Список материалов
ҠАҘ ЙЫУАҺЫ
ҠАҘ ЙЫУАҺЫ (Gagea), ләлә һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 70 төрө билдәле, Евразияның, Төньяҡ Африканың уртаса бүлкәтендә таралған. Башҡортостанда 6 төрө...
ҠАҘ ӨМӘҺЕ
ҠАҘ ӨМӘҺЕ, башҡорттарҙа ҡаҙ, һирәкләп өйрәк һуйғанда үҙ-ара ярҙам итеү йолаһы (ҡара: Өмә). Көҙ-ҡыш мәлендә, ҡар ятыу м‑н үткәрелгән. Ҡ.ө. ҡыҙҙар һәм йәш ҡатындар (ғәҙәттә,...
ҠАҘ ҮЛӘНЕ
ҠАҘ ҮЛӘНЕ (Potentilla), роза һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 500 төрө билдәле, бөтә Ер шарында таралған. Башҡортостанда 20‑нән ашыу төрө үҫә: һары Ҡ.ү., Гольдбах...
ҠАҘ ҺЫМАҠТАР
ҠАҘ ҺЫМАҠТАР (Anseriformes), ҡоштар отряды. 2 ғаиләһе, яҡынса 150 төрө билдәле. БР‑ҙа өйрәктәр ғаиләһенә ҡараған 33 төрө бар. Башлыса эре (аҡҡоштар, оҙонлоғо 180 см тиклем, ауырлығы...
ҠАҘАҒСТАН
ҠАҘАҒСТАН, Ҡаҙағстан Республикаһы, Евразияның үҙәк өлөшөндәге дәүләт. Майҙаны — 2,72 млн км2. Баш ҡалаһы — Астана. Дәүләт башлығы — президент. Халҡы — 16 млн кеше (2009):...
ҠАҘАҠ ТЕЛЕ
ҠАҘАҠ ТЕЛЕ, ҡыпсаҡ төркөмөнә (ҡара: Ҡыпсаҡ телдәре) ҡараған төрки телдәрҙең береһе. Ҡаҙаҡтарҙың милли теле, Ҡаҙағстандың дәүләт теле. Шулай уҡ Ҡаҙағстан м‑н күрше булған...
ҠАҘАҠБАЕВ Мөхәмәтйән Абдулла улы
ҠАҘАҠБАЕВ Мөхәмәтйән Абдулла улы [22.12.1924, БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны Һаҡмар‑Наҙарғол а. (БР‑ҙың Хәйбулла р‑ны) — 6.6.2017, шунда уҡ], йырсы, сәсән. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы....
ҠАҘАҠБАЕВ Филүз Хәсән улы
ҠАҘАҠБАЕВ Филүз Хәсән улы (31.7.1971, БАССР‑ҙың Ейәнсура р‑ны Түб. Бикбирҙе а.), бейеүсе. БР‑ҙың халыҡ (2008) һәм атҡ. (2000) артисы. Өфө хореография уч‑щеһын (1990; педагогы М.Ә.Кәримов),...
ҠАҘАҠҠОЛ, Учалы р‑нындағы ауыл
ҠАҘАҠҠОЛ, Учалы р‑нындағы ауыл, Миндәк а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 75 км һәм Уралтау т. юл ст. Көнс. табан 13 км алыҫлыҡта Миндәк й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. –...
ҠАҘАҠЛАР ҠАЛАСЫҠТАРЫ
ҠАҘАҠЛАР ҠАЛАСЫҠТАРЫ, Бахмут мәҙәниәте археологик ҡомартҡыһы. 5—7 бб. ҡарайҙар. Дүртөйлө р‑ны Ҡаҙаҡлар а. эргәһендә Яубазы й. уң ярында урынлашҡандар. 3 ҡаласыҡ табылған.
Ҡ.ҡ.I ауылдан...
ҠАҘАҠЛАР‑ҠОБАУ, Бүздәк р‑нындағы ауыл
ҠАҘАҠЛАР‑ҠОБАУ, Бүздәк р‑нындағы ауыл, Кәпәй-Ҡобау а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Бүздәк т. юл ст. К.‑Көнб. табан 22 км алыҫлыҡта Кирсән й. (Сәрмәсән й. басс.) буйында...
ҠАҘАҠЛАР, Дүртөйлө р‑нындағы ауыл
ҠАҘАҠЛАР, Дүртөйлө р‑нындағы ауыл, Өсбүлә а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 19 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 139 км алыҫлыҡта Яубазы й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. –...
ҠАҘАҠТАР
ҠАҘАҠТАР, халыҡ, Ҡаҙағстандың төп халҡы. Ҡ. һаны Ҡаҙағстанда 1989 й. — 6,5 млн, 2006 й. — 9,01 млн, 2009 й. — 10,1 млн кеше, РСФСР‑ҙа 1989 й. — 636 мең, 2002 й. РФ‑та — 654 мең, БР‑ҙа — 4,1 мең,...
ҠАҘАН
ҠАҘАН, сығарылыусы газдарҙың, технологик процестарҙың, яғыулыҡ яндырыу, электр энергияһы әүерелеүе ваҡытында бүленеп сыҡҡан йылылыҡты файҙаланып, юғары баҫым аҫтында...
ҠАҘАНҒОЛ, Дәүләкән р‑нындағы ауыл
ҠАҘАНҒОЛ, Дәүләкән р‑нындағы ауыл, Ҡаҙанғол а/с үҙәге. Район үҙәгенән һәм Дәүләкән т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 24 км алыҫлыҡта Дим й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 545 кеше;...
ҠАҘАНЛЫҠ ЯҒЫУЛЫҒЫ
ҠАҘАНЛЫҠ ЯҒЫУЛЫҒЫ (шыйыҡ хәлдәге). Ҡ.я. нефть, һәүерташ һәм күмер мазуттарынан булғандарға, ауыр нефттәргә бүләләр. Нефть ҡалдыҡтарын (гудрон, крекинг ҡалдыҡтары, мазут,...
ҠАҘАНЛЫТАМАҠ, Бәләбәй р‑нындағы ауыл
ҠАҘАНЛЫТАМАҠ, Бәләбәй р‑нындағы ауыл, Донской а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 27 км һәм Глуховская т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 16 км алыҫлыҡта Мәҡсүт й. (Өҫән й. ҡушылдығы)...
ҠАҘАНСЫ, Баҡалы р‑нындағы ауыл
ҠАҘАНСЫ, Баҡалы р‑нындағы ауыл, Иҫке Кәстәй а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 22 км һәм Туймазы т. юл ст. Т. табан 98 км алыҫлыҡта Шәрәшле й. (Сөн й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан....
ҠАҘАРМА, Кушнаренко р‑нындағы ауыл
ҠАҘАРМА, Кушнаренко р‑нындағы ауыл, Иҫке Туҡмаҡлы а/с ҡарай. Район үҙәгенән К. 29 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 52 км алыҫлыҡта Кәрәкә й. (Ҡармасан й. ҡушылдығы) буйында...
ҠАҘАЯҠ
ҠАҘАЯҠ (Pteridium), гиполепис һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған абаға һымаҡтар заты. 8 төрө билдәле, сүллек, дала һәм поляр райондарҙан башҡа бөтә Ер шарында таралған. Башҡортостанда...
