Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

БАШГИРД

БАШГИРД, 10 б. 1‑се ярт. (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 9 б. 1‑се ярт.) башҡ. ҡәбиләләре башлығы. Гардизи яҙыуынса, Б. “хазарҙарҙың иң юғары дәрәжәлеләренән була. Ул 2000 һыбайлыһы м‑н хазарҙар һәм ҡыймаҡтар араһында урынлаша. Хазар хаҡаны Башҡортҡа саклабты ҡыҫырыҡлап сығарыу тәҡдиме м‑н кеше ебәрә...” Б. исеменән...

БАШГИРД

БАШГИРД, 10 б. 1‑се ярт. (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 9 б. 1‑се ярт.) башҡ. ҡәбиләләре башлығы. Гардизи яҙыуынса, Б. “хазарҙарҙың иң юғары дәрәжәлеләренән була. Ул 2000 һыбайлыһы м‑н хазарҙар һәм ҡыймаҡтар араһында урынлаша. Хазар хаҡаны Башҡортҡа саклабты ҡыҫырыҡлап сығарыу тәҡдиме м‑н кеше ебәрә...” Б. исеменән...

БАШЕНЁВ Валерий Алексеевич

БАШЕНЁВ Валерий Алексеевич (22.2.1942, Карпинск ҡ.), баянсы, педагог, музыка‑йәмәғәт эшмәкәре. Профессор (2003). БАССР‑ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1987). Гнесиндар исемендәге Музыкаль‑педагогия институтын тамамлаған (Мәскәү ҡ., 1970; В.Ф.Беляков класы), 1971—74 йй. шунда уҡ стажировка үтә (етәкселәре:...

БАШЕНИНА Нина Викторовна

БАШЕНИНА Нина Викторовна (29.4.1913, Санкт‑Петербург ҡ. — 29.9.1994, Мәскәү ҡ.), географ, геоморфолог. География фәндәре докторы (1967), профессор (1982). МДУ‑ны тамамлаған (1937). 1939 й. алып Көньяҡ Урал янында һоро күмер ятҡылыҡтарын эҙләү буйынса Башҡортостан геология идаралығының геоморфология...

БАШИЛОВ Пётр Петрович

БАШИЛОВ Пётр Петрович (16.3.1857, Санкт‑Петербург ҡ. — 1919 й. авгусы, Тулун ҡ. янында, башҡа мәғлүмәттәр буйынса, 1930‑сы йй.), дәүләт эшмәкәре. Тайный советник (1914). Дворяндарҙан. Император хоҡуҡ белеме училищеһын тамамлаған (Санкт‑Петербург ҡ.). 1878 й. алып Юстиция министрлығы органдарында хеҙмәт...

БАШКАТОВ Сергей Александрович

БАШКАТОВ Сергей Александрович (5.4.1961, Өфө), биохимик. Биол. ф. д‑ры (1997), проф. (2000). БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2008), РФ-тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм-ре (2011). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1983) Химия ин‑тында эшләй. 1991—98 йй. БДМУ‑ның ғилми‑тикшеренеү үҙәге дир., бер үк ваҡытта...

БАШКЕЙЕМ

БАШКЕЙЕМ, кәләпүш, башҡорт кейемендә башлыҡтан һәм уның артҡы өлөшөнә тегеп ҡуйылыусы биҙәүле арҡалыҡтан торған ярымшар рәүешендәге бейек түбәле ҡатын‑ҡыҙ баш кейеме. Арҡалығын һәм түбәһен буҫтау йәки кейеҙҙән теккәндәр, киндер эслек ҡуйғандар, ҡыҙыл төҫтәге кизе-мамыҡ туҡыма м‑н тышлағандар. Б. тышы...

БАШКИРСКАЯ 1, ужым тритикалеһы сорты

БАШКИРСКАЯ 1, ужым тритикалеһы сорты. 1983 й. С.А.Ҡунаҡбаев, Н.И.Лещенко, А.М.Власова, Ә.И.Йосопова, В.А.Мызгаева (БНИИЗиС) тарафынан Чишминская 2 ужым арышы, Велютинум 5360 йомшаҡ ужым бойҙайы һәм Новомичуринка ҡаты ужым бойҙайының ҡатмарлы төр‑ара гибридынан күп тапҡыр индивидуаль һайлап алыу ысулы...

БАШКИРСКАЯ 10, ужым бойҙайы сорты

БАШКИРСКАЯ 10, ужым бойҙайы сорты. 2006 й. Н.И.Лещенко, Ә.Х.Шакирйәнов, В.А.Мызгаева, С.А.Ҡунаҡбаев, Ә.И.Йосопова, Г.Р.Ҡарасурина, Н.В.Колесникова, Ф.Х.Хәбибуллин (БНИИСХ) тарафынан Алабасская, Донская полукарликовая, Мироновская юбилейная, Лютесценс 2949, Одесская 51 сорттарын баҫҡыслы гибридлаштырыу...

БАШКИРСКАЯ 24, бойҙай сорты

БАШКИРСКАЯ 24, яҙғы йомшаҡ бойҙай сорты. 1990 й. Е.П.Чунин, В.И.Никонов, Ю.Б.Колюкаев, М.А.Лоҡманова, Т.П.Тищенко (БНИИЗиС) тарафынан урындағы селекцияның Саратовская 46 яҙғы йомшаҡ бойҙай һәм Л 87 яҙғы ҡаты бойҙай сорттарын һеркәләндереү юлы м‑н алынған гибрид популяцияһынан индивидуаль һайлап алыу...

БАШКИРСКАЯ 245, ҡабаҡ сорты

БАШКИРСКАЯ 245, ҡабаҡ сорты. 1954 й. С.С.Умов тарафынан (Башҡ‑н малс‑ҡ тәжрибә ст.) урындағы популяциянан индивидуаль-күпләп һайлап алыу ысулы м‑н сығарылған. Ауырлығы 3,4—6,1 кг, ҡаты ҡабыҡлы, түңәрәк, бер аҙ йәйенке йәки йомортҡа формаһында. Тәүҙә ҡабаҡ йәшел төҫтә була, өлгөрә башлағас, ҡабығында...

БАШКИРСКАЯ 27, бойҙай сорты

БАШКИРСКАЯ 27, яҙғы ҡаты бойҙай сорты. 2004 й. В.И.Никонов, Ю.Б.Колюкаев, М.А.Лоҡманова һ.б. (БНИИСХ) тарафынан Безенчукская 139, Оренбургская 10, Ракета, Саратовская 57, Харьковская 43 яҙғы ҡаты бойҙай сорттарын һеркәләндереп алынған гибридлы популяциянан индивидуаль һайлап алыу ысулы м‑н сығарылған....

БАШКИРСКАЯ 9, бойҙай сорты

БАШКИРСКАЯ 9, яҙғы йомшаҡ бойҙай сорты. 1972 й. Н.Х.Сәғитов һәм Е.Г.Пахомова (БНИИСХ) тарафынан ҡатмарлы гибридлаштырыу һәм индивидуаль һайлап алыу ысулы м‑н сығарылған. Һабағының бейеклеге 1,1 м тиклем. Башағы 10—12 см оҙонлоҡта, аҡ, цилиндр формаһында, ҡылсыҡһыҙ, тығыҙлығы уртаса, тәңкәләре төкһөҙ....

БАШКИРСКАЯ КОРОТКОСТЕБЕЛЬНАЯ

БАШКИРСКАЯ КОРОТКОСТЕБЕЛЬНАЯ, ужым тритикалеһы сорты. 2003 й. Н.И.Лещенко, С.А.Ҡунаҡбаев, Ә.Х.Шакирйәнов, В.А.Мызгаева, Ә.И.Йосопова, Н.В.Колесникова, Г.Р.Ҡарасурина, А.Л.Золотов, Д.Ф.Нуриәхмәтов (БНИИСХ) тарафынан ужым бойҙайының Альбидум 114 сорттарын һәм арыштың Чулпан сортын һеркәләндереү һәм гибридты...

БАШКИРСКАЯ КРАСНОСТЕБЕЛЬНАЯ, ҡарабойҙай сорты

БАШКИРСКАЯ КРАСНОСТЕБЕЛЬНАЯ, ҡарабойҙай сорты. 2003 й. А.М.Сабитов, Ф.Ф.Мәғәфүрова, Н.Б.Сабитова, Г.Т.Ғәлиева, В.В.Хөснөтдинов тарафынан Рубра сортының ҡыҙыл сәскәле мутантын (Каменец‑Подольский аграр‑техник ун‑ты, Украина) ҡулланып барлыҡҡа килтерелгән гибрид популяцияһын һәм Уфимская, Черноплодная,...

БАШКИРСКАЯ ЛЕТНЯЯ, груша сорты

БАШКИРСКАЯ ЛЕТНЯЯ, груша сорты. 20 б. 70‑се йй. аҙағында Р.И.Болотина, Г.Ә.Мансуров (БНИИСХ) тарафынан Поля һәм Бергамот летний сорттарын һеркәләндереү юлы м‑н сығарылған. Ағас уртаса бейеклектә, сатыры йомро пирамида формаһында, уртаса ҡуйылыҡта. Япрағы уртаса ҙурлыҡта, оҙонса, йәшел, ялтыр, ситтәре...

БАШКИРСКАЯ ОСЕННЯЯ, груша сорты

БАШКИРСКАЯ ОСЕННЯЯ, груша сорты. 1990 й. Р.И.Болотина, Г.Ә.Мансуров (БНИИЗиС) тарафынан Поля һәм Бергамот летний сорттарын һеркәләндереү юлы м‑н сығарылған. Ағас уртаса бейеклектә, сатыры киң пирамида формаһында. Ботағы олондан йәйенке мөйөш яһап сыға. Үрендеһе уртаса йыуанлыҡта, һалынып тора, асыҡ...

Башкирские блюда и напитки

АЙРАН БАЛ, әсе бал, асы бал БӘЛЕШ БАУЫРҺАҠ БИШБАРМАҠ БУҘА ГӨБӘҘИӘ ЙЫУАСА ҠАҘЫ ҠАТЫҠ ҠОРОТ ҠЫМЫҘ ҠУРМАС ҠЫҪТЫБЫЙ ҠАҠ Һалма Һөҙмә ТАЛҠАН ТУҠМАС ТУЛТЫРМА ӨЛӨШ Ыумас ИКМӘК СӘКСӘК Эремсек Ҡара: БАШҠОРТ АШ‑ҺЫУЫ      

Башкирские народные песни

{jkefel kefelui title=[А]} “АБДРАХМАН КАНТОН” “АБДУЛЛА АХУН” “АЗАМАТ”, йыр “АЗАМАТОВ КАНТОН”, йыр “АЛТЫ ЕГЕТ”, йыр “ӘРМЕ “АШҠАҘАР”, оҙон көй ******************************************* {/jkefel}{jkefel kefelui title=[Б]} БАЯС БИИШ БУГЭС МАРШЫ БУРАНБАЙ БУТИС-ПАЛКАУНИК {/jkefel}{jkefel...

БАШКИРСКИЙ 85, һарымһаҡ сорты

БАШКИРСКИЙ 85, һарымһаҡ сорты. 1985 й. М.Х.Ҡыҙрасов тарафынан Йәшелсә хужалығы ҒТИ‑ның (Мытищи ҡ.) Өфө терәк пунктында урындағы популяциянан клонлаштырыу селекцияһы ысулы м‑н сығарылған. Компактлы үҫемлек, япрағының оҙонлоғо 30—35 см, киңлеге 2,0—2,5 см, асыҡ йәшел төҫтә, балауыҙ ҡунығы бар. Һабағының...