Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

КЕСЕ ХАЛЫҠ УЧИЛИЩЕЛАРЫ

КЕСЕ ХАЛЫҠ УЧИЛИЩЕЛАРЫ, Рәсәйҙә башланғыс уҡыу йорттары. Рәсәй империяһында Халыҡ училищелары уставына (1786) ярашлы ойошторолалар. Губерна Йәмғиәт ҡараулығы приказы ҡарамағында булалар. Губерна ҡалаларында төп халыҡ училищеларының 1‑се баҫҡысын (1—2‑се класс) тәшкил итәләр, өйәҙ ҡалаларында үҙаллы...

КЕСЕ ӨЙҘӨРӘК, йылға

КЕСЕ ӨЙҘӨРӘК, йылға, Өйҙөрәк й. уң ҡушылдығы. Асылыкүлдән көньяҡ‑көнбайышҡа 9 км һәм Дәүләкән р‑ны Ҡоръятмаҫ а. көньяҡ‑көнбайышҡа табан 4 км алыҫлыҡта башлана. Шул уҡ райондың терр‑яһында көньяҡ‑көнбайыштан төньяҡ‑көнсығышҡа табан аға һәм Өйҙөрәк й. (тамағынан 11 км алыҫлыҡта) ҡоя. Оҙонлоғо 53 км, басс....

КЕСЕ НУҒАҘАҠ, Ауырғазы р‑нындағы ауыл

КЕСЕ НУҒАҘАҠ, Ауырғазы р‑нындағы ауыл, Терәпә а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 25 км һәм Аҡкүл т. юл ст. Т. табан 10 км алыҫлыҡта Эрен й. (Ағиҙел й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 231 кеше; 1920 — 351; 1939 — 449; 1959 — 349; 1989 — 252; 2002 — 204; 2010 — 175 кеше. Сыуаштар йәшәй (2002)....

КЕСЕ НӨГӨШ, йылға

КЕСЕ НӨГӨШ, йылға, Нөгөш й. (Ағиҙел й. ҡушылдығы) һул ҡушылдығы. Бөрйән р‑ны Аҫҡар а. төньяҡҡа табан 4 км алыҫлыҡта Юрматау һыртының көнбайыш битләүендә башлана. Шул уҡ район терр‑яһы буйлап төньяҡтан көньяҡҡа, Танасыҡҡан й. тамағынан көньяҡ‑көнбайышҡа табан аға һәм Нөгөш й. (тамағынан 145 км алыҫлыҡта)...

КЕСЕ НӘКӘРӘК

КЕСЕ НӘКӘРӘК, Мишкә р‑нындағы ауыл, Иҫке Арзамат а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 16 км һәм Загородная т. юл ст. Т. табан 136 км алыҫлыҡта Казяш й. (Бөрө й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 433 кеше; 1920 — 452; 1939 — 263; 1959 — 170; 1989 — 694; 2002 — 519; 2010 — 454 кеше. Мариҙар,...

КЕСЕ НАҠАҪ, һырт

КЕСЕ НАҠАҪ, Башҡортостандың Урал алдындағы һырт. БР‑ҙың Күгәрсен р‑ны һәм Ырымбур өлк. буйлап Күгәрсен р‑ны Аҙнағол а. киңлегенән Ырымбур өлк. Ташлы а. киңлегенә тиклем субмеридиональ йүнәлештә һуҙылған. Оҙонлоғо яҡынса 28 км, БР‑ҙа — яҡынса 13 км, киңлеге 6—7 км, абс. бейеклеге 667 м (Наҡаҫ ҡ., Ырымбур...

КЕСЕ МӘНӘҮЕЗ, Бишбүләк р‑нындағы ауыл

КЕСЕ МӘНӘҮЕЗ, Бишбүләк р‑нындағы ауыл, Михайловка а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 44 км һәм Аксаков т. юл ст. К.‑Көнс. табан 6 км алыҫлыҡта Кесе Мәнәүез й. (Мәнәүез й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 647 кеше; 1920 — 784; 1939 — 537; 1959 — 400; 1989 — 229; 2002 — 194; 2010 — 180 кеше....

КЕСЕ МӘҠСҮТ, Ишембай р‑нындағы ауыл

КЕСЕ МӘҠСҮТ, Ҡарҙар, Ишембай р‑нындағы ауыл, Һайран а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 22 км һәм Салауат т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 40 км алыҫлыҡта Һәләүек й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 166 кеше; 1920 — 288; 1939 — 292; 1959 — 313; 1989 — 211; 2002 — 215; 2010 — 207 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....

КЕСЕ ҠЫҘЫЛ, йылға

КЕСЕ ҠЫҘЫЛ, йылға, Урал й. уң ҡушылдығы. Әбйәлил р‑ны Салауат-совхоз утары эргәһендә Уралтау һәм Ҡырҡтытау һырттары араһындағы уйпатлыҡта башлана. Әбйәлил р‑ны терр‑яһы буйлап көньяҡтан төньяҡ-көнсығышҡа табан аға, Белорет р‑ны Абҙаҡ а. эргәһендә көньяҡ‑көнсығышҡа борола һәм БР‑ҙың Белорет, Әбйәлил...

КЕСЕ ҠОРОЛТАЙ

КЕСЕ ҠОРОЛТАЙ, предпарламент. 1917 й. 10 дек. Ырымбурҙа 3‑сө Бөтә башҡорт ҡоролтайында ойошторола. 22 ағзанан (башлыса Башҡорт мәркәз шураһынан) һәм съезда һайланған 3 К.ҡ. ағзалығына кандидаттан торған. К.ҡ. төп функциялары: авт. Башҡортостан хөкүмәтен булдырыу, съезда ҡабул ителгән закондарҙы эшләп...

КЕСЕ КОСТАРЕВ, ауыл, Дим эшселәр ҡасабаһы эсендә

КЕСЕ КОСТАРЕВ, ауыл, 20 б. 30‑сы йй. уртаһынан Дим эшселәр ҡасабаһы эсендә. Ауылға 1876 й. Өфө өйәҙендә ер биләүсе Програнскаянан һатып алынған ерҙәрҙә Костарев‑Жуков ҡасабаһы булараҡ нигеҙ һалына (1774 й. алып билдәле булған элекке Костарев а. урынында). 1920 й. К.К. ауылы булараҡ иҫәпкә алына. Халҡы:...

КЕСЕ КӘШӘНӘ

КЕСЕ КӘШӘНӘ, тарих һәм архитектура ҡомартҡыһы. 14 б. ҡарай. Шишмә р‑ны Түбәнге Тирмә а. көнсығышҡа табан 1 км алыҫлыҡта Ыҫлаҡ й. (Дим й. басс.) һул ярында урынлашҡан. Р.Г.Игнатьев, В.С.Юматов тарафынан тасуирлана, 20 б. 50‑се йй. Б.Ғ.Кәлимуллин, 1985 й. Г.Н.Гарустович өйрәнә. Кәшәнә дүрткел нигеҙле...

КЕСЕ КӘРКӘЛЕ, Миәкә р‑нындағы ауыл

КЕСЕ КӘРКӘЛЕ, Кәркәлетамаҡ, Миәкә р‑нындағы ауыл, Оло Кәркәле а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 34 км һәм Аксёнов т. юл ст. К.‑Көнс. табан 77 км алыҫлыҡта Кәркәле й. (Өйәҙе й. ҡушылдығы) тамағында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 348 кеше; 1920 — 648; 1939 — 630; 1959 — 581; 1989 — 310; 2002 — 268; 2010 —...

КЕСЕ ИРӘНДЕК, һырт

КЕСЕ ИРӘНДЕК, Башҡортостан (Көньяҡ) Уралындағы һырт. Учалы р‑ны буйлап Краснохта й. (Уй й. ҡушылдығы) тамағынан Ирәндек һыртына тиклем субмеридиональ йүнәлештә һуҙылған. Оҙонлоғо яҡынса 4,5 км, төньяҡ өлөшөнөң киңлеге яҡынса 1,5 км, көньяҡ өлөшөнөкө яҡынса 2,5 км, абс. бейеклеге 651 м. Битләүҙәре текә,...

КЕСЕ ИНЙӘР, йылға

КЕСЕ ИНЙӘР, йылға, Инйәр й. уң ҡушылдығы. Нәре һыртының көнсығыш битләүендә башлана. Белорет р‑ны буйлап төньяҡ‑көнсығыштан көньяҡ‑көнбайышҡа табан аға, Мәнәү й. тамағында йүнәлешен төньяҡ- көнбайышҡа үҙгәртә һәм Инйәр й. (тамағынан 137 км алыҫлыҡта) ҡоя. Оҙонлоғо 96 км, басс. майҙаны 1060 км2. Башлыса...

КЕСЕ ИБРАЙ, Ауырғазы р‑нындағы ауыл

КЕСЕ ИБРАЙ, Ауырғазы р‑нындағы ауыл, Ибрай а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 16 км һәм Аҡкүл т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 33 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 256 кеше; 1920 — 432; 1939 — 592; 1959 — 355; 1989 — 145; 2002 — 125; 2010 — 127 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Ауылға 1794 й. Стәрлетамаҡ...

КЕСЕ ГӘЙНӘ, Миәкә р‑нындағы ауыл

КЕСЕ ГӘЙНӘ, Миәкә р‑нындағы ауыл, Кожай‑Семёновка а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 27 км һәм Аксёнов т. юл ст. К. табан 38 км алыҫлыҡта Дим й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 176 кеше; 1920 — 248; 1939 — 249; 1959 — 250; 1989 — 132; 2002 — 96; 2010 — 62 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Ауылға...

КЕСЕ БИШҠУРАЙ, Илеш р‑нындағы ауыл

КЕСЕ БИШҠУРАЙ, Илеш р‑нындағы ауыл, Бишҡурай а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 26 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т. табан 104 км алыҫлыҡта Биәтьяҙы й. (Кеүәш й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 157 кеше; 1920 — 1666 (Бишҡурай а. халҡы м‑н бергә иҫәпкә алынған); 1939 — 516; 1959 — 326; 1989 —...

КЕСЕ БИРЙӘН, һырт

КЕСЕ БИРЙӘН, Башҡортостан (Көньяҡ) Уралындағы һырт, Оло Бирйән һырты армыты. Белорет р‑ны буйлап Бәҙәреш й. (Ләмәҙ й. ҡушылдығы) тамағы киңлегенән алып Оло Осарлы й. (Инйәр й. басс.) тамағына тиклем субмеридиональ йүнәлештә һуҙылған. Оҙонлоғо 10 км яҡын, киңлеге 3—4 км, абс. бейеклеге 811 м. Елмәрҙәк...

КЕСЕ БӘЛӘБӘЙ, ауыл, Бәләбәй ҡалаһы эсендә

КЕСЕ БӘЛӘБӘЙ, ауыл, 1982 й. алып Бәләбәй ҡалаһы эсендә. Бәләбәй өйәҙендә Бәләбәй кешеләре тарафынан 19 б. 1‑се ярт. нигеҙ һалына. 1865 й. 21 йортта 142 кеше йәшәгән. Игенселек м‑н шөғөлләнгәндәр. 1906 й. грамота мәктәбе, бакалея кибете, мөгәзәй теркәлгән. Халҡы: 1906 й. — 347 кеше, 1920 — 392, 1939 —...