауыл хужалығы фәндәре докторы (1984), профессор (1985). РФ‑тың (1996) һәм БАССР‑ҙың (1976) атҡаҙанған фән эшмәкәре. БАХИ‑ны...
ҒӘББӘСОВА Илүсә Мәсғүт ҡыҙы
ҒӘББӘСОВА Илүсә Мәсғүт ҡыҙы (2.2.1950, БАССР‑ҙың Яңауыл р‑ны Ҡарман а.), тупраҡ белгесе. Биол. ф. д‑ры (2001), проф. (2003). К.А.Тимирязев ис. Мәскәү а.х. акад. тамамлағандан һуң (1973) Биология ин‑тында эшләй: 1992 й. алып өлкән, 2001 й. — баш ғилми хеҙм‑р, 2003 й. — лаб. мөдире, бер үк ваҡытта 1995...
