Список материалов
ПЯТКОВ Виктор Евгеньевич
ПЯТКОВ Виктор Евгеньевич [5.11. 1929, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Сергеевка а. (БР‑ҙың Бүздәк р‑ны) — 3.9.2008, Нефтеюганск ҡ.], Соц. Хеҙмәт Геройы (1981). СССР‑ҙың нефть сығарыу...
ПЯТС Константин
ПЯТС Константин (11.2.1874, Лифляндия губ. Перновск өйәҙе Тахкуранна улусы — 18.1.1956, Калинин өлк., 1990 й. Таллинға күсереп ерләнгән), дәүләт һәм сәйәси эшмәкәр. Юрьев ун‑тын...
ПЯТЯРИ Иван Викторович
ПЯТЯРИ Иван Викторович (4.3.1921, Енисей губ. Енисейск ҡ. — 5.6.1949, Лунинец ҡ.), лётчик, майор. Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Хәрби авиация лётчиктар уч‑щеһын...
РАБАК, Яңауыл р‑нындағы ауыл
РАБАК, Яңауыл р‑нындағы ауыл, Һандуғас а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Яңауыл т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 25 км алыҫлыҡта Рабак й. (Беүә й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы:...
РАБИНОВИЧ Меер Хаимович
РАБИНОВИЧ Меер Хаимович (26.2. 1920, Харьков — 1.3.1996, Өфө), инженер‑технолог. Техник ф. канд. (1950), проф. (1984). БАССР‑ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1989), СССР‑ҙың уйлап табыусыһы...
РАБИНОВИЧ Михаил Исакович
РАБИНОВИЧ Михаил Исакович (23.8.1940, Өфө — 9.1.2021, шунда уҡ), режиссёр. РФ‑тың (1999) һәм БАССР‑ҙың (1988) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1980). ӨАИ‑ны...
РАБОВАЛЮК Михаил Иванович
РАБОВАЛЮК Михаил Иванович [18.10.1915, Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе Отрада а. (БР‑ҙың Әлшәй районы) — 10.2.1945, Германияның Бранденбург провинцияһы, Щецин ҡ. (Польша) күсереп...
РАВВИН
РАВВИН (боронғо йәһүдсә рабби – минең остазым), иудаизмдағыдәрәжә, дини белем алғандан һуң бирелә һәм конгрегацияға йәки общинаға идара итеү, юғары дини уҡыу йортонда...
РАДИАЦИЯ ХИМИЯҺЫ
РАДИАЦИЯ ХИМИЯҺЫ, физик химия бүлеге, матдәләрҙең юғары энергия нурланышы (рентген, α‑, β‑, γ‑нурҙар, ауыр зарядланған өлөшсәләр, күп зарядлы иондар, нейтрондар, ядро...
РАДИКАЛЛЫ РЕАКЦИЯЛАР
РАДИКАЛЛЫ РЕАКЦИЯЛАР, атомдар һәм радикалдар — ирекле (парһыҙ) электронлы әүҙем аралыҡтағы өлөшсәләр, ҡатнашлығында барған әүерелеүҙәр. Ирекле радикалдарҙың үҙ‑ара...
РАДИКУЛИТ
РАДИКУЛИТ (лат. radicula — тамырса), арҡа мейеһе нервылары тамырсаларының зарарланыуы арҡаһында ваҡыты‑ваҡыты м‑н көсәйә торған хроник ауырыу. Ауыртҡан урынына бәйле...
РАДИО
РАДИО, 1) мәғлүмәтте радио тулҡындары ярҙамында тапшырыу алымы; 2) ошо алым һәм уны ғәмәлдә ҡулланыуҙың нигеҙендә ятҡан физик күренештәрҙе өйрәнгән фән һәм техника өлкәһе...
РАДИО ТАПШЫРЫУ
РАДИО ТАПШЫРЫУ, төп киң мәғлүмәт сараларының береһе. Радио ярҙамында башҡарыла. Башҡортостанда Р.т. хеҙмәтен дәүләт (Башҡортостан радиоһы, “Юлдаш”, “Спутник 107 FM”)...
РАДИО, Салауат р‑нындағы ауыл
РАДИО, Салауат р‑нындағы ауыл, Ишембай а/с ҡарай. Район үҙәгенән К. 34 км һәм Кропачёво т. юл ст. (Силәбе өлк.) көньяҡ‑көнсығышҡа табан 6 км алыҫлыҡта Бирҙәш й. (Йүрүҙән...
РАДИО...
РАДИО..., ҡушма һүҙҙәрҙең радиоға (мәҫ., радиотапшырыу, радиотехника) йәки радиоактивлыҡҡа (мәҫ., радиобиология) мөнәсәбәтле булыуын күрһәткән өлөшө.
Тәрж. Р.Ә.Сиражитдинов
РАДИОАКТИВ ЭЛЕМЕНТТАР
РАДИОАКТИВ ЭЛЕМЕНТТАР, тотороҡһоҙ ядролы һәм радиоактив тарҡалыуға дусар булған химик элементтар. Р.э. технеций, прометий, полоний һәм Д.И.Менделеевтың периодик системаһындағы...
РАДИОАКТИВЛЫҠ
РАДИОАКТИВЛЫҠ, тотороҡһоҙ (радиоактив) атом ядроларының үҙенән‑үҙе радиоактив нурланыш һәм элементар өлөшсә йәки ядролар сығарып икенсе ядроларға әүерелеү һәләте....
РАДИОАЛҒЫС
РАДИОАЛҒЫС, радиосигналды (артабан — сигналды) ҡабул итеү, көсәйтеү һәм ундағы мәғлүмәтте файҙаланыуы уңайлы булған төргә әйләндереү өсөн ҡоролма. Юғары йышлыҡ трактынан...
РАДИОБИОЛОГИЯ
РАДИОБИОЛОГИЯ, ионлаштырыусы нурланыштың тере организмдарға, экосистемаларға һәм бөтә биосфераға тәьҫире т‑дағы фән. Р. генетика, геохимия, молекуляр биология, радиохимия,...
РАДИОЗОНДЛАУ
РАДИОЗОНДЛАУ, Ер йөҙөнән көплөк (шар) шартлай торған бейеклеккә тиклем (28—30 км) төп метеорологик дәүмәлдәрҙең (атмосфера баҫымы, т‑ра, һауаның дымлылығы, елдең тиҙлеге...
