Список материалов
ИРГӘЙЕЛ
ИРГӘЙЕЛ, башҡ. тылсымлы әкиәттәре персонажы, хтоник йән эйәһе. Көсө оҙон һаҡалында булған кәрлә ҡарт (“үҙе бер ҡарыш, һаҡалы мең ҡарыш”). Ҡара көстәр вәкиле, яуызлыҡ...
ИРГЕН ЗАВОДТАРЫ
ИРГЕН ЗАВОДТАРЫ, Уҫы даруғаһы Ғәйнә улусы башҡорттарынан һатып алынған ерҙәрҙә Ирген й. (Сылва й. ҡушылдығы) буйында Осокиндар тарафынан Түб. һәм Үрге Ирген баҡыр,...
ИРДУҒАН, Яңауыл р‑нындағы ауыл
ИРДУҒАН, Яңауыл р‑нындағы ауыл, Первомайский а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Яңауыл т. юл ст. К. табан 14 км алыҫлыҡта Шаҙы й. (Беүә й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. —...
ИРЕК, Шишмә р‑нындағы ауыл
ИРЕК, Шишмә р‑нындағы ауыл, Арыҫлан а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Шишмә т. юл ст. Т. табан 6 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 209 кеше; 1959 — 226; 1989 — 172; 2002 — 123; 2010 —...
ИРЕКЛЕ ИҠТИСАДИ ЗОНА
ИРЕКЛЕ ИҠТИСАДИ ЗОНА, махсус иҡтисади зона, эшҡыуарлыҡ эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыуҙың махсус режимы булған билдәле бер терр‑я; тышҡы иҡт. эшмәкәрлектең бер төрө....
ИРЕНЛӘШЕҮ ҺӘМ ИРЕНЛӘШМӘҮ
ИРЕНЛӘШЕҮ ҺӘМ ИРЕНЛӘШМӘҮ, өндәрҙең комбинаторлы үҙгәреше төрҙәре; ирендәр ҡатнашлығы м‑н (иренләшеү; ирендәр түңәрәкләнә һәм бер аҙ алға һуҙыла) һәм ирендәр ҡатнашлығынан...
ИРЕНСӘСКӘ
ИРЕНСӘСКӘ (Stachys), иренсәскә һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 300 төрө билдәле; Австралия һәм Яңы Зеландиянан башҡа, бөтә Ер шарында таралған. Башҡортостанда...
ИРЕНСӘСКӘ ҺЫМАҠТАР
ИРЕНСӘСКӘ ҺЫМАҠТАР, һаңғырау кесерткән һымаҡтар (Labiatae, йәки Lamiaceae), ике өлөшлөләр ғаиләһе. 200‑ҙән ашыу заты, яҡынса 3500 төрө билдәле, бөтә Ер шарында таралған. Үләндәр,...
ИРЕТЕП ЙӘБЕШТЕРЕҮ
ИРЕТЕП ЙӘБЕШТЕРЕҮ, металдарҙы: машина, конструкция һәм ҡоролма деталдәрен ысҡынмаҫлыҡ итеп тоташтырыуҙың технологик процесы. 200‑ҙән ашыу И.й. төрө билдәле, улар йәбешкән...
ИРИКОВ Николай Романович
ИРИКОВ Николай Романович [1921, АСБР‑ҙың Үҫәргән кантоны Үрге Ҡаҙарма а. (БР‑ҙың Йылайыр р‑ны) — 16.3.1943, Каменная Яруга а., Украина ССР‑ының Тетлега а. ерләнгән], танкист,...
ИРИНЕЙ
ИРИНЕЙ (донъяуи исеме Середний Иван Петрович; 10.5.1939, Украина ССР‑ы Столпин а.), дин әһеле, Өфө һәм Стәрлетамаҡ епискобы (1975–76). Дини тәғлимәт канд. (1968). Митрополит (2002)....
ИРКӘБАЕВ Ғәбделхәй (Әбделхәй)
ИРКӘБАЕВ Ғәбделхәй (Әбделхәй) [1893, Ырымбур губ. Силәбе өйәҙе Ҡорман а. (Силәбе өлк. Арғаяш р‑ны) — 28.3.1919, АСБР‑ҙың Бөрйән-Түңгәүер кантоны Преображен- ский а., хәҙ. БР‑ҙың...
ИРКӘБАЕВ Олег Геннадьевич
ИРКӘБАЕВ (Иркәбаев‑Этайн) Олег Геннадьевич (14.3.1955, БАССР‑ҙың Мишкә р‑ны Тымбай а.), режиссёр. РФ‑тың (2005) һәм Мари Эл Респ. (1997) атҡ. сәнғәт эшмәкәре. Мәскәү мәҙәниәт...
ИРЛӘНДӘР
ИРЛӘНДӘР, алйырҙандар (Cricetinae), кимереүселәр отрядына ҡараған алйырҙандар ярым ғаиләһе. Яҡынса 80 заты, 390 төрө билдәле. Төньяҡ һәм Көньяҡ Америкала, ҡайһы бер төрҙәре...
ИРНАЗАРОВ Рәшит Исмәғил улы
ИРНАЗАРОВ Рәшит Исмәғил улы (6.9.1935, БАССР‑ҙың Баймаҡ р‑ны Темәс а.), социолог. Социол. ф. д‑ры (1999), проф. (2002). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2002), БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре,...
ИРНАЗАРОВА Ғәшүрә Хәйрулла ҡыҙы
ИРНАЗАРОВА Ғәшүрә Хәйрулла ҡыҙы (15.3.1915, Ырымбур губ. Орск өйәҙе Темәс а. (БР‑ҙың Баймаҡ р‑ны) — 3.11.2000, Сибай ҡ.), актриса. БАССРҙың атҡ. артисы (1972). 1941 й. Башҡ. филармонияһы...
ИРРЕГУЛЯР ҒӘСКӘРҘӘР
ИРРЕГУЛЯР ҒӘСКӘРҘӘР, 18 б. — 1918 й. рус армияһының даими ойошторолошо булмаған йәки регуляр ғәскәрҙәрҙән обмундированиеһы, ҡоралландырылыуы һәм комплектланыу ысулы...
ИРСАЕВА Нурия Исхаҡ ҡыҙы
ИРСАЕВА Нурия Исхаҡ ҡыҙы (13.10.1942, БАССР-ҙың Миәкә р‑ны Ҡанбәк а.), актриса. РСФСР‑ҙың (1984), БАССР‑ҙың (1980) һәм ТР‑ҙың (1998) халыҡ, БАССР‑ҙың атҡ. (1972) артисы. Театр эшмәкәрҙәре...
ИРСАЙ, Мишкә р‑нындағы ауыл
ИРСАЙ, Р ы с а й а л, Мишкә р‑нындағы ауыл, Ирсай а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т. 3 км һәм Загородная т. юл ст. Т.-Көнб. табан 12 км алыҫлыҡта Кесе Энәк й. (Бөрө й. басс.) буйында...
ИСАЕВ Әбделбарый Низаметдин улы
ИСАЕВ Әбделбарый Низаметдин улы [28.1.1907, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Үрге Аташ а. (БР‑ҙың Саҡмағош р‑ны) — 13.11.1983, Ленинград], дин әһеле, СССР‑ҙың Европа өлөшө һәм Себер мосолмандарының...
