Список материалов
ТИРӘ‑ЯҠ МӨХИТТЕҢ БЫСРАНЫУЫ
ТИРӘ‑ЯҠ МӨХИТТЕҢ БЫСРАНЫУЫ. Тәбиғи һәм антропоген (ҡара: Антропоген ландшафт, Антропоген ташландыҡтар) сығышлы Т.‑я.м.б. айырыла. Объекттары (атмосфераның, һыу ятҡылыҡтарының,...
ТИРӘК
ТИРӘК (Populus), тал һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлектәр заты. 110‑дан ашыу төрө билдәле, Евразияла, Төньяҡ Америкала һәм Африкала таралған. Башҡортостанда 3 төрө үҫә:...
ТИРӘКӘЙ, Мишкә р‑нындағы ауыл
ТИРӘКӘЙ, Мишкә р‑нындағы ауыл, Мәүлит а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 21 км һәм Загородная т. юл ст. Т. табан 136 км алыҫлыҡта Оло Энәк й. (Бөрө й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы:...
ТИРӘКЛЕ, Архангел р‑нындағы ауыл
ТИРӘКЛЕ, Архангел р‑нындағы ауыл, Баҡалды а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 14 км һәм Приуралье т. юл ст. Көнс. табан 20 км алыҫлыҡта Баҫыу й. (Инйәр й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан....
ТИРӘКЛЕ, Ейәнсура р‑нындағы ауыл
ТИРӘКЛЕ, Ейәнсура р‑нындағы ауыл, Һаҡмар а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 89 км һәм Һарыҡташ т. юл ст. (Ырымбур өлк.) К.‑Көнс. табан 53 км алыҫлыҡта Ирәҙә й. (Ҡаҫмарт й. ҡушылдығы)...
ТИРЕ
ТИРЕ, һыйыр малы, ваҡ мал, дөйә, болан, ат, сусҡа, ш. уҡ ҡайһы бер диңгеҙ имеҙеүселәре, ҡоштар, рептилиялар, балыҡтар тиреһенең урта ҡатламынан (дерма) махсус химик технология...
ТИРЕ АУЫРЫУҘАРЫ
ТИРЕ АУЫРЫУҘАРЫ, тире, уның өҫтәмәләре (тырнаҡ, сәс) һәм күҙгә күренгән лайлалы тиресәләре ауырыуҙарының төркөмө. Башлыса эске (эске ағзалар ауырыуҙары, матдәләр алмашыныуы,...
ТИРЕ ҠУҢЫҘҘАРЫ
ТИРЕ ҠУҢЫҘҘАРЫ (Dermestidae), ҡаты ҡанатлылар отрядына ҡараған бөжәктәр ғаиләһе. Яҡынса 800 төрө билдәле, бөтә Ер шарында таралған. БР‑ҙа яҡынса 20 төрө бар: келәм Т.ҡ., һаҫығүлән...
ТИРЕ‑ВЕНЕРОЛОГИЯ ДИСПАНСЕРЫ
ТИРЕ‑ВЕНЕРОЛОГИЯ ДИСПАНСЕРЫ, дәүләт авт. һаулыҡ һаҡлау учреждениеһы. Енси юл м‑н таралған тире ауырыуҙарын һәм инфекцияларын иҫкәртеү, дауалау б‑са Башҡортостандың...
ТИРЕНӘН ЭШЛӘНГӘН ӨЙ КӘРӘК-ЯРАҒЫ
ТИРЕНӘН ЭШЛӘНГӘН ӨЙ КӘРӘК‑ЯРАҒЫ, эшкәртелгән тиренән яһалған (ҡара: Күн эше) көнкүреш әйберҙәре. Башҡорттар йылҡы, һыйыр малы, ваҡ мал, ҡайһы бер ҡырағай хайуан (мышы,...
ТИРЕҪ ҠУҢЫҘҘАРЫ
ТИРЕҪ ҠУҢЫҘҘАРЫ, ҡаты ҡанатлылар отрядына ҡараған бер нисә ярым ғаиләне (геотруптар, копрҙар, скарабейҙар һ.б.) үҙ эсенә алған бөжәктәр төркөмө. 12 меңдән ашыу төрө билдәле,...
ТИРЛӘН ЗАВОДЫ
ТИРЛӘН ЗАВОДЫ, 1801 й. Тирлән й. (Ағиҙел й. ҡушылдығы) буйында Д.И.Пашкова (ҡара: Пашковтар) тарафынан суйын иретеү һәм тимер етештереү заводы булараҡ нигеҙ һалына. Хужалары:...
ТИРЛӘН МИНЕРАЛЬ ПИГМЕНТТАР ЯТҠЫЛЫҒЫ
ТИРЛӘН МИНЕРАЛЬ ПИГМЕНТТАР ЯТҠЫЛЫҒЫ, Белорет р‑ны Тирлән а. көнсығышҡа табан 3 км алыҫлыҡта Сейәлеҡул төбәгендә урынлашҡан. Файҙалы ҡаҙылма аҫҡы силурға ҡараған карбонат‑балсыҡ...
ТИРЛӘН МУЛЬДАҺЫ
ТИРЛӘН МУЛЬДАҺЫ, Т и р л ә н с и н к л и н а л е, Башҡорт мегантиклинорийы һәм Уралтау зонаһы тоташҡан урында өсөнсө дәрәжәле кире тектоник структура. Йылайыр синклинорийының...
ТИРЛӘН ҺЫУҺАҠЛАҒЫСЫ
ТИРЛӘН ҺЫУҺАҠЛАҒЫСЫ, Тирлән йылғаһында (Ағиҙел й. басс.). Плотинаның һыу ағыҙыу ҡапҡаһы Белорет р‑ны Тирлән а. эргәһендә уның тамағынан 8,5 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Гидроузел...
ТИРЛӘН, Белорет р‑нындағы ауыл
ТИРЛӘН, Белорет р‑нындағы ауыл, Тирлән а/с үҙәге. Район үҙәгенән һәм Белорет т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 33 км алыҫлыҡта Тирлән й. (Ағиҙел й. ҡушылдығы) буйында, Тирлән һыуһаҡлағысы...
ТИРМӘ
ТИРМӘ, күсмә төрки һәм монгол халыҡтарында күсереп йөрөтмәле торлаҡ. Башҡорттар йәйләүҙә (ҡара: Башҡорт йәйләүҙәре) күберәк төрки (һөҙәк көмбәҙле), һирәгерәк монгол...
ТИРМӘН
ТИРМӘН, төрлө материалдарҙы ваҡлау машинаһы. Т. эшләү принцибына ҡарап, 1) барабанлы (шарлы, таяҡлы, ҡырсынташлы, үҙенән‑үҙе ваҡлаусы һ.б.); 2) тәгәрмәсле, яҫмалы, ҡулсалы,...
ТИРМӘН, Салауат р‑нындағы ауыл
ТИРМӘН, Салауат р‑нындағы ауыл, Тирмән а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 60 км һәм Мөрсәлим т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 10 км алыҫлыҡта Олоер й. (Әй й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан....
ТИРМӘНЙЫЛҒА, ауыл, Ишембай ҡ. эсендә
ТИРМӘНЙЫЛҒА, ауыл, 1941 й. алып Ишембай ҡ. эсендә.
Ауылға 18 б. 60‑сы йй. Нуғай даруғаһы Юрматы улусы башҡорттары үҙ ерҙәрендә нигеҙ һала. 1795 й. 17 йортта 137 кеше йәшәгән, 1865...
