Список материалов
МӘНЕҮ, Ауырғазы р‑нындағы ауыл
МӘНЕҮ, Ауырғазы р‑нындағы ауыл, Мәҫәле а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 22 км һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 33 км алыҫлыҡта Мәҫәле й. (Ҡуғанаҡ й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 770 кеше; 1920 — 826; 1939 — 676; 1959 — 669; 1989 — 434; 2002 — 373; 2010 — 360 кеше. Сыуаштар...
МӘНДЕМ, йылға
МӘНДЕМ, йылға, Еҙем й. һул ҡушылдығы. Таҡаты һыртының көнбайыш битләүенән башлана. Ғафури р‑ны буйлап көньяҡ‑көнсығыштан төньяҡ‑көнбайышҡа табан аға һәм Еҙем й. (тамағынан 43 км алыҫлыҡта) ҡоя. Оҙонлоғо 54 км, басс. майҙаны 660 км2. Башлыса ҡар һыуы м‑н туйына. Тамағында уртаса йыллыҡ һыу сығымы 6,9...
МӘНДЕМ, Ғафури р‑нындағы ауыл
МӘНДЕМ, Ғафури р‑нындағы ауыл, Ташлы а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 30 км һәм Аҡкүл т. юл ст. К.‑Көнс. табан 57 км алыҫлыҡта Мәндем й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1959 й. — 329 кеше; 1989 — 601; 2002 — 325; 2010 — 204 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп, фельдшер‑акушерлыҡ пункты, клуб бар....
МӘНДӘР ҠАРАБАЕВ
МӘНДӘР ҠАРАБАЕВ (? — 3.6. 1740), башҡорт ихтилалдары (1735— 40) етәкселәренең береһе. Себер даруғаһы Дыуанай улусы башҡорто. Шул уҡ улустың старшинаһы. 1735 й. Йосоп Арыҡов м‑н бергә Себер даруғаһындағы ихтилал башында тора. 1737 й. яҙында Урта йөҙ ҡаҙаҡтары м‑н ихтилалға ярҙам күрһәтеү т‑дағы һөйләшеүҙәрҙә...
МӘНДӘН, Әлшәй р‑нындағы ауыл
МӘНДӘН, Әлшәй р‑нындағы ауыл, Мәндән а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 30 км һәм Шафран т. юл ст. К. табан 15 км алыҫлыҡта Манатман й. (Дим й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1073 кеше; 1920 — 1227; 1939 — 932; 1959 — 822; 1989 — 552; 2002 — 502; 2010 — 412 кеше. Татарҙар йәшәй (2002)....
МӘНӘҮЕЗТАМАҠ, Миәкә р‑нындағы ауыл
МӘНӘҮЕЗТАМАҠ, Миәкә р‑нындағы ауыл, Мәнәүезтамаҡ а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 28 км һәм Аксёнов т. юл ст. К.‑Көнб. табан 35 км алыҫлыҡта Мәнәүез й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1810 кеше; 1920 — 1793; 1939 — 1944; 1959 — 1430; 1989 — 1013; 2002 — 1006; 2010 — 878 кеше. Татарҙар, башҡорттар...
МӘНӘҮЕЗ, йылға
МӘНӘҮЕЗ , О л о М ә н ә ү е з, йылға, Дим й. һул ҡушылдығы. Бәләбәй р‑ны Заовражье а. төньяҡҡа табан 2 км алыҫлыҡта башлана. Бәләбәй р‑ны буйлап төньяҡтан көньяҡҡа табан аға, Бишбүләк р‑ны Ҡушйылға а. эргәһендә — көньяҡ-көнсығышҡа, Миәкә р‑ны Новомихайловка а. эргәһендә төньяҡ-көнсығышҡа борола һәм...
МӘНӘҮЕЗ-МӘСКӘҮ, Бишбүләк р‑нындағы ауыл
МӘНӘҮЕЗ-МӘСКӘҮ, Бишбүләк р‑нындағы ауыл, Ҡушйылға а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 47 км һәм Аксаков т. юл ст. К.‑Көнс. табан 31 км алыҫлыҡта Мәнәүез й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 698 кеше; 1920 — 769; 1939 — 742; 1959 — 586; 1989 — 298; 2002 — 296; 2010 — 261 кеше. Татарҙар, башҡорттар йәшәй...
МӘНӘК, Краснокама р‑нындағы ауыл
МӘНӘК, Краснокама р‑нындағы ауыл, Яңы Бура а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 64 км һәм Нефтекама т. юл ст. К.‑Көнс. табан 57 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 373 кеше; 1920 — 478; 1939 — 692, 1959 — 657; 1989 — 308; 2002 — 309; 2010 — 281 кеше. Мариҙар йәшәй (2002). Төп мәктәп, фельдшер-акушерлыҡ...
МӘНӘК АРХЕОЛОГИК КОМПЛЕКСЫ
МӘНӘК АРХЕОЛОГИК КОМПЛЕКСЫ, 6—8 бб. археологик ҡомартҡыһы. Краснокама р‑нының Мәнәк а. эргәһендә урынлашҡан. М.а.к. ҡаласыҡ, 2 тораҡ һәм ҡәберлек инә. 1967—68 йй. Н.А.Мәжитов тарафынан асыла һәм өйрәнелә.
Мәнәк ҡаласығы ауылдан көнсығышҡа табан 3 км алыҫлыҡта Тере Танып й. уң ярында урынлашҡан. Ур...
МӘНӘГӘҘ, Балтас р‑нындағы ауыл
МӘНӘГӘҘ, Балтас р‑нындағы ауыл, Тушҡыр а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 12 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 81 км алыҫлыҡта Тере Танып й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 344 кеше; 1920 — 391; 1939 — 326; 1959 — 285; 1989 — 148; 2002 — 117; 2010 — 87 кеше. Башҡорттар йәшәй...
МӘМЛИЕВА Гөлнур Хәйбулла ҡыҙы
МӘМЛИЕВА Гөлнур Хәйбулла ҡыҙы (1.7.1931, БАССР‑ҙың Әбйәлил р‑ны Булат а.), халыҡ йырсыһы, импровизатор. Темәс башҡ. пед. уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1955) 1981 й. тиклем Әбйәлил р‑нының төрлө мәктәптәрендә уҡыта. М. сәнғәте юғары башҡарыу оҫталығы, халыҡ традицияларына таяныуы, трактовкалау тәрәнлеге...
МӘМЛИЕВ Игорь Айрат улы
МӘМЛИЕВ Игорь Айрат улы (7.9.1951, Октябрьский ҡ. — 20.4.2017, БР‑ҙың Өфө районы Михайловка а.), балалар хирургы. Медицина фәндәре докторы (2004), профессор (2013). БР‑ҙың атҡаҙанған табибы (2001), СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1990). БДМИ‑ны тамамлаған (1974). 1975 й. алып Республика балалар клиник...
МӘМЛИЕВ Айрат Хәбиб улы
МӘМЛИЕВ Айрат Хәбиб улы (6.1. 1940, Өфө), физик. Физика‑матем. ф. д‑ры (2004). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1963) Органик химия ин‑тында, 1978 й. алып СССР ФА БФ‑тың Физика һәм матем. бүлегендә эшләй (1980 й. алып өлкән ғилми хеҙм‑р), 1994 й. — Молекулалар һәм кристалдар физикаһы ин‑тында (1999—2013 йй....
МӘМЕРЙӘЛӘР
МӘМЕРЙӘЛӘР, рельеф формалары, ер ҡабығының өҫкө өлөшөндәге, ер өҫтөнә сығыу урындары булған эре ҡыуышлыҡтар. Барлыҡҡа килеүҙәре б‑са тәбиғи (эрозия, карст, суффозия, ашалыу, вулканизм, термокарст һ.б. һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килә) һәм яһалма мәмерйәләргә бүленәләр. Формалашыу ваҡыты б‑са спелеоциклдарын...
МӘМЕРЙӘ ФАУНАҺЫ
МӘМЕРЙӘ ФАУНАҺЫ, с п е л е о ф а у н а, мәмерйәләрҙә, тау тоҡомдары ярыҡтарында, ер аҫты һыуҙарында йәшәгән хайуандар. М.ф. вәкилдәренә умыртҡаһыҙҙарҙың күп төркөмдәре, ҡайһы бер ер-һыу хайуандары һәм балыҡтар инә. М.ф. составында троглобионттарҙы (гипогеяның — ер аҫтының даими тереклек итеүселәре),...
МӘМБӘТҠОЛОВ Бәҙри Мөжәүир улы
МӘМБӘТҠОЛОВ Бәҙри Мөжәүир улы [1.5.1911, Ырымбур губ. Орск өйәҙе Темәс а. (БР‑ҙың Баймаҡ р‑ны) — 20.9.1999, Сибай ҡ.], педагог. РСФСР (1959) һәм БАССР (1956) мәктәбенең атҡ. уҡытыусыһы. 1939—40 йй. совет-финлянд һәм Б.В. һуғыштарында ҡатнашыусы. Силәбе пед. ин‑тын тамамлаған (1957). 1930 й. алып Баймаҡ...
МӘМБӘТҠОЛ, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл
МӘМБӘТҠОЛ, Ҡ а л м а ҡ, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл, Ленин а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 34 км һәм Мәләүез т. юл ст. К. табан 25 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 93 кеше; 1920 — 136; 1939 — 123; 1959 — 199; 1989 — 159; 2002 — 158; 2010 — 175 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....
МӘМБӘТ, Хәйбулла р‑нындағы ауыл
МӘМБӘТ, Хәйбулла р‑нындағы ауыл, Маҡан а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 24 км һәм Һары т. юл ст. (Ырымбур өлк.) Т.‑Көнс. табан 83 км алыҫлыҡта Таналыҡ й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 749 кеше; 1920 — 559; 1939 — 231; 1959 — 312; 1989 — 474; 2002 — 548; 2010 — 529 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....
МӘМӘТОВ Әнүәр Фәризун улы
МӘМӘТОВ Әнүәр Фәризун улы (14.7.1937, Өфө ҡ. — 15.7.2012, шунда уҡ), орнитолог. Биология фәндәре докторы (2007). РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2009), БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2006). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1964) Сибай педагогия училищеһында, 1970 й. алып БДУ‑ла уҡыта....
