Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ИСМӘҒИЛЕВ Фәйзрахман Абдрахман улы

ИСМӘҒИЛЕВ Фәйзрахман Абдрахман улы (24.3.1955, БАССР‑ҙың Белорет р‑ны Йөйәк а.), рәссам. БР-ҙың атҡ. рәссамы (1997). Рәссамдар союзы ағзаһы (1986). ӨДСИ‑не тамамлаған (1978; педагогы Р.М.Нурмөхәмәтов). 1980 й. алып 2‑се Өфө пед. уч‑щеһында уҡыта, 1983—86 йй. Башҡ‑н ижади‑производство комб‑ты рәссамы,...

ИСМӘҒИЛЕВ Сәйетғәли Әхмәт улы

ИСМӘҒИЛЕВ Сәйетғәли Әхмәт улы, Йәрми Сәйете [29.9.1884, Өфө губ. ш. уҡ өйәҙе Йәрми а. (БР‑ҙың Шишмә р‑ны) — 19.10.1972, Өфө], шағир-импровизатор. БАССР‑ҙың халыҡ сәсәне (1944). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1938). 1926—27 йй. — Шишмә халыҡ театры, Б.В. һуғышы йылдарында Башҡ. филармонияһы музыканты. И. скрипкаға...

ИСМӘҒИЛЕВ Ришат Сәлих улы

ИСМӘҒИЛЕВ Ришат Сәлих улы [15.4.1920, АСБР‑ҙың Көҙәй кантоны Нимесләр а. (БР‑ҙың Нуриман районы) — 3.9.2020, шул уҡ райондың Байгилде а.], педагог. РСФСР мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1959), РСФСР‑ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1960). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев исемендәге Башҡ. педагогия...

ИСМӘҒИЛЕВ Ринат Фазлетдин улы

ИСМӘҒИЛЕВ Ринат Фазлетдин улы [6.3.1968, БАССР‑ҙың  Күмертау р‑ны Ермолаевка ҡсб (БР‑ҙың Көйөргәҙе р‑ны)], рәссам. ӨНИ‑не тамамлаған (1989). Дизайнерҙар союзы (1995), Рәссамдар союзы (2000) ағзаһы. Хәҙ. һынлы сәнғәттәге концептуаль ағым вәкиле; Волигамси псевдонимы аҫтында ижад итә. И. ижады авторҙың...

ИСМӘҒИЛЕВ Рәйес Абдрахман улы

ИСМӘҒИЛЕВ Рәйес Абдрахман улы (29.1.1953, БАССР‑ҙың Белорет р‑ны Йөйәк а.), режиссёр. БР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1995), РФ‑тың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2004), РФ‑тың почётлы кинематографсыһы (2000). Журналистар союзы (1999), Кинематографсылар союзы (2000) ағзаһы. ӨДСИ‑не тамамлаған (1976; Ғ.Ғ.Ғиләжев...

ИСМӘҒИЛЕВ Рафаэль Ришат улы

ИСМӘҒИЛЕВ Рафаэль Ришат улы (25.3.1951, БАССР-ҙың Нуриман р-ны Байгилде а.), агроном. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1998), а.х. ф. д‑ры (1992), проф. (1993). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2000), РФ юғары мәктәбенең атҡ. хеҙм‑ре (2010). Р.С.Исмәғилевтең улы. БАХИ-ны тамамлағандан һуң (1973) Нуриман үҫемлектәрҙе...

ИСМӘҒИЛЕВ Наил Әмирхан улы

ИСМӘҒИЛЕВ Наил Әмирхан улы (23.1.1936, Өфө), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (1998). Бөтә Союз ситтән тороп уҡыу финанс‑иҡт. ин‑тын тамамлаған (1965). 1957 й. алып 81‑се почта йәшнигенең (Өфө) цех начальнигы. 1965 й. башлап ӨДАТУ‑ла эшләй. 1994 й. алып БР‑ҙың Дәүләт милке м‑н идара итеү б‑са дәүләт ком‑тының...

ИСМӘҒИЛЕВ Зинфер Ришат улы

ИСМӘҒИЛЕВ Зинфер Ришат улы (15.10.1947, БАССР‑ҙың Нуриман р‑ны Байгилде а.), химик. РФА‑ның мөхбир ағзаһы (2011), химия ф. д‑ры (1988), проф. (1991). РФ‑тың атҡ. фән эшмәкәре (2001). СССР‑ҙың уйлап табыусыһы (1987). Р.С.Исмәғилевтең улы. Новосибирск ун‑тын тамамлағандан һуң (1969) РФА Себер бүлексәһенең...

ИСМӘҒИЛЕВ Заһир Ғариф улы

ИСМӘҒИЛЕВ Заһир Ғариф улы [8.1.1917, Ырымбур губ. Верхнеурал өйәҙе Сермән а. (БР‑ҙың Белорет р‑ны) – 30.5.2003, Өфө], композитор, педагог, муз.-йәмәғәт эшмәкәре. Профессор (1977). СССР‑ҙың (1982), РСФСР‑ҙың (1968), БАССР‑ҙың (1963) халыҡ артисы, РСФСР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1955). Композиторҙар союзы...

ИСМӘҒИЛЕВ Закир Сәйет улы

ИСМӘҒИЛЕВ Закир Сәйет улы [30.12.1926, БАССР‑ҙың Өфө кантоны Йәрми а. (БР‑ҙың Шишмә р‑ны) – 22.9.2004, Өфө, тыуған яғында ерләнгән], бейеүсе. РСФСР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1976), БАССР‑ҙың атҡ. артисы (1955). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. С.Ә.Исмәғилевтең улы. Башҡ. театр‑художество уч‑щеһын тамамлағандан...

ИСМӘҒИЛЕВ Ғәләү Сиражетдин улы

ИСМӘҒИЛЕВ Ғәләү Сиражетдин улы [3.7.1918, Өфө губернаһы Стәрлетамаҡ өйәҙе Балыҡлыкүл а. (БР‑ҙың Ауырғазы районы) — 16.3.1995, Өфө ҡ.], философ. Философия фәндәре кандидаты (1955). БАССР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1977). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Ашхабад педагогия институтын тамамлаған (1939). 1942 й....

ИСМӘҒИЛЕВ Абдулла Ғиниәт улы

ИСМӘҒИЛЕВ Абдулла Ғиниәт улы [10.3.1929, БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны Мәзит а. (БР‑ҙың Ейәнсура р‑ны) — 21.12.2010, Өфө], журналист. Тарих ф. канд. (1966). БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1999). Журналистар союзы ағзаһы (1966). Стәрлетамаҡ уҡытыусылар ин‑тын (1952), Орск пед. ин‑тын (1957), КПСС ҮК эргәһендәге...

ИСМӘҒИЛ, Дәүләкән р‑нындағы ауыл

ИСМӘҒИЛ, Дәүләкән р‑нындағы ауыл, Ҡаҙанғол а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Дәүләкән т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 12 км алыҫлыҡта Шунтаҡ күле (Дим й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 293 кеше; 1920 — 347; 1939 — 265; 1959 — 244; 1989 — 135; 2002 — 137; 2010 — 150 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Башланғыс...

ИСМӘҒИЛ, Бәләбәй р‑нындағы ауыл

ИСМӘҒИЛ, Бәләбәй р‑нындағы ауыл, Туҙлыҡыуыш а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 8 км һәм Аксаков т. юл ст. Т. табан 19 км алыҫлыҡта Арйылға й. (Өҫән й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 747 кеше; 1920 — 964; 1939 — 684; 1959 — 424; 1989 — 132; 2002 — 101; 2010 — 105 кеше. Башҡорттар, татарҙар...

ИСМӘҒИЛ, Ауырғазы р‑нындағы ауыл

ИСМӘҒИЛ, Ауырғазы р‑нындағы ауыл, Исмәғил а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 19 км һәм Аҡкүл т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 38 км алыҫлыҡта Өйәҙән й. (Өршәк й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1246 кеше; 1920 — 1629; 1939 — 1338; 1959 — 1021; 1989 — 797; 2002 — 828; 2010 — 918 кеше. Татарҙар...

ИСМӘҒИЛ ТАСИМОВ

ИСМӘҒИЛ ТАСИМОВ, мәғдән сәнәғәтсеһе (ҡара: Мәғдән белгестәре һәм мәғдән эҙләүселәр). Уҫы даруғаһы Ғәйнә улусы Ҡуян а. башҡорттарынан. Шул уҡ улустың старшинаһы. Атаһы Тасим Мәмәтов һәм ағаһы Мөхәмәтрәхим Тасимов менән бергә баҡыр мәғдәне ятҡылыҡтарын эҙләү һәм эшкәртеү, Ялан заводын, Йоҡ заводын, Ягошиха,...

ИСМӘҒИЛ БИКМӨХӘМӘТ

ИСМӘҒИЛ БИКМӨХӘМӘТ (ысын исеме Бикмөхәмәтов Исмәғил Бикмөхәмәт улы; 18 б., Ырымбур губ. ш. уҡ исемле провинцияһы Сәйет биҫтәһе, хәҙ. Ырымбур өлк. Татар Ҡарғалыһы а.), яҙыусы. 1751 й. тирәһендә сауҙа юлдарын асыу маҡсатында 4 ауылдашы м‑н Һиндостанға сәйәхәт ҡыла. И.Б. маршруты Урта Азия, Афғанстан,...

ИСМӘҒИЛ АЙЫТҠОЛОВ

ИСМӘҒИЛ АЙЫТҠОЛОВ (?—1755, Ырымбур), башҡорт ихтилалы (1755—56) юлбашсыларының береһе. Нуғай даруғаһы Бөрйән улусы башҡорттарынан. Шул уҡ улустың сотнигы. Әликәш Һөйөндөков һәм Бикбулат Арҡаев м‑н берлектә Нуғай даруғаһының баш күтәреүселәр отрядтарына етәкселек итә. Ҡулға алына, төрмәлә язалауҙарға...

ИСМӘҒИЛ

ИСМӘҒИЛ (?—1563), Нуғай Урҙаһы мырҙаһы. Иҙеүкәй нәҫеленән. Муса бейҙең улы, Алтаҡар м‑н Йософтоң туғаны. 1538—45 йй. Башҡортостан наместнигы, 1545 й. алып Нуғай Урҙаһы нуратдины. Рәсәй м‑н яҡынайыу сәйәсәтен үткәрә. 1552 й. Мәскәү дәүләте м‑н көрәштә Ҡазан ханлығын яҡлауҙан баш тарта, Иван IV батшаға...

ИСМАҠОВ Рөстәм Әҙип улы

ИСМАҠОВ Рөстәм Әҙип улы (4.3.1958, Өфө), тау инженеры. Техник ф. д‑ры (2007). РФ‑тың почётлы нефтсеһе (1998), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2015). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1980) шунда уҡ эшләй: 1986 й. алып ғилми-тикшеренеү секторының нач. урынбаҫары, 1987 й. – нач., 1988—2007 йй....