Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ГЕРАСИМЕНКО Сергей Андреевич

ГЕРАСИМЕНКО Сергей Андреевич (14.5.1906, Орёл губ. Гута-Муравинка а. — 17.8.1999, Өфө), хужалыҡ эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1966), РСФСР‑ҙың атҡ. машина эшләүсеһе (1979). Н.Э.Бауман ис. Мәскәү механика-машиналар эшләү ин‑тын тамамлағандан һуң (1935) Өфөлә эшләй: 26‑сы з‑дта технолог-конструктор,...

ГӘРӘЕВ Рафаил Закир улы

ГӘРӘЕВ Рафаил Закир улы (15.9.1930, БАССР‑ҙың Мишкә р‑ны Кесе Шаҙы а. — 11.1.2010, Өфө), Соц. Хеҙмәт Геройы (1971). РСФСР‑ҙың (1981) һәм БАССР‑ҙың (1967) атҡ. төҙөүсеһе. 1949—96 йй. 3‑сө төҙөлөш идаралығында, 21‑се трестың 95‑се ПМК‑һында эшләй: 1950 й. алып ташсылар бригадиры. Благовещен арматура заводының,...

ГӘРӘЕВ Вил Мулла улы

ГӘРӘЕВ Вил Мулла улы (28.2.1937, БАССР-ҙың Балтас р-ны Иҫке Балтас а.), иҡтисадсы. Иҡт. ф. канд. (1969), проф. (1984). БАССР-ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1987). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1964) шунда уҡ эшләй (өҙөклөк м-н): 1969 й. алып уҡыу-уҡытыу эштәре б-са проректор, бер үк ваҡытта 1984 й. башлап сәйәси...

ГАРИН Фёдор Данилович

ГАРИН Фёдор Данилович [1908, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Һыуыҡҡул а. (БР‑ҙың Йәрмәкәй р‑ны) — 1987, Томск ҡ.], Соц. Хеҙмәт Геройы (1960). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Йәрмәкәй р‑нында колхозда, 1937 й. алып “Еңеү” сәнәғәт артелендә эшләй. 1945—68 йй. Транссебер т. юлында (1956—60 йй. Новокузнецк—Абакан участкаһында)...

ГАЛОНСКИЙ Павел Петрович

ГАЛОНСКИЙ Павел Петрович (21.12.1908, Баҡы – 9.5.1986, Мәскәү), хужалыҡ эшмәкәре. Техник ф. канд. (1955). СССР‑ҙың атҡ. нефть һәм газ сәнәғәте хеҙм‑ре, СССР‑ҙың почётлы нефтсеһе. Әзербайжан индустриаль ин‑тын тамамлаған (Баҡы, 1935), 1938 й. алып шунда уҡ уҡыта. 1942 й. башлап “Сахалиннефть” ПБ‑нда...

ГАЗ МЕНӘН ТӘЬМИН ИТЕҮ

ГАЗ МЕНӘН ТӘЬМИН ИТЕҮ, ҡулланыусыларҙы газ м‑н тәьмин итеү, ш. иҫ. табылған газ ятҡылыҡтары фондын булдырыу, газ сығарыу, ташыу, һаҡлау һәм ебәреү б‑са эшмәкәрлек. Үҙәкләштерелгән (магистраль газ торбалары һәм газ бүлеү селтәрҙәре б‑са) һәм үҙәкләштерелмәгән (газ генерацияһы ҡулайламаларынан йәки шыйыҡландырылған...

ГАВРИЛОВ Сергей Алексеевич

ГАВРИЛОВ Сергей Алексеевич (20.9.1914, Владимир губернаһы Иваново-Вознесенск ҡ. — 21.5.1983, Өфө ҡ.), конструктор. Техник фәндәр докторы (1978). Социалистик Хеҙмәт Геройы (1975). РСФСР‑ҙың (1974) һәм БАССР‑ҙың (1969) атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре. Рыбинск авиация институтын тамамлаған (1940)....

ВОРОНИН Анатолий Васильевич

ВОРОНИН Анатолий Васильевич (15.1.1937, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ районы Покровка‑Озерки а.), инженер- энергетик. Техник ф. канд. (1995). БР- ҙың атҡ. химигы (1995), СССР‑ҙың химия сәнәғәте отличнигы (1986). СДПИ- ны (1960), Сыуаш ун‑тын (Чебоксар, 1971) тамамлаған. 1963—2009 йй. “Сода” ААЙ‑нда эшләй: электромонтёр,...

ВОЛКОВА Маргарита Андреевна

ВОЛКОВА Маргарита Андреевна (31.5.1930, Урал өлк. Неонилинское а. — 2.3.2009, С.‑Петербург), инженер- технолог. БАССР‑ҙың атҡ. химигы (1979). Урал политехник ин‑тын тамамлағандан һуң (Свердловск ҡ., 1953) “Салаватнефтеоргсинтез” ПБ‑нда эшләй: инженер‑технолог, 1957 й. алып өлкән аппаратсы, 1960 й. смена...

ВОЛКОВА Любовь Григорьевна

ВОЛКОВА Любовь Григорьевна (17.7.1927, Тутаев ҡ. — 2014, Өфө), инженер-технолог. Соц. Хеҙмәт Геройы (1960). ӨНИ‑не тамамлаған (1962). 1945 й. алып Д.И.Менделеев ис. Ярославль НЭЗ‑ында эшләй. 1954—94 йй. Яңы Өфө НЭЗ‑ында: өлкән оператор, 1965 й. башлап ҡулайламалар начальнигы. В. ҡатнашлығында ҡулайлама...

ВОКЗАЛДАР

ВОКЗАЛДАР, пассажирҙарҙы хеҙмәтләндереү, транспорт хәрәкәте м‑н идара итеү һәм эшсе персоналды урынлаштырыу өсөн тәғәйенләнгән биналар йәки ҡоролмалар һәм яйланмалар комплексы. В. составына операциялар (кассалар залы, багаж бүлеге, белешмәләр бюроһы һ.б.), көтөү (көтөү залдары, ял бүлмәләре, ресторандар,...

ВЛАСОВ Алексей Владимирович

ВЛАСОВ Алексей Владимирович [15.4.1926, БАССР‑ҙыңӨфө кантоны Шөңгәккүл ҡсб (БР‑ҙың Шишмә р‑ны) — 21.3.2012, Өфө], инженер- иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (1995). Ташкент т. юл транспорты инженерҙары ин‑тын тамамлағандан һуң (1952) Өфө т. юлында, 1957 й. алып 83‑сө почта йәшниге пр‑тиеһында (Ульяновск өлк.),...

ВЛАСОВ Александр Васильевич

ВЛАСОВ Александр Васильевич (6.11.1926, Пенза губ. Казеевка а. — 28.2.2017, Өфө), хужалыҡ эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡ. төҙөүсеһе (1967). Пенза индустриаль ин‑тын тамамлағандан һуң (1949) 21‑се треста (Өфө) эшләй: мастер, прораб, өлкән прораб, бүлек нач., 1957 й. алып баш инженер, 1958 й. — төҙөлөш идаралығы...

ВЛАСЕНКО Василий Тихонович

ВЛАСЕНКО Василий Тихонович (4.8.1946, Украина ССР‑ы Софиполь а.), инженер-технолог. Свердловск тау ин‑тын тамамлаған (1978). 1968 й. алып “Тувакобальт” комб‑тында эшләй: тау мастеры, карьер нач., участка начальнигы. 1975 й. башлап Учалы тау-байыҡтырыу комб‑тында: Учалы руднигыныңҡаҙып үтеүсеһе, тау...

ВЕКСЕЛЬ

 ВЕКСЕЛЬ (нем.Wechsel — алмаштырыу), ҡиммәтле ҡағыҙ төрө. Закон м-н ҡаралған формалағы яҙма бурыс йөкләмәһе. Заём алыусы (вексель биреүсе) тарафынан кредиторға (вексель эйәһенә) бирелә һәм һуңғыһына билдәле бер ваҡыт үткәндән һуң заём алыусынан күрһәтелгән аҡса суммаһын түләүҙе талап итеүгә хоҡуҡ бирә....

ВӘХИТОВ Аҡмал Ғилфан улы

ВӘХИТОВ Аҡмал Ғилфан улы (15.5.1900, Ҡазан губ. Шығай а. – 20.11.1957, Ишембай ҡ.), Соц. Хеҙмәт Геройы (1948). 1923 й. алып “Старогрознефть” тресында эшләй; 1937—56 йй. “Ишимбайнефть” нефть промыслаһы идаралығында: мастер, 1939 й. алып өлкән мастер. Ишембай нефть ятҡылығын үҙләштереүҙә ҡатнашҡан. Ленин...

ВӘЛИХАНОВ Әғзәм Вәлихан улы

ВӘЛИХАНОВ Әғзәм Вәлихан улы [27.2.1927, БАССР‑ҙың Бөрө кантоны Бабай а. (БР‑ҙың Мишкә р‑ны) —6.10.2006, Мәскәү, Әлмәт ҡ. ерләнгән], хужалыҡ эшмәкәре. Соц. Хеҙмәт Геройы (1971). Техник ф. канд. (1970). ТАССР‑ҙың атҡ. нефтсеһе (1977), СССР‑ҙың почётлы нефтсеһе (1976). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. ӨНИ-не...

ВӘЛИНУРОВА Лилиә Сабих ҡыҙы

ВӘЛИНУРОВА Лилиә Сабих ҡыҙы (29.5.1958, БАССР‑ҙың Балтас р‑ны Иҫке Яҡшый а.), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (2004), проф. (2005). РФ‑тың (2010) һәм БР‑ҙың (2006) атҡ. фән эшмәкәре. ӨДАТУ‑ны тамамлағандан һуң (1980) 1981 й. тиклем һәм 1984 й. алып шунда уҡ эшләй. 2001 й. башлап уҡытыу‑методика үҙәге дир.,...

ВӘЛИЕВ Шамил Зөфәр улы

ВӘЛИЕВ Шамил Зөфәр улы (26.2.1951, Өфө ҡ. — 19.11.2020, шунда уҡ), иҡтисадсы. Иҡтисад фәндәре докторы (2003), профессор (2005). БР‑ҙың атҡаҙанған хеҙмәтләндереү тармағы хеҙмәткәре (2001), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2006). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1973) “Союз” Өфө машиналар...

ВӘЛИЕВ Самат Фәттәх улы

ВӘЛИЕВ Самат Фәттәх улы [3.12. 1904, Өфө губ. Златоуст өйәҙе Өлкөндө а. (БР‑ҙың Дыуан р‑ны) — 15.10.1986, Өфө], дәүләт эшмәкәре. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Мәскәү сәнәғәт‑иҡт. ғәмәли ин‑тын тамамлағандан һуң (1930) БАССР Финанс ХК‑нда эшләй (1932 й. алып бүлек нач.). 1938 й. алып БАССР Дәүләт планының...